Analizy i badania

Alert podatkowy - 17 października 2018

<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: 'Trebuchet MS', sans-serif;"><strong>Informowanie o schematach podatkowych – nowe przepisy przeciw optymalizacji podatkowej.</strong></span></p>

>

Na pocz?tku października, w Sejmie rozpoczęły się prace nad obszern? nowelizacj? ustaw podatkowych. Wśród licznych zmian proponowanych przez projekt ustawy o zmianie ustawy o  podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Projekt), znalazły się m.in. przepisy dotycz?ce informacji o schematach podatkowych. Regulacje te stanowi? implementację postanowień Dyrektywy Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 r. zmieniaj?cej dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowi?zkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegaj?cych zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych (tzw.  Dyrektywa Mandatory Disclosure Rules). Nowe przepisy będ? zamieszczone w nowym rozdziale ustawy Ordynacja podatkowa.

Zgodnie z uzasadnieniem Projektu, wprowadzenie do polskiego porz?dku prawnego nowej instytucji maj?cej na celu gromadzenie wiedzy dotycz?cej działań podatników, zapewni organom podatkowym dostęp do informacji o agresywnym planowaniu podatkowym, a także spowoduje zniechęcenie podatników i ich doradców do stosowania takich schematów.

Planowane zmiany i wi?ż?ce się z nimi obowi?zki, a także sankcje, będ? dotyczyć bardzo szerokiego kręgu podmiotów, nie tylko samych podatników, ale też doradców podatkowych, profesjonalnych pełnomocników, banków, instytucji finansowych, księgowych, biegłych rewidentów, notariuszy i wielu innych wykonuj?cych zawodowo wszelkiego rodzaju czynności doradztwa, wsparcia i pomocy w zakresie opracowywania, wprowadzania do obrotu, organizowania, wdrażania tzw. schematów podatkowych.

Schemat podatkowy

Na podstawie proponowanych regulacji, na wskazanych powyżej podmiotach będ? ci?żyły obowi?zki przekazywania organom podatkowym informacji o schematach podatkowych.

Przez schemat podatkowy należy rozumieć czynność lub zespół czynności, w których co najmniej jedna strona jest podatnikiem, i których główn? korzyści? jest korzyść podatkowa. Korzyści? podatkow? jest z kolei:

  • niepowstanie zobowi?zania podatkowego lub odsunięcie go w czasie,
  • obniżenie jego wysokości,
  • powstanie lub zawyżenie straty podatkowej,
  • powstanie nadpłaty lub prawa do zwrotu podatku,
  • zawyżenie kwoty nadpłaty albo zwrotu podatku,
  • brak obowi?zku pobrania podatku przez płatnika,
  • podwyższenie kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym,
  • niepowstanie obowi?zku podatkowego lub odsunięcie go w czasie.

Do uznania danego schematu za schemat podlegaj?cy raportowaniu, konieczne jest jeszcze spełnienie warunków posiadania przez schemat cechy rozpoznawczej, szczególnej cechy rozpoznawczej lub innej szczególnej cechy rozpoznawczej. Cech? rozpoznawcz? może być np. obowi?zek zachowania poufności przez uczestników schematu, uzależnienie wynagrodzenia doradcy od sukcesu itd. Szczególn? cech? rozpoznawcz? będzie natomiast m.in. dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od tego samego środka trwałego w więcej niż jednym państwie, nieprzejrzysta struktura właścicielska, w?tpliwości co do  ustalenia rzeczywistego beneficjenta, przeniesienie trudnych do wyceny praw do wartości niematerialnych i wiele innych.

Projekt wyróżnia schematy podatkowe standaryzowane, przez które należy rozumieć schematy możliwe do wdrożenia u więcej niż jednego podmiotu bez konieczności zmiany istotnych założeń. Proponowane regulacje wprowadzaj? również pojęcie schematu podatkowego transgranicznego, który wyst?pi, jeżeli schemat ten dotyczy więcej niż jednego państwa członkowskiego lub państwa członkowskiego i państwa spoza Unii.

Przekazywanie informacji o schematach podatkowych

Rozróżnienie schematów ma znaczenie z uwagi obowi?zek raportowania. W każdym przypadku będzie on dotyczył schematów transgranicznych. Pozostałe schematy będ? podlegały raportowaniu wył?cznie w sytuacji, gdy korzystaj?cy, czyli podmiot, któremu schemat został udostępniony (lub który wdrożył schemat) posiada status tzw. kwalifikowanego korzystaj?cego. Za kwalifikowany będzie uznany podmiot, którego przychody lub koszty przekroczyły w roku obrotowym równowartość 5 milionów euro lub jeżeli schemat dotyczy rzeczy lub praw o wartości rynkowej przekraczaj?cej równowartość 2,5 miliona euro.

