Projektowane zmiany w kodeksie postępowania cywilnego dotyczące dowodu z dokumentu

Przypomnijmy, iż projektowana w kodeksie cywilnym definicja określa dokument szeroko jako „nośnik informacji umożliwiaj?cy jej odtworzenie”. Na gruncie procedury cywilnej, dla potrzeb dowodzenia, zaproponowano rozróżnienie na dokumenty zawieraj?ce tekst (czyli sporz?dzone przy użyciu znaków alfabetu i reguł językowych) oraz pozostałe. Dokumenty tekstowe mog? mieć postać tradycyjn? (papierow?) albo elektroniczn?.

Do dokumentów tekstowych zastosowanie znajd? dotychczasowe, choć zmodyfikowane, reguły wyrażone w art. 244 i nast. k.p.c., a do pozostałych dokumentów (nie zawieraj?cych tekstu) – odnosić się będzie art. 308 k.p.c. Zgodnie z proponowan? treści? art. 2431 k.p.c., przepisy oddziału „Dokumenty” znajd? zastosowanie do dokumentów zawieraj?cych tekst, umożliwiaj?cych ustalenie ich wystawców (zatem, zarówno do dokumentów papierowych, jak i elektronicznych). Tymczasem, art. 308 po nowelizacji nakaże odpowiednie stosowanie do dowodów z dokumentów innych niż wymienione w art. 2431 k.p.c., przepisów o dowodzie z oględzin.

W obrocie zyskuj? na znaczeniu dokumenty w postaci multimedialnej, przykładem jest chociażby protokół elektroniczny z rozprawy s?dowej. W przypadku dokumentu zawieraj?cego zarówno tekst, jak i dźwięk lub np. obraz i dźwięk, zastosowanie do przeprowadzenia dowodu znajd? zarówno przepisy art. 244 i nast. k.p.c. (co do treści zawieraj?cej tekst), jak i art. 308 k.p.c. (w pozostałym zakresie).

Aktualne pozostaje oczywiście dotychczasowe rozróżnienie na dokumenty urzędowe i prywatne, jak i przypisana im odmienna moc dowodowa. Nowy kierunek reguł dowodowych wymusił jednak i tu pewne modyfikacje.

W zakresie dokumentów urzędowych nowelizacja przewiduje wyraźne odesłanie do przepisów szczególnych, które mog? określać ich postać. O ile zatem przepis taki dopuści wystawienie dokumentu urzędowego np. w formie elektronicznej, to dokument taki będzie traktowany jako urzędowy również w tradycyjnym rozumieniu k.p.c.

Domniemanie przysługuj?ce dokumentom prywatnym zawarte w art. 245 k.p.c. będzie miało po nowelizacji zastosowanie wył?cznie do oświadczeń podpisanych przez wystawcę, czyli złożonych w formie pisemnej lub w formie elektronicznej. Dokument prywatny sporz?dzony w formie pisemnej lub elektronicznej będzie zatem korzystał z domniemania prawdziwości (autentyczności), a także z domniemania, że pochodzi od osoby, która go podpisała. Możliwość obalenia tych domniemań w trybie przewidzianym w art. 253 k.p.c. ograniczona będzie zatem odpowiednio również do dokumentów podpisanych. Oznacza to, że dokumenty prywatne, nie opatrzone podpisem (tradycyjnym czy elektronicznym), nie będ? korzystały z domniemań z art. 245 k.p.c.

Wprowadzenie możliwości dowodzenia przy użyciu dokumentów w innej niż papierowa formie poci?ga za sob? zmiany w regulacji dotycz?cej badania prawdziwości dokumentów (znowelizowany art. 254 k.p.c.). Badanie będzie dotyczyło nie tylko „pisma”, ale szerzej – „dokumentu”. Wśród zmian przewidzianych w art. 254 k.p.c. znalazła się m.in. możliwość wezwania przez s?d wystawcy dokumentu, sporz?dzonego w postaci elektronicznej, do udostępnienia informatycznego nośnika danych, na którym go zapisano.

Zmiany przewidziane w kodeksie postępowania cywilnego s? procesow? emanacj? nowego cywilistycznego rozumienia dokumentu i odpowiedzi? na potrzeby praktyki s?dowej. Wprawdzie s?downictwo stara się radzić sobie z wyzwaniami współczesności, wykorzystuj?c dotychczasowe przepisy, jednak tempo postępu technologicznego nakazuje uelastycznienie regulacji dowodowych pochodz?cych sprzed półwiecza i s? to zmiany poż?dane.

O projektowanych zmianach w kodeksie cywilnym, dotycz?cych nowej formy szczególnej - dokumentowej oraz o definicji dokumentu pisaliśmy w sierpniowym Legal Alercie.

Justyna Dereszyńska

+48 22 50 50 765

justyna.dereszynska(@)eversheds.pl