W 2023 roku wartość dodana wygenerowana przez startupy może wynieść 2,2 mld zł

Deloitte stworzył model dojrzałości ekosystemu startupów, obejmuj?cy pięć kluczowych obszarów: finansowanie, regulacje prawne, kapitał ludzki, kapitał społeczny oraz otoczenie instytucjonalne. W skali od jednego do czterech Polska uzyskała stopień dojrzałości wynosz?cy 1,93. „Polska radzi sobie najlepiej w obszarze regulacji prawnych i otoczenia instytucjonalnego, które otrzymały odpowiednio 2,55 i 2,5 punktów. Wynika to m.in. z faktu, że wiele przepisów odnosz?cych się do działalności startupów jest zharmonizowanych na poziomie unijnym. Najsłabiej rozwiniętymi obszarami w Polsce s? kapitał społeczny i finansowanie z ocen? 1,5 i 1,68” – wyjaśnia  Magdalena Burnat-Mikosz, Partner Zarz?dzaj?ca zespołami Innovation Consulting i R&D and Government Incentives, Deloitte.

W przypadku krajów Europy Środkowo-Wschodniej niski poziom kapitału społecznego jest często spuścizn? okresu komunistycznego. Objawia się to niskim poziomem zaufania, brakiem umiejętności współpracy, niewielkim zaangażowaniem w życie społeczne oraz awersj? do ryzyka. Z kolei, dość słaba ocena Polski w obszarze finansowania jest efektem przede wszystkim niewielkich oszczędności w gospodarce oraz niedostatecznej skłonności do ryzyka i aktywności inwestorów, w tym aniołów biznesu czy funduszy venture capital. Potrzeby startupów na kolejnych etapach ich rozwoju s? zróżnicowane. Oznacza to, że niektóre aspekty opisywanych kluczowych obszarów zyskuj? b?dź trac? na znaczeniu wraz z rozwojem przedsięwzięcia.

Deloitte przeprowadził badanie wśród 211 startupów, które działaj? w Polsce. Przebadane podmioty funkcjonowały w różnych obszarach. Ponad połowa ankietowanych stwierdziła, że ich działalność zwi?zana jest z rozwi?zaniami ICT (teleinformatyka) lub wspieraniem transformacji cyfrowej. Niemal jedna trzecia badanych powi?zała swoj? aktywność z przemysłem kreatywnym i technologiami multimedialnymi. Ponad 80 proc. ankietowanych startupów zostało założonych w ci?gu ostatnich pięciu lat. Aż 70 proc. respondentów określiło etap cyklu życia swojego startupu jako walidację ( proces weryfikacji popytu na usługę/produkt wytwarzany przez firmę i porównywanie wyników z założeniami) lub skalowanie (etap zmierzaj?cy w kierunku szybkiego wzrostu przychodów, liczby użytkowników lub innych założonych wskaźników). „Spośród ankietowanych podmiotów ponad 82 proc. prowadziło działalność na terenie Polski, a ich założyciele niemal w 95 proc. pochodzili z naszego kraju. Wśród startupów nieprowadz?cych jeszcze działalności w Polsce ponad 80 proc. planowało jej rozpoczęcie, co najczęściej uzasadniano dostępem do większej liczby klientów oraz do wiedzy i doświadczenia innych przedsiębiorców” – mówi  Jakub Weber, Starszy Menedżer w zespole Innovation Consulting Deloitte.

W 2015 roku niecałe 13 proc. ankietowanych startupów nie wykazało żadnych przychodów, a 64 proc. z nich nie przekroczyło pułapu 100 tys. zł. Wzrasta jednak odsetek startupów przekraczaj?cych ten próg. W 2014 było to 27 proc. podmiotów, w 2015 już 36 proc., natomiast według szacunków samych startupów w 2016 będzie to już 59 proc. Co trzeci z badanych startupów mógł w ci?gu ostatnich trzech lat pochwalić się średniorocznym wzrostem przychodów przekraczaj?cym 20 proc. Głównymi źródłami finansowania ich działalności w Polsce s? środki własne i pieni?dze pochodz?ce z bież?cej działalności. W badaniu zaobserwowano również wysoki odsetek startupów wspieranych przez fundusze venture capital. Aż 58 proc. startupów podjęło próbę pozyskania inwestora zewnętrznego dla swojego przedsięwzięcia. Średnio ma on udziały w wysokości 34,4 proc. (dotyczy to tylko tych podmiotów, w których wśród właścicieli s? zewnętrzni inwestorzy).

