UE - prawa dla nabywców

Proponowana dyrektywa w sprawie praw konsumentów upraszcza cztery obowi?zuj?ce w UE dyrektywy, przekształcaj?c je w jeden zestaw reguł w sprawie praw konsumentów. Dyrektywa ta dotyczy handlu elektronicznego w ramach szeroko zakrojonego projektu przegl?du i zwiększenia obowi?zuj?cych w UE praw w transakcjach online i w punktach sprzedaży. Jej celem jest równoczesne podniesienie zaufania konsumentów oraz zmniejszenie obci?żeń administracyjnych, które ograniczaj? swobodę działalności gospodarczej do obszarów poszczególnych państw, uniemożliwiaj?c w ten sposób konsumentom skorzystanie z większego wyboru i konkurencyjnych ofert. Standardowy zestaw warunków obowi?zuj?cych w umowach konsumenckich ograniczy nawet o 97 % koszty przestrzegania przepisów ponoszone przez przedsiębiorstwa handlowe prowadz?ce działalność w całej UE. Proponowana dyrektywa zwiększa istniej?c? ochronę konsumentów w kluczowych obszarach, w których odnotowano znacz?c? liczbę skarg w ostatnich latach. Dotyczy to m.in. agresywnych metod sprzedaży. Dostosowuje ona przepisy do nowych technologii i metod sprzedaży takich jak m-handel (handel przy użyciu urz?dzeń mobilnych) oraz aukcje internetowe typu „eBay”. We wniosku dotycz?cym nowej dyrektywy zapisano wyraźny wymóg dotycz?cy umieszczenia w punktach sprzedaży jasnych informacji o prawach konsumentów.
Europejska komisarz ds. ochrony konsumentów Meglena Kunewa stwierdziła: „W sytuacji napiętych budżetów domowych oraz w czasie, kiedy spadek siły nabywczej staje się jednym z głównych problemów, potrzeba ułatwienia konsumentom porównywalności cen oraz dokonywania zakupów o maksymalnej wartości nigdy nie była bardziej pal?ca niż obecnie. Nowe zasady opracowano tak, aby wzmocniły one ochronę konsumentów oraz zlikwidowały luki prawne, które zmniejszaj? zaufanie konsumentów w kluczowych obszarach. Jednolity rynek ma potencjał, aby oferować konsumentom jeszcze większy wybór i więcej możliwości. W tym celu potrzebujemy jednak obowi?zuj?cego w całej UE zestawu zabezpieczeń daj?cych konsumentom pewność, że dokonuj? bezpiecznych zakupów”.

Kluczowe fakty i liczby
Internet jest jednym z najpotężniejszych narzędzi, jakie konsumenci kiedykolwiek mieli do swojej dyspozycji. Jest on skarbnic? informacji o produktach i cenach. Daje także konsumentom łatwiejszy niż kiedykolwiek wcześniej dostęp do znacznie większej ilości sprzedawców detalicznych. Już 150 mln obywateli UE – jedna trzecia całej populacji – korzysta z zakupów przez Internet. Obecnie jednak tylko 30 milionów z nich robi zakupy online w UE poza granicami swojego kraju.
Ł?cznie osoby dokonuj?ce zakupów poza granicami swojego kraju wydaj? średnio 800 euro rocznie, tj. w sumie 24 mld euro. Pokazuje to ogromny potencjał znajduj?cy się w zasięgu rynku wewnętrznego, jeżeli więcej osób zdecydowałoby się na zakupy poza granicami kraju.
Obecnie obowi?zuj?ce zasady
Obecnie obowi?zuj?ce zasady ochrony konsumentów wynikaj? z czterech dyrektyw UE: w sprawie nieuczciwych warunków w umowach, w sprawie sprzedaży i gwarancji, w sprawie sprzedaży na odległość, w sprawie sprzedaży obwoźnej. Dyrektywy te zawieraj? pewne minimalne wymagania; w ci?gu kolejnych lat państwa członkowskie dodały do nich przepisy w sposób nieuporz?dkowany, co spowodowało, że ramy prawne w zakresie umów konsumenckich zamieniły się w mozaikę 27 różni?cych się od siebie zestawów. Dla przykładu można podać zbiór różni?cych się między sob? wymagań w sprawie obowi?zku dostarczania informacji, różne okresy rezygnacji z zakupu (od 7 do 15 dni) oraz różne obowi?zki dotycz?ce zwrotu kosztów i napraw.

Wniosek w sprawie nowej dyrektywy
Dyrektywa w sprawie praw konsumentów dotyczy umów sprzedaży towarów i usług zawieranych między przedsiębiorcami i konsumentami. Zasadniczo obejmuje ona wszystkie umowy, tj. zakupy dokonywane w sklepie, zakupy na odległość oraz poza lokalem przedsiębiorstwa.
• Informacje przed zawarciem umowy. Dyrektywa zobowi?zuje handlowców do dostarczenia konsumentowi przejrzystego zestawu informacji, w przypadku wszystkich umów konsumenckich, tak aby mógł on dokonać świadomego wyboru. Dane te obejmuj? np. główne cechy produktu, adres i dane identyfikacyjne przedsiębiorcy, cenę wł?cznie z podatkami, wszystkie dodatkowe opłaty zwi?zane z transportem, dostaw? b?dź przesyłk? pocztow?.
• Zasady dotycz?ce dostawy oraz przenoszenie ryzyka na konsumenta (obecnie niepodlegaj?ce regulacjom na poziomie UE): Maksymalny okres 30 dni kalendarzowych od daty zawarcia umowy na dostarczenie przez przedsiębiorcę towarów konsumentowi. Przedsiębiorca ponosi ryzyko i koszty uszkodzenia lub zagubienia towaru do momentu otrzymania towaru przez konsumenta. W przypadku spóźnionej przesyłki lub jej niedostarczenia konsument będzie miał, nowe w większości państw członkowskich, prawo do zwrotu kosztów w najkrótszym możliwym okresie, nie później niż 7 dni od daty otrzymania przesyłki.
• Okres rezygnacji z zakupu (sprzedaż na odległość, np. przez Internet, przy pomocy telefonu komórkowego, katalogu oraz agresywne metody sprzedaży): Wprowadzenie w całej UE 14-dniowego okresu rezygnacji z zakupu, podczas którego konsument może zmienić zdanie. Wprowadzenie łatwego w użyciu standardowego formularza rezygnacji.
• Naprawy, wymiana, gwarancja. Aby dać konsumentom większ? pewność wprowadzony zostanie jeden standardowy zestaw środków zaradczych dostępnych wszystkim konsumentom, którzy nabyli wadliwy produkt (tj. w pierwszej kolejności naprawa lub wymiana, ewentualnie rabat lub zwrot pieniędzy).
• Nieuczciwe warunki w umowach: nowa czarna lista nieuczciwych warunków w umowach zakazanych bezwzględnie w całej UE oraz obowi?zuj?ca również w całej UE szara lista warunków w umowach uważanych za nieuczciwe, chyba że przedsiębiorca udowodni, że jest inaczej.
Ochrona została również wzmocniona w wielu obszarach, wł?cznie z
• aukcjami internetowymi: dyrektywa wymaga, aby aukcje, wł?cznie z aukcjami elektronicznymi, spełniały standardowe wymogi dotycz?ce informacji.
• Agresywne metody sprzedaży; Ochrona przed agresywnymi metodami sprzedaży – sprzedaż? negocjowan? poza lokalem przedsiębiorstwa lub „sprzedaż? bezpośredni?” została znacz?co wzmocniona w odpowiedzi na duż? ilość skarg konsumenckich. Szczególnie dotyczy to agresywnych metod sprzedaży, w przypadku których brak było wystarczaj?cej ochrony lub wręcz nie było żadnej. Dyrektywa wprowadza również now?, szersz? definicję umów sprzedaży bezpośredniej oraz inne rozwi?zania w celu zlikwidowania luk prawnych.

Co dalej?
Dyrektywa w sprawie praw umownych, aby mogła stać się obowi?zuj?cym prawem, musi zostać zaakceptowana przez Parlament Europejski oraz rz?dy państw UE reprezentowane w Radzie Ministrów.

Dodatkowe informacje można uzyskać pod następuj?cym adresem internetowym:
ec.europa.eu/consumers/overview/cons_policy/index_en.htm