Co dalej z kredytem dla przedsiębiorstw?

Czynnikiem ograniczaj?cym wzrost kredytów dla przedsiębiorstw ogółem było obserwowane umocnienie złotego, oddziałuj?ce w kierunku spadku wartości kredytów walutowych. W tym samym okresie kredyty złotowe odnotowywały dynamiczny wzrost (8,6% r/r), a w grudniu 2017 r. ich dynamika osi?gnęła dwucyfrowy poziom. Poniżej przedstawiamy najbardziej prawdopodobny – naszym zdaniem – scenariusz kształtowania się dynamiki kredytów w segmencie przedsiębiorstw niefinansowych w latach 2018-2019.

W krótkim okresie, o przyszłych tendencjach na rynku kredytów można wnioskować na podstawie wyników badań ankietowych skierowanych do przedsiębiorstw i banków. Według ankiety NBP, skierowanej do przewodnicz?cych komitetów kredytowych, w I kw. 2018 r. banki przewiduj? nieznaczne zaostrzenie polityki kredytowej dla przedsiębiorstw oraz brak istotnych zmian wielkości popytu zgłaszanego przez przedsiębiorstwa. Zaostrzenie polityki kredytowej będzie skoncentrowane w segmencie dużych firm, podczas gdy odsetek banków netto chc?cych zaostrzyć warunki udzielania kredytów w grupie małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) zmniejszył się w porównaniu do IV kw. 2017 r. Ankietowane banki jednocześnie zwracaj? uwagę, że główny wpływ na politykę kredytow? banków będzie miała sytuacja poszczególnych branż lub grup klientów. Wyniki wskazuj? zatem na brak istotnych ograniczeń podażowych dla wzrostu kredytów korporacyjnych.

Zgodnie z wynikami „Szybkiego Monitoringu NBP” (styczeń 2018 r.) wskaźnik prognoz popytu na kredyt na I kw. 2018 r. sugeruje brak większych zmian w zapotrzebowaniu sektora przedsiębiorstw na finansowanie bankowe. Wskaźnik popytu na kredyt, po usunięciu wahań sezonowych, pozostał na stabilnym poziomie. Wyraźny przyrost odsetka przedsiębiorstw planuj?cych ubiegać się o nowe kredyty zaobserwowano w przypadku przedsiębiorstw zatrudniaj?cych powyżej 500 osób. Utrzymuje się niskie zainteresowanie małych firm finansowaniem bankowym, co wynika z wyższego odsetka firm w sektorze MSP preferuj?cych finansowanie rozwoju w oparciu o wypracowany zysk. W sumie (dla wszystkich firm ogółem) wyniki badań koniunktury wskazuj? na stabilizację popytu na kredyt, a tym samym w krótkim okresie oczekujemy kontynuacji ożywienia akcji kredytowej w segmencie kredytów korporacyjnych.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że ze względu na wysok? koncentrację kredytów w sektorze przedsiębiorstw (wg NBP 57,7% ogólnego zadłużenia z tytułu kredytów i pożyczek długoterminowych skoncentrowanych jest w 100 firmach) z punktu widzenia większości przedsiębiorstw większe znaczenie w finansowaniu inwestycji maj? środki własne przedsiębiorstw. Zgodnie z wynikami „Szybkiego Monitoringu NBP” nowo rozpoczynane inwestycje najczęściej s? finansowane z własnych środków (50,5% inwestorów), a dwukrotnie rzadziej z wykorzystaniem kredytów bankowych. Co więcej, nasilenie się trendu finansowania inwestycji środkami własnymi potwierdzaj? badania GUS. Odsetek firm wskazuj?cych na kredyt bankowy jako źródło finansowania inwestycji systematycznie obniża się od 2009 r. W kierunku spadku znaczenia kredytu jako źródła finansowania inwestycji oddziałuje poprawiaj?ca się sytuacja finansowa (płynnościowa) przedsiębiorstw. Innym motywem wyjaśniaj?cym niechęć przedsiębiorstw do finansowania działalności kredytem jest tzw. zjawisko pasywności, występuj?ce przede wszystkim w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. Jedn? z najważniejszych przyczyn zachowania pasywnego jest brak historii kredytowej. Brak historii kredytowej utrudnia przedsiębiorstwu możliwość pozyskania finansowania bankowego i utrwala przekonanie przedsiębiorstwa o nieposiadaniu cech predysponuj?cych go do bycia kredytobiorc?. Badania naukowe wykazuj? również wyraźn? zależność między wielkości? firmy a przyjmowaniem postawy pasywnej. Im większe przedsiębiorstwo, tym prawdopodobieństwo przyjmowania postawy pasywnej jest niższe. Ponadto należy zwrócić uwagę, że większy udział środków własnych (zamiast kredytu) w finansowaniu projektów inwestycyjnych oznacza większ? swobodę podejmowania decyzji inwestycyjnych oraz większ? niezależność przedsiębiorstwa we wszystkich obszarach działalności gospodarczej. Naszym zdaniem, coraz mniejsze znaczenie kredytu jako źródła finansowania inwestycji będzie czynnikiem ograniczaj?cym popyt przedsiębiorstw na kredyt w najbliższych kwartałach.