Obowi?zek przekazywania informacji o schematach podatkowych, co do zasady, będzie spoczywał na promotorach, którymi, zgodnie z przepisami ustawy będ? w szczególności doradcy podatkowi, adwokaci, radcowie prawni, pracownicy banków lub innych instytucji finansowych doradzaj?cych klientom. Promotorzy będ? zobowi?zany do przekazywania Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej (Szef KAS) informacji o schematach podatkowych w ci?gu 30 dni od dnia następuj?cego po udostępnieniu schematu korzystaj?cemu. Po zgłoszeniu schematu, otrzyma on specjalny numer (NSP), o którym promotor zobowi?zany jest poinformować pisemnie korzystaj?cego, czyli podmiot, dla którego schemat został przygotowany.

Projekt przewiduje również, że w określonych sytuacjach, to korzystaj?cy będzie sam zobligowany przekazać informacje o schemacie. W przypadku schematów innych niż standaryzowane promotor będzie miał możliwość powołania się na obowi?zuj?cy go obowi?zek zachowania tajemnicy zawodowej. W  takim wypadku promotor będzie zobowi?zany poinformować korzystaj?cego o obowi?zku przekazania informacji o schemacie podatkowym. Jednocześnie promotor ma obowi?zek zawiadomić Szefa KAS o tym, że poinformował korzystaj?cego o obowi?zku przekazania schematu podatkowego oraz o liczbie podmiotów, które zostały przez tego promotora o takim obowi?zku poinformowane. W opisanej sytuacji obowi?zek złożenia informacji będzie obci?żał korzystaj?cego.

Projekt przewiduje również, że jeżeli korzystaj?cy nie dostał wiadomości o złożeniu przez promotora informacji o schemacie podatkowym, wówczas sam musi stosown? informację przekazać do Szefa KAS w terminie 30 dni od otrzymania schematu.

W niektórych przypadkach obowi?zek przekazania informacji będzie spoczywał na podmiocie, który Projekt określa mianem "wspomagaj?cego". Zgodnie z przepisami, wspomagaj?cym jest podmiot będ?cy w szczególności biegłym rewidentem, notariuszem, osob? świadcz?c? usługi prowadzenia ksi?g rachunkowych lub usługi księgowe, dyrektorem finansowym, bankiem lub inn? instytucj? finansowa (wł?czaj?c w to pracowników tych instytucji), jeżeli taki podmiot podj?ł się udzielenia wsparcia lub porad w  zakresie schematu podatkowego, na etapie opracowania, wprowadzania do obrotu, organizowania, udostępniania do wdrożenia lub nadzorowania wdrożenia. Obowi?zek informacyjny powstanie w sytuacji, gdy wspomagaj?cy nie został poinformowany przez promotora lub korzystaj?cego o numerze schematu podatkowego (NSP) oraz powzi?ł w?tpliwość lub jest przekonany, że ma do czynienia ze schematem podatkowym.

Warto podkreślić, że Projekt nakłada na podatników, będ?cych w rozumieniu ustawy korzystaj?cymi obowi?zek składania dodatkowych deklaracji podatkowych, jeżeli w danym okresie rozliczeniowym dokonali jakichkolwiek czynności będ?cych elementem schematu podatkowego lub uzyskiwali wynikaj?c? z takiego schematu korzyść podatkow?.

Informacje o schemacie podatkowym będ? zawierać m.in. dane identyfikuj?cego przekazuj?cego informację oraz dane korzystaj?cego, wskazanie rodzaju schematu podatkowego, wyczerpuj?cy opis uzgodnienia, wskazanie celów wdrożenia schematu, szacunkow? wartość korzyści podatkowej itd.

Obowi?zki w zakresie nadzorowania przestrzegania przepisów

Projekt nakłada na osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadaj?ce osobowości prawnej będ?ce promotorami lub zatrudniaj?ce promotorów (lub faktycznie wypłacaj?ce promotorom wynagrodzenie) dodatkowy obowi?zek wprowadzenia tzw. wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania niewywi?zywaniu się z obowi?zku przekazywania informacji o schematach podatkowych. Obowi?zek ten będzie dotyczył wszystkich podmiotów, których roczne przychody b?dź koszty przekroczyły 8 milionów złotych.