Zdecydowana większość startupów (64 proc.) nie zatrudnia więcej niż cztery osoby (w przeliczeniu na pełne etaty). W blisko 80 proc. podmiotów wszyscy pracownicy zatrudnieni s? w Polsce. Z kolei 56 proc. firm odnotowało stały wzrost zatrudnienia w ci?gu ostatnich trzech lat. W 2/3 z nich wzrost ten przekraczał średnio 20 proc. rocznie.

Działalność startupów wywiera złożony wpływ na życie gospodarcze i społeczne. Unikalny charakter tego rodzaju przedsięwzięć powoduje, że niewielka część z nich staje się dojrzałymi przedsiębiorstwami, które znacz?co oddziałuj? na gospodarkę. Jednak te, którym się uda osi?gn?ć dojrzałość, staj? się bardzo ważnymi podmiotami gospodarki. „Startupy, które osi?gn? status gazeli – czyli będ? na rynku od najwyżej 5 lat, będ? zatrudniać ponad 10 osób, a przychody lub zatrudnienie będzie średnio rokrocznie zwiększać się o ponad 20 proc. - wygeneruj? w 2023 roku ł?cznie, czyli w sposób bezpośredni, pośredni i indukowany, ponad 2,2 mld złotych wartości dodanej. Jest to prawie o 500 milionów złotych więcej niż planowane na 2016 rok całkowite wydatki budżetu państwa na oświatę i wychowanie” – wyjaśnia  Julia Patorska, Starszy Menedżer w Dziale Sustainability Consulting Deloitte.

Ł?cznie wygenerowane przez startupy dochody gospodarstw domowych w 2023 wynios? ponad 757 milionów złotych. Dla porównania, taka kwota pozwoliłaby sfinansować miejsca w żłobkach w Warszawie dla ponad 42 tysięcy dzieci (obecnie M. St. Warszawa współfinansuje ponad 5,7 tys. miejsc w stołecznych żłobkach). Z szacunków Deloitte wynika, że w tym samym roku startupy stworz? w Polsce ł?cznie ponad 50,3 tysi?ca miejsc pracy. Jest to więcej niż liczba absolwentów studiów stacjonarnych w wyższych szkołach publicznych na kierunkach zwi?zanych z technik?, przemysłem i budownictwem w roku akademickim 2013/2014. Te miejsca pracy zmniejszyłyby liczbę bezrobotnych poniżej 35. roku życia o 8 proc.

Mimo ambicji stania się regionalnym hubem startupowym Polska nie oferuje ułatwień w zatrudnianiu obcokrajowców i zakładaniu przez nich firm. Wykorzystuj?c relatywnie duże rozmiary rynku wewnętrznego, stosunkowo rozwinięty rynek kapitałowy czy już istniej?c? infrastrukturę badawcz?, Polska może charakteryzować się duż? atrakcyjności? dla zagranicznych zespołów i założycieli startupów. Osi?gnięcie znacz?cego oddziaływania na polsk? gospodarkę jest więc realnym i osi?galnym celem. „Wymaga jednak podniesienia dojrzałości ekosystemu. Przez kolejne lata konieczne jest nieustanne obserwowanie środowiska startupowego, by kontrolować kierunek zmian. Doganiaj?c najlepszych na świecie, powinniśmy jednocześnie monitorować oddziaływanie startupów na gospodarkę, by upewniać się co do prawidłowego tempa rozwoju” – podsumowuje  Magdalena Burnat Mikosz.

O badaniu:  Diagnoza ekosystemu startupów w Polsce  
W 2016 roku Deloitte przeprowadziło badanie ekosystemu w partnerstwie z  Narodowym Centrum Badań i Rozwoju,  T-Mobile,  PKO Bankiem Polskim. Współpracowaliśmy również z  Startup Hub Poland  oraz  AIP.