Czy Brexit spowolni wzrost gospodarczy w Polsce?

Niepewność co do wyniku potęguje fakt, iż wci?ż około jedna pi?ta respondentów jest niezdecydowana. Naszym scenariuszem bazowym jest pozostanie Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej. Głównym argumentem wspieraj?cym nasz? ocenę jest podpisane w lutym porozumienie, które zawiera duże ustępstwa ze strony Komisji Europejskiej względem Wielkiej Brytanii – wypracowany konsensus w dużym stopniu uwzględnił zgłaszane przez ten kraj kwestie sporne (m.in. ograniczenie świadczeń socjalnych dla imigrantów, zmniejszenie integracji politycznej, większa suwerenność). W świetle zawartego porozumienia, wyjście z UE dawałoby Wielkiej Brytanii niewiele większ? swobodę w zakresie politycznym i gospodarczym, wi?załoby się jednak jednocześnie z ryzykiem spowolnienia wzrostu gospodarczego w średnim okresie wynikaj?cym m.in. ze zwiększenia barier handlowych oraz zmniejszonego napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ). Nie można jednak wykluczyć realizacji scenariusza alternatywnego, w którym w czerwcowym referendum zostanie podjęta decyzja o wyjściu Wielkiej Brytanii z UE. Celem poniższej analizy jest przedstawienie krótkookresowego wpływu tego zdarzenia.

Według art. 50 Traktatu Lizbońskiego opuszczenie UE przez dany kraj (zgodnie ze swoimi wymogami konstytucyjnymi) jest dobrowolne. Państwo członkowskie, które podjęło decyzję o wyst?pieniu, notyfikuje Radę Europejsk?. W świetle wytycznych Rady Europejskiej, UE prowadzi negocjacje i zawiera z tym państwem umowę określaj?c? warunki jego wyst?pienia, uwzględniaj?c ramy jego przyszłych stosunków z UE. Traktaty unijne przestaj? mieć zastosowanie do tego państwa od dnia wejścia w życie umowy o jego wyst?pieniu lub w przypadku jej braku, dwa lata po notyfikacji o zamiarze wyst?pienia z UE. Okres ten może zostać wydłużony jeśli Rada Europejska w porozumieniu z danym państwem członkowskim podejmie jednomyślnie tak? decyzję. Do momentu opuszczenia UE przez dane państwo lub do momentu zakończenia ww. negocjacji, traktaty o funkcjonowaniu UE ci?gle maj? zastosowanie do tego państwa.

Zgodnie z wypowiedzi? Premiera Wielkiej Brytanii, D. Camerona ewentualne działania prawne zmierzaj?ce do wyjścia Wielkiej Brytanii z UE zostałyby podjęte niezwłocznie po rozstrzygnięciu czerwcowego referendum wskazuj?cego na Brexit. Uważamy, że ustalenie warunków umowy określaj?cej warunki wyst?pienia Wielkiej Brytanii z UE jest skomplikowanym procesem, którego ukończenie najprawdopodobniej nie będzie możliwe w ci?gu dwóch lat. Oznacza to, że Traktaty Unijne, w tym regulacje prawne pozwalaj?ce na swobodny przepływ osób, towarów, usług i kapitału pomiędzy krajami UE będ? obowi?zywać Wielk? Brytanię jeszcze przez kilka lat od ewentualnego podjęcia decyzji o Brexit w czerwcowym referendum.

W efekcie w krótkim okresie po ogłoszeniu wyniku referendum wskazuj?cego na Brexit nie oczekujemy gwałtownego załamania relacji biznesowych Polski z Wielk? Brytani?. Uważamy, że obecne relacje polskich firm z kontrahentami z Wielkiej Brytanii nie ulegn? szybkiemu ograniczeniu. Niemniej jednak po podjęciu decyzji o Brexit, ze względu na duż? niepewność dotycz?c? kształtowania się relacji handlowych pomiędzy Polsk? i Wielk? Brytani? w długim okresie, w tym w szczególności możliwości wynegocjowania nowych porozumień handlowych, proces nawi?zywania nowych kontaktów biznesowych lub napływu nowych inwestycji zagranicznych może przebiegać wolniej.