Wewnętrzna procedura ma określać zasady postępowania, a w szczególności konkretne czynności i działania, które będ? podejmowane, środki stosowane w celu właściwego wypełniania obowi?zków, zasady przechowywania dokumentów i informacji, zasady wykonywania obowi?zków, zasady szkolenia pracowników oraz zgłaszania naruszeń, a także zasady kontroli wewnętrznej. Procedura ta będzie musiała być zaakceptowana przez kadrę zarz?dzaj?c?, której członkowie posiadaj? wiedzę z zakresu prawa podatkowego.

Konsekwencje uchybienia obowi?zkom informacyjnym

Niedopełnienie omawianych obowi?zków informacyjnych będzie obarczone sankcj? karn?. Projekt przewiduje bowiem wprowadzenie nowego przepisu do Kodeksu karnego skarbowego (art. 80f), penalizuj?cego niedopełnienie wskazanych powinności. Maksymalna kara za takie przewinienie to 720 stawek dziennych, czyli obecnie ponad 20 milionów złotych.

Dodatkowo Projekt zakłada kary administracyjne dla promotorów za niewprowadzenie procedury wewnętrznej maj?cej na celu przeciwdziałanie niewywi?zywaniu się z obowi?zku przekazywania informacji o schematach podatkowych. Wysokość kar, w zależności od rodzaju zaniedbania może wynieść do 2 lub nawet 10 milionów złotych.

Wejście w życie nowych przepisów

Nowe regulacje maj? wejść w życie 1 stycznia 2019 r. Istotne jednak s? przepisy przejściowe, które przewiduj?, że obowi?zek informacyjny będzie dotyczył schematów podatkowych transgranicznych wdrożonych po 25 czerwca 2018 r. Informacja o takich schematach powinna zostać przekazana przez promotora w terminie trzech miesięcy od wejścia w życie proponowanej noweli.

Więcej na temat...Skutki proponowanych zmian

Nowe przepisy wprowadzaj? wiele nieznanych dotychczas obowi?zków formalnych, obarczonych wysokimi sankcjami. Duża część z tych zobowi?zań będzie spoczywać na podmiotach profesjonalnych, takich jak doradcy podatkowi, banki, czy zawodowi pełnomocnicy. Niemniej jednak, to podatnik musi cały czas być świadomy, iż prowadzone przez niego działania mog? podlegać powinności raportowania i nie zawsze te obowi?zki zostan? wypełnione za niego. Bior?c pod uwagę, iż brzmienie nowych regulacji jest dosyć skomplikowane i zawieraj? one dużo definicji i pojęć nieznanych do tej pory polskim przepisom podatkowym, można mieć obawy, że  ich interpretacja i stosowanie sprawi liczne trudności.

Celem wprowadzanych regulacji jest, jak wskazuje projektodawca, uzyskanie dostępu do informacji pomagaj?cych w zidentyfikowaniu zagrożeń dla polskiego systemu podatkowego w  postaci agresywnego planowania podatkowego. Dostęp do takich informacji pozwoli na zniwelowanie istniej?cych luk legislacyjnych, ale przede wszystkim na precyzyjne określanie celów kontroli podatkowych. Wprawdzie zgodnie z brzmieniem nowych regulacji, przekazane informacje o schemacie podatkowym nie mog? być podstaw? do wszczęcia postępowania w  sprawach o przestępstwa skarbowe, jednakże taki zakaz nie obowi?zuje po przeprowadzeniu postępowania podatkowego wszczętego na skutek uzyskania informacji na mocy przedstawionej procedury.

Maj?c na uwadze przedstawione powyżej uwagi, wszelkie działania zarówno restrukturyzacyjne, jak i polegaj?ce na zmianach struktury właścicielskiej oraz portfela aktywów, powinny być każdorazowo wnikliwie analizowane pod k?tem obowi?zków raportowania, zarówno przez promotorów, wspomagaj?cych, jak i samych podatników. Podmioty wskazane w nowych przepisach powinny przyst?pić do opracowania wewnętrznych procedur, które pozwol? im na wykonanie obowi?zków oraz uchroni? przed karami i innymi negatywnymi skutkami proponowanych zmian.

Share this page Share on FacebookShare on TwitterShare on Linkedin
Close

Zaloguj się do Strefy Członkowskiej!