Drugim czynnikiem ograniczaj?cym popyt na kredyt ze strony przedsiębiorstw będzie rosn?ca popularność obligacji korporacyjnych jako źródła finansowania działalności przedsiębiorstwa. Według danych Fitch Polska wielkość polskiego rynku obligacji przedsiębiorstw po 11 miesi?cach 2017 r. wzrosła o 2,1% r/r i na koniec listopada ub. r. wynosiła 69 mld zł. Emisje przeprowadzone w 2017 r. (do końca listopada) wyniosły 10 mld zł, co stanowiło ponad połowę wzrostu wolumenu kredytów korporacyjnych w 2017 r. (17,6 mld zł) oraz ok. 3% wartości kredytów przedsiębiorstw niefinansowych ogółem. Powyższe relacje wskazuj?, że obligacje korporacyjne s? ważnym źródłem finansowania działalności przez firmy.

Z punktu widzenia popytu na kredyt istotna jest również sytuacja makroekonomiczna w Polsce oraz koszt pozyskiwanego finansowania. W 2018 r. oczekujemy utrzymania się relatywnie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego. W warunkach utrzymuj?cego się wysokiego stopnia wykorzystania mocy wytwórczych w przetwórstwie można oczekiwać dalszego przyspieszenia wzrostu dynamiki nakładów inwestycyjnych firm w I poł. br. Oczekujemy, że w II poł. 2018 r. dynamika inwestycji przedsiębiorstw lekko się obniży (ograniczana przez efekty wysokiej bazy ze spodziewanym przez nas wyraźnym przyspieszeniem inwestycji w IV kw. 2017 r.), jednak pozostanie na wysokim poziomie. Czynnikiem ograniczaj?cym wzrost inwestycji przedsiębiorstw będ? również rosn?ce trudności ze znalezieniem wykwalifikowanych pracowników. Nasz scenariusz polityki pieniężnej zakłada, że w warunkach umiarkowanej presji płacowej i oczekiwanego w IV kw. br. spadku inflacji do poziomu znacz?co poniżej celu inflacyjnego RPP utrzyma stopy procentowe na niezmienionym poziomie do połowy 2019 r. Uważamy, że niskie nominalne stopy procentowe będ? wspierały popyt na kredyt korporacyjny do przełomu 2018/2019. Skalę ożywienia wzrostu kredytu korporacyjnego w br. będzie ograniczało oczekiwane przez nas umocnienie złotego względem euro i dolara oddziałuj?ce w kierunku spadku wolumenu kredytów walutowych. Bior?c pod uwagę zarysowane powyżej czynniki prognozujemy, że dynamika kredytu korporacyjnego będzie utrzymywała się w trendzie wzrostowym do końca br. i osi?gnie maksimum lokalne (7,0% r/r) w grudniu br. Następnie uważamy, że tendencja ta ulegnie odwróceniu ze względu na spowolnienie wzrostu gospodarczego i podwyżkę stóp procentowych.  W konsekwencji, tempo wzrostu kredytu będzie się stopniowo obniżało do poziomu 5,7% r/r na koniec 2019 r.

***

Credit Agricole Bank Polska S.A. pl.  Orl?t Lwowskich 1, 53-605 Wrocław  www.credit-agricole.pl

Niniejszy materiał został sporz?dzony na podstawie najlepszej wiedzy autorów, z wykorzystaniem informacji pochodz?cych ze sprawdzonych źródeł. Nie może on być wykorzystywany jako rekomendacja do zawierania transakcji. Stawki zawarte w materiale maj? charakter informacyjny. Credit Agricole Bank Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych komentarzy i opinii.

Jakub BOROWSKI Główny Ekonomista Chief Economist ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 40 e-mail:  jakub.borowski(@)credit-agricole.pl

Jean-Baptiste GIRAUD Dyrektor Pionu Dużych Klientów Korporacyjnych Head of Large Corporate Client Division ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 02 e-mail:jeanbaptiste.giraud(@)credit-agricole.pl

David JULLIARD Dyrektor Pionu Klientów Korporacyjnych Head of Mid Corporate Client Division ul.Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.:+48 22 573 80 82 e-mail:  djulliard(@)credit-agricole.pl