Wyjście Wielkiej Brytanii z UE może mieć potencjalnie duży wpływ na sytuację na rynku walutowym. Brexit może nasilić oczekiwania rynków na ograniczenie napływu BIZ i inwestycji portfelowych do Wielkiej Brytanii, co oddziaływałoby w kierunku osłabienia kursu funta wobec euro. Część tego ryzyka została już zdyskontowana przez rynki – od listopada ub. r. można było zaobserwować spadek efektywnego nominalnego kursu funta. Co więcej, osłabienie kursu funta było silniejsze niż wynikałoby ze spadku spreadu pomiędzy krótkookresowymi stopami procentowymi w Wielkiej Brytanii i na innych rynkach. Deprecjacja kursu funta była spójna czasowo z nasileniem napływu informacji o możliwości wyjścia Wielkiej Brytanii z UE mierzonym przez skumulowan? liczbę nagłówków zawieraj?cych słowo „Brexit” w ramach depesz agencji prasowej Bloomberg (por. wykres).

Pomimo częściowo wycenianego przez rynki ryzyka Brexit uważamy, że w przypadku materializacji tego scenariusza istnieje dalszy potencjał do deprecjacji funta. Wyjście Wielkiej Brytanii z UE będzie bowiem  oddziaływało w kierunku obniżenia jej potencjalnego wzrostu gospodarczego, co będzie prowadziło do spadku fundamentalnego kursu równowagi funta. Zgodnie z szacunkami ekonomistów grupy Crédit Agricole Corporate and Investment Bank potencjał do dalszego osłabienia kursu funta wobec euro i dolara względem obecnych poziomów oceniany jest na ok. 15%. Taka skala deprecjacji została oszacowana za pomoc? behawioralnego modelu kursu równowagi przy uwzględnieniu osłabienia brytyjskiej waluty w skali podobnej do tej jaka miała miejsce przy wycofaniu funta z mechanizmu ERM w 1992 r. W naszej ocenie Brexit skutkowałby również wzrostem globalnej awersji do ryzyka, co miałoby negatywny wpływ na kursy walutowe rynków wschodz?cych (w tym złotego) oraz oddziaływałoby w kierunku wzrostu ich zmienności. W naszej ocenie skala potencjalnego osłabienia złotego względem euro (ok. 5%) byłaby mniejsza niż w przypadku kursu funta wobec euro, co oznacza, że funt osłabiłby się wobec złotego (spadek kursu GBPPLN o ok. 10%). Ryzyko w górę dla skali wzrostu kursu EURPLN i GBPPLN stanowi możliwość obniżki ratingu Polski przez agencję Moody’s w ramach oceny zaplanowanej na maj br.

Umocnienie złotego wobec funta zmniejszyłoby opłacalność cenow? polskiego eksportu do Wielkiej Brytanii. Na podstawie wyników naszego kwartalnego, ekonometrycznego modelu prognostycznego szacujemy, że spadek kursu GBPPLN o 10% skutkowałby obniżeniem eksportu do Wielkiej Brytanii o 1%. Wielka Brytania jest drugim, po Niemczech największym odbiorc? polskiego eksportu – jej udział w całkowitym polskim eksporcie wyniósł 6,8% w ub. r. Zgodnie z naszymi obliczeniami spadek eksportu z Polski do Wielkiej Brytanii o 1% oddziałuje w kierunku obniżenia PKB Polski o ok. 0,04%. Szacunek ten jest obarczony duż? niepewności? zwi?zan? z brakiem uwzględnienia efektów mnożnikowych oraz możliwości? spadku dynamiki polskiego importu, który mógłby towarzyszyć materializacji Brexit. Ograniczenie popytu z Wielkiej Brytanii najprawdopodobniej zostałoby jednak zminimalizowane przez geograficzn? reorientację polskiego eksportu na inne rynki np. do strefy euro, co byłoby wspierane przez osłabienie kursu złotego względem euro. Niemniej jednak polskie firmy, których głównym rynkiem zbytu jest Wielka Brytania, miałyby do czynienia z wyraźnym zmniejszeniem sprzedaży.

