W 2017 r. uszczelnienie przyniosło 12,5 mld zł wpływów z VAT

Poniżej stosujemy zbliżony schemat badania jak w naszej poprzedniej analizie. W celu oszacowania wpływu uszczelnienia systemu podatkowego na wysokość dochodów budżetu państwa z tytułu podatku VAT konieczne jest określenie bazy podatkowej, czyli dóbr i usług podlegaj?cych opodatkowaniu. Przyjęliśmy, że wysokość bazy podatkowej w uproszczeniu równa jest sumie konsumpcji prywatnej, spożycia publicznego, inwestycji publicznych oraz nakładów na środki trwałe gospodarstw domowych. Następnie oszacowaliśmy efektywn? stawkę VAT, czyli odsetek bazy podatkowej jaka trafia do budżetu państwa. Z przeprowadzonej przez nas analizy wynika, że poza wahaniami sezonowymi ( ? 0,5 pkt. proc. w zależności od kwartału) efektywna stawka VAT jest zmienn? procykliczn?, co oznacza, że rośnie wraz z dynamik? PKB i dochodami społeczeństwa, co może być naszym zdaniem zwi?zane ze zwiększaniem udziału wydatków na dobra luksusowe w koszyku gospodarstw domowych i mniejszym zakresem szarej strefy w górnej fazie cyklu koniunktury.

Bior?c pod uwagę zarysowane powyżej zależności zbudowaliśmy model ekonometryczny, w którym efektywna stawka VAT została objaśniona przez nominaln? dynamikę popytu krajowego, sezonowe zmienne zero-jedynkowe oraz dwie zmienne binarne reprezentuj?ce wpływ działań rz?du w latach 2016- 2017 na wpływy z VAT. Pierwsza z nich przyjmuje wartość „1” w latach 2016-2017, a druga przyjmuje wartość „1” okresie I-III kw. 2017 r. Wśród działań rz?du można wyróżnić operacje maj?ce na celu zwiększenie ści?galności podatku od towarów i usług (m.in. wprowadzenie tzw. Jednolitego Pliku Kontrolnego, wprowadzenie „pakietu przewozowego” i „pakietu alkoholowego” oraz uruchomienie Krajowej Administracji Skarbowej) jak również przesunięcia zwrotów podatku VAT (patrz poniżej). Na podstawie tego modelu jesteśmy w stanie zdekomponować różnicę pomiędzy wysokości? dochodów VAT w okresie I-III kw. 2017 r. i I-III kw. 2016 r. (22,4 mld zł). W naszej analizie jesteśmy zmuszeni do  pominięcia informacji o dochodach z podatku od towarów i usług za IV kw. 2017 r., gdyż nie s? jeszcze dostępne dane dotycz?ce rachunków narodowych pozwalaj?ce na wyznaczenie bazy podatkowej w tym okresie.

Baza podatkowa w okresie I-III kw. 2017 r. była większa o 6,0% niż w analogicznym okresie roku poprzedniego, co przy braku zmian efektywnej stawki podatkowej prowadziłoby do takiego samego względnego wzrostu dochodów z VAT (5,8 mld zł). Jednocześnie mieliśmy do czynienia z silnym przyspieszeniem wzrostu popytu krajowego w tym okresie (zmiana pozycji w cyklu gospodarczym), co zgodnie z wynikami modelowania ekonometrycznego przyczyniło się do wzrostów dochodów VAT o 4,2 mld zł. Oznacza to, że dochody VAT w I-III kw. 2017 r. zwiększyły się o 10,0 mld zł tylko w wyniku ożywienia wzrostu gospodarczego. Efekty działań rz?du (operacje uszczelniaj?ce system oraz przesunięcia zwrotów) na wpływy z podatku VAT w 2017 r. można oszacować na podstawie parametru stoj?cego przy zmiennej binarnej przyjmuj?cej wartość „1” okresie I-III kw. 2017 r. Wskazuje on, że efektywna stawka podatkowa zwiększyła się w 2017 r. przeciętnie o 1,2 pkt. proc. w porównaniu 2016 r., co oznacza, że działania rz?du oddziaływały w kierunku zwiększenia wpływów z podatku VAT o 14,4 mld zł w I-III kw. 2017 r. W celu wyodrębnienia wpływu samych efektów uszczelnienia systemu ten szacunek należy skorygować o wpływ przesunięć zwrotów podatku VAT w 2016 r. Zgodnie z odpowiedzi? Ministerstwa Finansów na interpelację poselsk?, faktyczne zwroty podatku VAT w grudniu 2016 r. wyniosły 13,8 mld zł i były wyższe o ok. 5,0 mld zł niż w tym samym miesi?cu lat 2014-2015. Był to efekt działania rz?du polegaj?cego na przesunięciu zwrotów VAT w celu wygładzenia ścieżki deficytu sektora finansów publicznych. Oznacza to, że dochody VAT w grudniu 2016 r. zostały zaniżone o ok. 5 mld zł, a te w 2017 r. zostały zawyżone o podobn? kwotę w porównaniu do sytuacji, gdyby te przesunięcia nie występowały. Powyższe rozumowanie prowadzi do wniosku, że uszczelnienie systemu podatkowego w okresie I-III kw. 2017 r. wyniosło ok. 9,4 mld zł. Kieruj?c się zależnościami sezonowymi, szacujemy, że w skali całego roku efekty te byłyby równe ok. 12,5 mld zł.

Powyższy wynik jest zbliżony do otrzymanego w czerwcowej analizie. Należy zwrócić uwagę, że nasz szacunek jest obarczony błędem ok.  ? 4,5 mld zł, zwi?zanym z niepełnym dopasowaniem modelu do danych empirycznych. Oznacza to, że w scenariuszu optymistycznym uszczelnienie systemu podatkowego przyniosło w 2017 r. dodatkowe wpływy z podatku VAT na poziomie 17 mld zł (56,3% przyrostu wpływów z VAT). Z kolei minimalne efekty uszczelnienia szacować można na 8 mld zł (26,5%). Nasze szacunki mog? ulec zmianie po opublikowaniu danych dotycz?cych rachunków narodowych, pozwalaj?cych na wyznaczenie bazy podatkowej w IV kw. ub. r. Uzyskane wyniki s? spójne z analiz? opublikowan? w MAKROmapie 22.01.2018 r., zgodnie z któr? w latach 2015-2018 strukturalne saldo sektora finansów publicznych w relacji do PKB nie ulegnie istotnym zmianom.

***

Credit Agricole Bank Polska S.A. pl.  Orl?t Lwowskich 1, 53-605 Wrocław  www.credit-agricole.pl

Niniejszy materiał został sporz?dzony na podstawie najlepszej wiedzy autorów, z wykorzystaniem informacji pochodz?cych ze sprawdzonych źródeł. Nie może on być wykorzystywany jako rekomendacja do zawierania transakcji. Stawki zawarte w materiale maj? charakter informacyjny. Credit Agricole Bank Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych komentarzy i opinii.

Jakub BOROWSKI Główny Ekonomista Chief Economist ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 40 e-mail:  jakub.borowski(@)credit-agricole.pl

Jean-Baptiste GIRAUD Dyrektor Pionu Dużych Klientów Korporacyjnych Head of Large Corporate Client Division ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 02 e-mail:jeanbaptiste.giraud(@)credit-agricole.pl

David JULLIARD Dyrektor Pionu Klientów Korporacyjnych Head of Mid Corporate Client Division ul.Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.:+48 22 573 80 82 e-mail:  djulliard(@)credit-agricole.pl