Analizy i badania

Polski system podatkowy do korekty

<p><span><span>Z opublikowanych przez Deloitte wynik&oacute;w badania opinii przedsiębiorc&oacute;w na temat polskiego systemu podatkowego wynika, że polscy przedsiębiorcy wciąż postrzegają system podatkowy jako nadmiernie skomplikowany, podlegający zbyt dużej ilości zmian, a także niejednoznaczny, choćby poprzez brak jednolitej interpretacji przepis&oacute;w podatkowych. Przez te czynniki podatnicy funkcjonują w warunkach niepewności, co nie sprzyja podejmowaniu długofalowych decyzji ekonomicznych.</span></span></p>

>

Przedsiębiorcy zauważaj? jednak pozytywne zmiany w administracji skarbowej, dobrze oceniaj?c działania takie jak uruchomienie urzędów dla tzw. „dużych podatników” czy też udostępnienie Krajowej Informacji Podatkowej. Życzyliby sobie również poprawy poziomu wiedzy urzędników oraz wprowadzenia jasnych procedur działania administracji skarbowej.

Skomplikowane podatki…

Przepisy dotycz?ce poszczególnych rodzajów podatków zostały ocenione krytycznie. 70% ankietowanych uznało regulacje CIT za bardzo skomplikowane, podobnie niemal 60% ocenia regulacje VAT i PIT. „Najprawdopodobniej wpłynęły na to częste zmiany w prawie. W ci?gu ostatnich 10 lat ustawa o CIT zmieniała się 60 razy, podobnie z ustaw? o VAT. Ponad 34% badanych podatników będ?c na miejscu Ministra Finansów wprowadziłoby poważne ograniczenie możliwości wprowadzania zmian legislacyjnych. Co więcej w przypadku VAT-u negatywna ocena może się wi?zać z brakiem zgodności z dyrektywami unijnymi, st?d „wysyp” sporów podatników z polskimi organami.” – tłumaczy Monika Wachowiec, menedżer w dziale doradztwa podatkowego Deloitte.. „Na gruncie PIT bol?czk? s? zmiany podejścia w praktyce organów. Przykładowo, podejście organów w kwestii opodatkowania pakietów medycznych od lat nie jest jednolite”.
Przedsiębiorcy obawiaj? się m. in. podniesienia stawek VAT (43%) oraz CIT (29%), a za najbardziej uci?żliwy z wymogów dokumentacyjnych uznali przygotowywanie dokumentacji z zakresu cen transferowych (61%), któr? w Polsce obowi?zkowo przedstawić organom musz? firmy realizuj?ce transakcje o wartości już od 20 tys. euro rocznie.

… ale urzędnicy coraz bardziej przyjaźni

Pozytywnym sygnałem jest ocena relacji podatników z urzędami. Ponad 90% badanych stwierdza, że s? one bardzo dobre lub dobre. Przykłady pozytywnych działań organów to stworzenie Krajowej Informacji Podatkowej oraz funkcjonowanie „dużych” urzędów skarbowych. Wci?ż pojawiaj? się jednak głosy wskazuj?ce na niedostateczn? wiedzę urzędników, a przede wszystkim brak jednolitego stanowiska i wydawanie sprzecznych opinii. Respondenci zapytani o obszary, w których relacje z urzędami mog? być szczególnie trudne wskazuj? VAT (33%) oraz ceny transferowe (26%). „Często zdarzało się, że przepisy VAT-owskie s? sprzeczne z konstytucj? lub przepisami unijnymi. Przykładowo, dopiero wyroki s?dowe potwierdziły, że dokonuj?c nieodpłatnych wydań podatnicy nie musz? naliczać VAT.” – tłumaczy Radosław Pietrzak, menedżer w dziale doradztwa podatkowego Deloitte. „W rezultacie powstawał dosyć duży stan niepewności, co z pewności? znajdowało odzwierciedlenie w kontaktach z organami.”

Zwroty podatku pod szczególnym nadzorem

Jedynie 14% indagowanych przedsiębiorców nie miało w okresie ostatnich 3 lat kontroli podatkowej, ale aż 47% badanych kontrolowanych było kilkakrotnie. „Najczęstszym powodem przeprowadzenia kontroli jest fakt złożenia wniosku o zwrot podatku VAT” – komentuje Tomasz Pałka, menedżer w dziale doradztwa podatkowego Deloitte. „Ten zakres to aż 33% wszystkich kontroli. St?d najbardziej rekomendowanym działaniem dla podatników składaj?cych lub rozważaj?cych złożenie wniosku o zwrot jest przeprowadzenie szczegółowej weryfikacji rozliczeń w okresie, jaki obejmuje taki wniosek.”

