Polski eksport żywności odporny na Brexit

Według art. 50 Traktatu Lizbońskiego państwo członkowskie, które podjęło decyzję o wyst?pieniu z UE, notyfikuje Radę Europejsk?. W świetle wytycznych Rady Europejskiej, UE prowadzi negocjacje i zawiera z tym państwem umowę określaj?c? warunki jego wyst?pienia i ramy przyszłych stosunków z UE. Traktaty unijne przestaj? mieć zastosowanie do tego państwa od dni a wejścia w życie umowy o jego wyst?pieniu, lub w przypadku jej braku, dwa lata po notyfikacji o zamiarze wyst?pienia z UE. Okres ten może zostać wydłużony jeśli Rada Europejska w porozumieniu z danym państwem członkowskim podejmie jednomyślnie tak? decyzję. Do momentu opuszczenia UE przez dane państwo lub do momentu zakończenia ww. negocjacji, traktaty o funkcjonowaniu UE ci?gle maj? zastosowanie do tego państwa. Uważamy, że ustalenie warunków umowy określaj?cej zasady wyst?pienia Wielkiej Brytanii z UE jest skomplikowanym procesem, którego ukończenie najprawdopodobniej nie będzie możliwe w ci?gu dwóch lat. Oznacza to, że Traktaty Unijne, w tym regulacje prawne pozwalaj?ce na swobodny przepływ osób, towarów, usług i kapitału pomiędzy krajami UE będ? obowi?zywać Wielk? Brytanię jeszcze przez kilka lat od momentu rozpoczęcia negocjacji. Tym samym zasady prowadzenia wymiany handlowej pomiędzy Wielk? Brytani? a UE w najbliższych latach najprawdopodobniej nie zmieni? się. Niemniej jednak, ich kształt po wyjściu Wielkiej Brytanii z UE jest obci?żony duż? niepewności? i zależeć będzie od wynegocjowanych przez obie strony warunków.

Wielka Brytania nie jest samowystarczalna żywnościowo, co uzależnia j? od importu produktów rolno-spożywczych. Zgodnie z danymi brytyjskiego ministerstwa rolnictwa - DEFRA (Department for Environment, Food and Rural Affairs) współczynnik samowystarczalności (produkcja/konsumpcja) Wielkiej Brytanii w obszarze produkcji rolnej w 2015 r. wyniósł 61%. Należy zauważyć, że współczynnik ten uwzględnia również żywność, która ze względu na warunki klimatyczne nie może być produkowana w Wielkiej Brytanii. Pomijaj?c tego rodzaju produkty rolne współczynnik samowystarczalności w 2015 r. ukształtował się na poziomie 76%. Popyt wewnętrzny przewyższaj?cy krajow? produkcję dotyczy większości podstawowych rodzajów żywności (por. tabela), ma charakter trwały i wynika w znacznym stopniu z niskiej konkurencyjności cenowej produkcji rolnej w Wielkiej Brytanii względem żywności zagranicznej. W efekcie od wielu lat Wielka Brytania odnotowuje deficyt w wymianie handlowej produktami rolno-spożywczymi, który w 2015 r. wyniósł ok. 25,3 mld EUR. Głównym źródłem brytyjskiego importu żywności s? kraje UE (71%). W 2015 r. głównymi eksporterami żywności do Wielkiej Brytanii były Holandia (21,5% udział w całkowitym brytyjskim imporcie żywności), Irlandia (9,0%) oraz Francja (6,5%). Polska z udziałem w wysokości 2,5% zajęła 8 miejsce. Bior?c pod uwagę wysok? zależność Wielkiej Brytanii od importu żywności z UE wprowadzenie taryfowych lub pozataryfowych ograniczeń we wzajemnym handlu produktami rolno-spożywczymi oddziaływałoby w kierunku wzrostu cen żywności w Wielkiej Brytanii. Tym samym można oczekiwać, że Wielka Brytania negocjuj?c warunki przyszłych ram współpracy z UE będzie d?żyła do utrzymania warunków wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi z UE jak najbardziej zbliżonych do obecnych. Dlatego istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że po wyjściu Wielkiej Brytanii z UE warunki handlu produktami rolno-spożywczymi istotnie się nie pogorsz?. W efekcie oczekujemy, że zarówno w krótkim jak i długim okresie wynik referendum wskazuj?cy na Brexit będzie oddziaływał na handel produktami rolnospożywczymi pomiędzy Wielk? Brytani? a krajami UE, w tym Polsk? przede wszystkim przez kanał kursu walutowego.

W 2015 r. Wielka Brytania była odbiorc? 9,0% polskiego eksportu żywności zajmuj?c 2 miejsce (po Niemczech) wśród jej największych importerów. Jednocześnie od wielu lat Polska utrzymywała dodatni bilans w wymianie handlowej żywności? z Wielk? