Analizy i badania
Odpowiedzialność karna skarbowa kluczowych osób w organizacji i metody jej ograniczenia
<p style="text-align: justify;">W ostatnich latach zauważalny jest wzrost liczby wszczynanych w związku ze sprawami podatkowymi postępowań karnych skarbowych. Organy prowadzące postępowania w sprawach o przestępstwa lub wykroczenia skarbowe stawiają zarzuty przede wszystkim osobom pełniącym funkcje w zarządzie danej organizacji. Kodeks karny skarbowy daje ponadto podstawy do pociągnięcia do odpowiedzialności osób, które zajmują się w organizacji sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi.</p>
>
Niestety, praktyk? organów stało się formułowanie zarzutów popełnienia przestępstwa (wykroczenia) skarbowego zanim spór podatkowy zostanie zakończony (np. prawomocn? decyzj? podatkow?). Niekiedy zarzuty stawiane s? już na etapie kontroli podatkowej.
Przepisy kodeksu karnego skarbowego przewiduj? szeroki katalog kar oraz środków karnych, które mog? zostać orzeczone w zwi?zku z popełnieniem czynów zabronionych. Wśród nich znajduj? się: kara pozbawienia wolności; kara grzywny; zakaz prowadzenia określonej działalności, wykonywania zawodu czy zajmowania określonych stanowisk. Należy pamiętać, że dane osoby skazanej podlegaj? wpisaniu do Krajowego Rejestru Karnego. Nadto, konsekwencj? skazania członka zarz?du za przestępstwo skarbowe może być wykluczenie spółki z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz orzeczenie kary pieniężnej na podstawie przepisów ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźb? kary.
Na gruncie przepisów karnych skarbowych, odpowiedzialności karnej za przestępstwo skarbowe lub za wykroczenie skarbowe podlega ten, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony pod groźb? kary przez ustawę obowi?zuj?c? w czasie jego popełnienia, pod warunkiem jednak, że można mu przypisać winę w czasie popełnienia czynu. Praktyka wskazuje, że organy ścigania często niejako automatycznie zakładaj?, że ze względu na profesjonalny charakter działalności prowadzonej przez członków zarz?du, dysponuj? oni wiedz? z zakresu prawa, w tym prawa podatkowego, co wskazuje na intencjonalność ich działań i pozwala przypisać winę.
Z drugiej strony, brak możliwości przypisania winy danej osobie wył?cza możliwość przypisania jej odpowiedzialności. Z tego względu, wprowadzenie w organizacji regulacji wewnętrznych, wprost wył?czaj?cych sprawy dotycz?ce rozliczeń podatkowych z zakresu odpowiedzialności określonych członków zarz?du może pozwolić, w naszej ocenie, na wył?czenie możliwości poci?gnięcia tych członków zarz?du do odpowiedzialności karnej skarbowej z tytułu nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych spółki.
Precyzyjne uregulowanie na poziomie organizacji obszarów odpowiedzialności za rozliczenia podatkowe powinno zapewnić, że wina, a w konsekwencji odpowiedzialność karna skarbowa, będzie mogła być przypisana wył?cznie osobom rzeczywiście zaangażowanym w rozliczenia podatkowe oraz, potencjalnie, osobie odpowiedzialnej za bezpośredni nadzór nad procesami podatkowymi w spółce (jeśli zidentyfikowana nieprawidłowość będzie dotyczyć także jej zakresu obowi?zków). Pozostałe osoby z uwagi na brak możliwości przypisania im winy co do czynności, nieobjętych zakresem ich obowi?zków, nie będ? ponosić odpowiedzialności karnej skarbowej w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w rozliczeniach.
Maj?c na względzie powyższe, poddajemy Państwu pod rozwagę przeprowadzenie weryfikacji obowi?zuj?cego w organizacji zakresu obowi?zków poszczególnych osób, w odniesieniu do rozliczeń podatkowych, której efektem może być wprowadzenie regulaminu określaj?cego precyzyjnie zadania w zakresie rozliczeń z tytułu zobowi?zań podatkowych oraz osoby odpowiedzialne za ich realizację, wraz z pozostał? niezbędn? dokumentacj? korporacyjn?.
W razie jakichkolwiek pytań w zakresie wskazanym powyżej, zapraszamy do kontaktu z nasz? Kancelari?.
Patrycja Goździowska - ? ? Partner, Doradca Podatkowy
Marcin Muchowski - ? ? Senior Associate, Doradca Podatkowy