Analizy i badania

Made in Poland – prawne uwarunkowania geograficznego pochodzenia towarów i usług

<p style="text-align: justify;">Od wielu lat Unia Europejska prowadzi prace nad wprowadzeniem przepisów, które na poziomie wspólnotowym, stworzyłyby ramy prawne korzystania z oznaczeń np. <em>Made in Poland, Made in EU. </em>Pomimo faktu, iż Komisja Europejska wyszła z inicjatywą legislacyjną, a w 2013 roku został przyjęty wniosek z propozycją treści Rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa produktów konsumpcyjnych, do 2017 roku nie zostało ono ostatecznie przyjęte. Celem przyświecającym proponowanemu Rozporządzeniu jest m.in. zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów oraz ułatwienie obrotu gospodarczego na wspólnym rynku europejskim, poprzez ujednolicenie przepisów obowiązujących we Wspólnocie.</p>

>

Dla przypomnienia, projekt nieobowi?zuj?cego jeszcze Rozporz?dzenia, wprowadza sztywne zasady korzystania z oznaczeń  Made in  dla produktów w obrocie konsumenckim (z wył?czeniem przede wszystkim żywności, której oznaczanie regulowane jest głównie Rozporz?dzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności  [1]  oraz   farmaceutyków i wyrobów medycznych, których obrót regulowany jest odrębnymi ustawami.

Zgodnie z treści? artykułu 7  Rozporz?dzenia  w sprawie bezpieczeństwa produktów konsumpcyjnych, producenci jak i importerzy będ? podawać informacje o państwie pochodzenia produktu. W odróżnieniu od obecnych rozwi?zań należy zwrócić uwagę na fakt, że oznaczenie państwa pochodzenia produktu będzie obowi?zkowe przed wprowadzaniem towaru na rynek.

W celu określenia państwa pochodzenia produktu, projekt Rozporz?dzenia odsyła do przepisów Wspólnotowego Kodeksu Celnego. W konsekwencji za produkt pochodz?cy wył?cznie z danego państwa, uznawać się będzie produkt wytworzony w całości z towarów pochodz?cych z  tego  państwa lub ich pochodnych na dowolnym etapie przetworzenia. W przypadku towarów przeznaczonych na rynek konsumencki, ten przypadek raczej nie znajdzie szerszego zastosowania.

Obecnie większość towarów składa się z wielu części składowych, wytwarzanych często w wielu krajach. W takim przypadku, towar będzie uznawany za pochodz?cy z kraju, w którym został poddany ostatniej, istotnej ekonomicznie, uzasadnionej obróbce lub przetworzeniu, które spowodowało wytworzenie nowego produktu lub stanowiło istotny etap wytwarzania w przedsiębiorstwie przystosowanym do tego celu. Przepisy jasno przy tym wskazuj?, że przetworzenie lub obróbka nie może być tylko pozorna, dokonana w celu obejścia wspólnotowych przepisów celnych.

Powyższe regulacje nadal jednak stanowi? jedynie projekt. Obecnie momentu jego wejścia w życie nie można przewidzieć. Do chwili obecnej brak jest powszechnie obowi?zuj?cych przepisów nakładaj?cych obowi?zek lub wskazuj?cych przesłanki stosowania oznaczeń państwa pochodzenia produktów (za wyj?tkiem przepisów sektorowych dotycz?cych np. żywności, farmaceutyków i wyrobów medycznych). Nie oznacza to jednak, że oznaczenia pochodzenia można stosować dowolnie.

Dwa krajowe akty prawne, które wprowadzaj? ograniczenia w tym względzie, to Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (UZNK) oraz Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (UPNPR).

Zgodnie z UZNK czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Między innymi za czyny nieuczciwej konkurencji uznaje się fałszywe lub oszukańcze oznaczenie geograficzne pochodzenia towarów lub usług. Ewentualnych roszczeń zwi?zanych z czynem nieuczciwej konkurencji może dochodzić przedsiębiorca, o ile wykaże, że czyn innego przedsiębiorcy zagroził lub naruszył jego interes oraz, że jest sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami. Ciężar dowodu, że oznaczenie pochodzenia towaru umieszczone na towarze jest zgodne z prawd?, spoczywa na przedsiębiorcy, któremu zarzuca się czyn nieuczciwej konkurencji.

Analogiczne przepisy (chroni?ce jednak konsumentów) znajdziemy w Ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Ustawa za zakazan?, nieuczciw? praktykę rynkow? uznaje działania wprowadzaj?ce w bł?d, do których zalicza się w szczególności podawanie nieprawdziwych informacji o cechach produktu, np. jego pochodzenie. Dana praktyka może zostać uznana za nieuczciw? w przypadku, gdy w jakikolwiek sposób powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotycz?cej umowy, której inaczej by nie podj?ł.

Powyższe przepisy rzadko jednak znajduj? swoje praktyczne zastosowanie w orzecznictwie s?dowym. Ani konkurencja nieuczciwych przedsiębiorców (na podstawie UZNK), ani ich Klienci (na podstawie UPNPR), nie kwapi? się do kierowania spraw na drogę postępowania s?dowego. Gdy jednak dochodzi do sprawy s?dowej, to s?dy szeroko interpretuj? fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia produktu. Jedna z nielicznych spraw, w której okazję miał wypowiedzieć się S?d Najwyższy, znalazła konkluzję w wyroku z dnia 23 listopada 1937 r, sygn. akt C II 1935/37. S?d Najwyższy na gruncie przedwojennej ustawy zawieraj?cej regulacje analogiczne do obecnie obowi?zuj?cych uznał, że oznaczenie przez polskiego producenta wyrobów czekoladowych nazw? „Helvetia”, która kojarzy się konsumentom czekolady z renomowanymi wyrobami czekoladowymi ze Szwajcarii, wprowadza klientów w bł?d.

W naszej ocenie obecne regulacje nie stwarzaj? wystarczaj?co dostępnych i skutecznych mechanizmów, by przeciwdziałać nieuczciwym praktykom zwi?zanym z fałszywym oznaczeniem pochodzenia produktów. Należy mieć nadzieję, że przepisy europejskiego „Rozporz?dzenia w sprawie bezpieczeństwa produktów konsumpcyjnych, przez ścisłe określenie sposobu i obowi?zku oznaczania, ułatwi? dochodzenie roszczeń lub też wprowadz? mechanizmy administracyjne zabezpieczaj?ce obrót handlowy przed nieuczciwymi praktykami.  


[1]  a także: Rozporz?dzenie Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych, Rozporz?dzenie Rady (WE) nr 509/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie produktów rolnych i środków spożywczych będ?cych gwarantowanymi tradycyjnymi specjalnościami.

Share this page Share on FacebookShare on TwitterShare on Linkedin
Close

Zaloguj się do Strefy Członkowskiej!