Niepopularne uproszczenia rozliczeń CIT i VAT

Ze wskazanych w ankiecie narzędzi upraszczaj?cych rozliczenia podatkowe w zakresie CIT najpopularniejsze s? zaliczki na podatek dochodowy – korzysta z nich 42% respondentów. 16% stosuje rozliczanie różnic kursowych zgodnie z przepisami o rachunkowości. Pozostałe uproszczenia w praktyce nie znajduj? zastosowania. „W ocenie polskich przedsiębiorców wci?ż założenie podatkowej grupy kapitałowej obłożone jest zbyt rygorystycznymi warunkami, by takie grupy mogły funkcjonować szeroko. Warto rozważyć zniesienie przynajmniej niektórych wymogów, by mogły one być czymś więcej niż tylko teoretyczna instytucj?.” – uważa Michał Wróblewski, menedżer w dziale doradztwa podatkowego Deloitte. „Podobnie, brak wskazań na korzystanie z odpisu na nowe technologie pokazuje, że w obecnym kształcie odpis ten po prostu nie działa i ustawodawca powinien koniecznie usprawnić ten instrument.”
W zakresie uproszczeń dotycz?cych VAT, 18% przedsiębiorców rozlicza VAT z tytułu importu towarów w deklaracji VAT, mniej niż 10% korzysta z ulgi na złe długi lub magazynu konsygnacyjnego, albo też zwrotu VAT w przyspieszonym terminie. „Powyższe uproszczenia s? bardzo korzystne, jednak ich użycie uzależnione jest od spełnienia szeregu warunków” – interpretuje wyniki badania Tomasz Siek, menedżer w dziale doradztwa podatkowego Deloitte. „Na przykład korekta podatku od nieści?galnych wierzytelności jest możliwa po ziszczeniu się aż sześciu przesłanek wymienionych w ustawie o VAT. O zamiarze korekty i jej dokonaniu przedsiębiorca zobowi?zany jest poinformować dłużnika oraz własny urz?d skarbowy. Można przyj?ć, że właśnie skomplikowanie kryteriów formalnych jest jedn? z przyczyn niewielkiego wykorzystania tych mechanizmów.”

Warto dyskutować z organami

Ponad połowa podatników, którzy odwołali się od niekorzystnej decyzji organu podatkowego, uzyskała korzystn? lub częściowo korzystn? decyzję organu wyższej instancji. Jedynie 20% deklaruje, że w sytuacji otrzymania niekorzystnej decyzji naczelnika urzędu skarbowego nie składałoby odwołania do izby skarbowej. „Powyższe wnioski mog? wynikać z przekonania podatników o skuteczności odwołania dopiero po merytorycznej analizie w s?dzie. Praktyka wskazuje na istotnie częstsze prezentowanie korzystniejszej linii interpretacyjnej przez orzecznictwo s?dowe w odniesieniu do zagadnień podatkowych” – komentuje wyniki Michał Siekierzyński, menedżer w dziale doradztwa podatkowego Deloitte.

Komentarz

Marek Kutarba
z-ca red. naczelnego
Dziennika Gazety Prawnej

„Przez ostatnie dziesięć lat administracja skarbowa przeszła mentaln? rewolucję. Podatnik, który wcześniej był przedmiotem działań urzędników uzyskał w końcu podmiotowość. Stał się może jeszcze nie równorzędnym partnerem w rozmowie z urzędnikiem, ale zyskał możliwość prowadzenia dialogu z przedstawicielami administracji. I ta zmiana w nastawieniu przedstawicieli fiskusa do podatników, została przez nich dostrzeżona. Nie zmienia to jednak faktu, że mimo działań, które miały uprościć system podatkowy, wcale nie stał się on dla przeciętnego przedsiębiorcy bardziej przyjazny, niż miało to miejsce przed tymi zmianami. I odpowiedzialności za to nie da się zrzucić wył?cznie na niedoskonałego prawodawcę. Na takie postrzeganie systemu, duży wpływ – co pokazuj? badania – ma też chaotyczny niekiedy sposób interpretowania przepisów oraz krótkowzroczna polityka zapełniania budżetowego worka, zamiast racjonalnej polityki ochrony źródeł budżetowych wpływów, a zatem wspomagania firm wtedy, gdy jest im trudniej, po to by nie doprowadzać do ich likwidacji, lecz w imię przyszłych dochodów pomagać im najtrudniejszy czas przetrwać.”

Metodologia

Ogólnopolskie badanie przeprowadzono w okresie marzec – wrzesień br. za pomoc? kwestionariusza on-line lub rozmów bezpośrednich. W badaniu wzięło udział 250 przedstawicieli polskich przedsiębiorstw na stanowisku dyrektora finansowego, generalnego, głównego księgowego lub dyrektora ds. podatków, (około 90% z nich było zaangażowanych w kwestie podatkowe w firmie w zakresie średnim lub dużym).
Partnerem badania jest Dziennik Gazeta Prawna.