Aktualności firm stowarzyszonych  •  Analizy i badania

Pomoc publiczna – ważne wyroki dla grup kapitałowych

Sąd Unii Europejskiej wydał ostatnio dwa orzeczenia dotyczące wpływu powiązań kapitałowych beneficjentów pomocy publicznej na możliwość uzyskania pomocy publicznej. Brak należytego uzasadnienia przez Komisję Europejską jej rozstrzygnięć w tym zakresie spowodował nieważności decyzji zatwierdzających pomoc.

Powiązania beneficjenta a konieczność, proporcjonalność, kumulacja i pułapy pomocy

Pkt 19. Tymczasowych ram środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID‑19 wskazuje, że pomoc publiczna udzielona na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b TFUE powinna być konieczna, odpowiednia i proporcjonalna do zaradzenia poważnym zaburzeniom w gospodarce danego państwa członkowskiego.

Sprawa T-643/20 dotyczyła linii lotniczej będącej spółką zależną spółki holdingowej będącej także udziałowcem innej linii lotniczej, która już otrzymała pomoc od innego państwa.

Skarżący zwrócił uwagę, że spółki te stanowią część jednej jednostki gospodarczej, która jest beneficjentem pomocy, a to może mieć wpływ na proporcjonalność pomocy oraz zachowanie warunków jej kumulacji i progów.

Sąd stwierdził jednak, iż sama decyzja Komisji nie zawiera analizy czy pomoc przyznana wcześniej jednej linii mogła być wykorzystywana na potrzeby drugiego przewoźnika. Może to natomiast mieć istotny wpływ na konkurencję. Nie był on w stanie zweryfikować na podstawie decyzji konieczności i proporcjonalności pomocy, ani zachowania warunków kumulacji pomocy i jej pułapów (wynikających z ram tymczasowych). Jak wskazał sąd do Komisji należy zbadanie ze szczególną ostrożnością powiązań między spółkami należącymi do tej samej grupy, aby sprawdzić, czy mogą one zostać uznane za tworzące jedną jednostkę gospodarczą, a zatem jednego beneficjenta do celów stosowania zasad pomocy państwa. W ocenie sądu, nie wyjaśniono też istnienia jakiegokolwiek mechanizmu, który uniemożliwiałby skorzystanie przez jedną ze spółek z pomocy przyznanej drugiej spółce.

Trudna sytuacja beneficjenta nie powinna wynikać z działań grupy

W świetle motywu 22. Wytycznych dotyczących pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw niefinansowych znajdujących się w trudnej sytuacji, jeśli spółka należy do większej grupy kapitałowej, to nie kwalifikuje się do otrzymania pomocy przyznawanej na mocy tych wytycznych, chyba że jej trudności:

• mają charakter wewnętrzny i nie są wynikiem arbitralnej alokacji kosztów w ramach grupy oraz
• są zbyt poważne, aby mogły zostać przezwyciężone przez samą grupę.

W sprawie T-465/20 (również dotyczącej branży przewoźników lotniczych) zdaniem skarżącego (podmiotu prowadzącego działalność w zbliżonej branży co beneficjent pomocy) Komisja nie przedstawiła powodów pozwalających uznać zgłoszony środek za zgodny z rynkiem wewnętrznym.

Sąd wskazał na niezbadanie przez Komisję (a przynajmniej brak przedstawienia w uzasadnieniu decyzji tego faktu) przynależności beneficjenta do grupy kapitałowej i relacji między beneficjentem a spółkami będącymi jego akcjonariuszami w świetle powyższych kryteriów wskazanych w motywie 22. W szczególności za niewystarczające w tym zakresie sąd uznał ograniczenie się Komisji do podniesienia jedynie, że trudności beneficjenta miały charakter wewnętrzny, nie wynikają z arbitralnej alokacji kosztów na korzyść podmiotów powiązanych i są zbyt poważne, aby mogły zostać przezwyciężone przez akcjonariuszy. Sąd podkreślił, że te twierdzenia nie zostały jednak przez Komisję poparte żadnymi dowodami.

Przed ubieganiem się o pomoc należy przeanalizować sytuację w grupie

Jak widać na przykładzie opisywanych wyroków przy ubieganiu się o pomoc publiczną niezwykle istotne jest przeanalizowanie nie tylko sytuacji samej spółki ubiegającej się o pomoc, ale także grupy kapitałowej, której jest częścią. Ma to bowiem wpływ na ocenę zachowania wielu kryteriów przyznania pomocy w tym m.in. warunków kumulacji pomocy, jej pułapów, niezbędności, proporcjonalności oraz ocenę czy trudności beneficjenta mają charakter wewnętrzny. Komisja Europejska przy zatwierdzaniu pomocy zobowiązana jest przeanalizować spełnienie warunków udzielania pomocy. Niemniej zasadne jest przygotowanie przez sam podmiot ubiegający się o wsparcie odpowiedniej argumentacji, która może okazać się przydatna zarówno w przypadku notyfikacji pomocy, jak i przeciwdziałaniu próbie wzruszenia przed sądem decyzji zatwierdzającej pomoc (np. w wyniku działań innych podmiotów prowadzących działalność na zbliżonym rynku, jak to miało miejsce w przedstawionych sprawach).

Z kolei patrząc na te orzeczenia z perspektywy podmiotów prowadzących działalność konkurencyjną do beneficjentów pomocy, można dojść do wniosku, że niekiedy warto przeanalizować czy pomoc udzielona konkurentom była we wszystkich, często dość rozbudowanych i skomplikowanych kryteriach zgodna z obowiązującym prawem. Jak bowiem pokazują omówione sprawy, interwencja w tym zakresie może okazać się skuteczna.

Więcej informacji prawno-podatkowych znajdą Państwo na blogu CRIDO >>>