Zgodnie z wynikami badań empirycznych ryzyko polityczne i/lub makroekonomiczne, jak również wzrost barier handlu oddziałuj? w kierunku zmniejszenia napływu BIZ. Tym samym ze względu na podwyższon? niepewność dotycz?c? dalszych zasad współpracy Wielkiej Brytanii z państwami UE (w tym z Polsk?) część firm brytyjskich mogłaby podj?ć decyzję o ograniczeniu BIZ w Polsce. Bior?c pod uwagę historyczne tendencje zakładamy, że w przypadku pozostania Wielkiej Brytanii w UE, stan brytyjskich BIZ w Polsce rósłby w latach 2016-2017 w tempie równym ok. 10% rocznie. BIZ to inwestycje długoterminowe, z których trudno jest się wycofać w ci?gu analizowanego przez nas krótkiego horyzontu czasowego. Ponadto uważamy, że ze względu na utrzymanie status quo w relacjach Polska-Wielka Brytania przynajmniej w ci?gu najbliższych lat  (obowi?zywanie Traktatów Unijnych) brytyjskie firmy nie będ? podejmowały decyzji o szybkiej sprzedaży już obecnych aktywów trwałych w Polsce. Można jednak oczekiwać, że realistycznym wariantem jest brak napływu nowych BIZ z Wielkiej Brytanii do Polski, ze względu na podwyższon? niepewność dotycz?c? stosunków handlowych pomiędzy tymi dwoma krajami w długim okresie, co oznaczałoby obniżenie dynamiki PKB o ok. 0,1 pkt. proc. w latach 2016-2017. Dodatkowo można oczekiwać, że mielibyśmy do czynienia z odpływem zysków wypracowywanych przez firmy brytyjskie w Polsce, które w przeciwnym razie zostałyby reinwestowane (obniżenie dynamiki PKB o ok. 0,1 pkt. proc.).

Negatywny wpływ tych dwóch czynników na tempo wzrostu PKB wygasłby po roku od Brexit. Negatywny wpływ na tempo wzrostu gospodarczego w Polsce będzie miało również spowolnienie w strefie euro wynikaj?ce z Brexit. Wyjście Wielkiej Brytanii z UE, poprzez nasilenie obaw uczestników rynkowych o dalsz? dezintegrację UE, zawirowania na rynkach finansowych oraz zmniejszenie wymiany handlowej będzie naszym zdaniem oddziaływało w kierunku spadku dynamiki PKB w strefie euro o ok. 0,1-0,2 pkt. proc. w latach 2016-2017 w porównaniu do scenariusza, gdyby to zdarzenie nie miało miejsca. Szacujemy, że podobnej skali obniżenia tempa wzrostu gospodarczego można byłoby oczekiwać również w Polsce.

Bior?c pod uwagę zarysowane powyżej czynniki, materializacja scenariusza wyjścia Wielkiej Brytanii z UE ryzyka byłaby umiarkowanie negatywna dla wzrostu gospodarczego w Polsce (obniżenie dynamiki PKB o ok. 0,4 pkt. proc. w ci?gu roku od tego wydarzenia). Brexit przyczyniłby się również do wzrostu zmienności kursu złotego, jego osłabienia względem euro i umocnienia względem funta. Niemniej jednak bior?c pod uwagę obecny stan wiedzy uwzględniaj?cy najnowsze wyniki sondaży, ryzyko Brexit nie stanowi w naszej ocenie przekonuj?cego argumentu na rzecz zmiany naszego średnioterminowego scenariusza makroekonomicznego oraz prognozy kursu EURPLN (por. tabela kwartalna).

***

Credit Agricole Bank Polska S.A. pl.  Orl?t Lwowskich 1, 53-605 Wrocław  www.credit-agricole.pl

Niniejszy materiał został sporz?dzony na podstawie najlepszej wiedzy autorów, z wykorzystaniem informacji pochodz?cych ze sprawdzonych źródeł. Nie może on być wykorzystywany jako rekomendacja do zawierania transakcji. Stawki zawarte w materiale maj? charakter informacyjny. Credit Agricole Bank Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych komentarzy i opinii.

Jakub BOROWSKI Główny Ekonomista Chief Economist ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 40 e-mail:  jakub.borowski(@)credit-agricole.pl

Jean-Baptiste GIRAUD Dyrektor Pionu Dużych Klientów Korporacyjnych Head of Large Corporate Client Division ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 02 e-mail:jeanbaptiste.giraud(@)credit-agricole.pl

David JULLIARD Dyrektor Pionu Klientów Korporacyjnych Head of Mid Corporate Client Division ul.Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.:+48 22 573 80 82 e-mail:  djulliard(@)credit-agricole.pl