Aktualności firm stowarzyszonych

Wierzbowski Eversheds Sutherland doradcą strony polskiej w wygranym sporze przed Sądem UE: Autostrada Wielkopolska zwróci Polsce niedozwoloną pomoc publiczną

Sąd Unii Europejskiej oddalił skargę Autostrady Wielkopolskiej na decyzję Komisji Europejskiej, która nakazywała spółce zwrot Polsce 894 mln zł plus odsetki niedozwolonej pomocy publicznej. Spór był efektem podpisanej w 1997 roku umowy koncesyjnej na A2. Odzyskane środki zasilą konto Krajowego Funduszu Drogowego i zostaną przeznaczone na realizację inwestycji drogowych. Kancelaria prawna Wierzbowski Eversheds Sutherland wspierała RP w postępowaniu przed Sądem UE w związku z posiadaną wiedzą dotyczącą relacji między AWSA i GDDKiA, nabytą w trakcie wieloletniego doradztwa dla Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, w tym w sprawach dotyczących budowy i eksploatacji autostrady A2. Prawnikami doradzającymi stronie polskiej w przedmiotowym postępowaniu byli: Krzysztof Wierzbowski, senior partner, szef praktyki nieruchomości i projektów infrastrukturalnych oraz Maciej Jóźwiak, szef praktyki rozwiązywania sporów.

Czego dotyczył spór?

Spór przed Sądem UE w sprawie T-778/17 miał związek z podpisaną przez AWSA ze Skarbem Państwa w 1997 r. umową koncesyjną na budowę i eksploatację autostrady płatnej A2 Nowy Tomyśl - Konin.

W dniu 1 września 2005 r. weszła w życie ustawa z 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz ustawy o transporcie drogowym. Nowelizacja zniosła podwójne opłaty na autostradach płatnych poprzez przyznanie prawa wolnego (nieodpłatnego) przejazdu po tych autostradach kierowcom pojazdów ciężarowych posiadających ważną winietę. Następstwem nowelizacji była konieczność uregulowania kwestii prawnych pomiędzy Skarbem Państwa a koncesjonariuszami. W związku z tym 14 października 2005 r. został zawarty aneks do umowy koncesyjnej z AWSA, mający na celu zagwarantowanie koncesjonariuszowi rekompensat z tytułu utraconego przychodu z opłat. Rekompensaty były wypłacane do lipca 2011 r., tj. do kiedy obowiązywały na autostradach płatnych winiety. Zgodnie z przewidzianym w aneksie mechanizmem nastąpiła weryfikacja zasad ustalonych do wyliczenia rekompensat, która wykazała, że dane przedstawione przez AWSA i wykorzystane do wyliczenia rekompensat były nieprawidłowe.

Polska dokonała wymaganej przez przepisy o pomocy publicznej notyfikacji mechanizmu rekompensat do Komisji Europejskiej, która wszczęła postępowanie w tej sprawie. W ocenie KE zastosowane elementy mechanizmu kompensacyjnego doprowadziły do niezgodnej z prawem UE pomocy państwa, bowiem doszło do wypłaty AWSA rekompensaty wyższej, niż uzasadniona wprowadzoną zmianą prawa. Z tego powodu 25 sierpnia 2017 r. Komisja Europejska wydała decyzję, w której potwierdziła stanowisko Polski i nakazała odzyskanie od AWSA nadmiernie wypłaconych kwot rekompensat. Państwo polskie doprowadziło do zwrotu przez AWSA nadpłaconych rekompensat w kwocie 1,38 mld zł w marcu 2018 roku.

AWSA zaskarżyła tę decyzję do Sądu UE, a Polska przystąpiła do postępowania po stronie KE. W wyroku z 24 października 2019 r. sąd uznał, że Komisja nie popełniła zarzucanych jej przez AWSA uchybień przy wydawaniu zaskarżonej decyzji i oddalił skargę. Stwierdzenie przez Komisję w zaskarżonej decyzji, że AWSA uzyskała rekompensatę wyższą od należnej było zgodne z prawem, a tymczasowo odzyskanie (na czas do prawomocnego rozstrzygnięcia sporu) przez władze polskie kwoty nadmiernej rekompensaty było zgodne z prawem. Odzyskanie tych kwot pozbawiło AWSA nieuzasadnionej korzyści, której uzyskanie przez tę spółkę zakłócało konkurencję na rynku.

Jakkolwiek wyrok Sądu UE może jeszcze zostać zaskarżony do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, potwierdza on ustalenia KE oraz argumenty prezentowane w imieniu Polski przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, przy współpracy z Ministerstwem Infrastruktury, Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad oraz Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Informacje dotyczące szczegółów sprawy pochodzą ze strony Ministerstwa Infrastruktury: https://www.gov.pl/web/infrastruktura/sad-ue-autostrada-wielkopolska-zwroci-polsce-niedozwolona-pomoc-publiczna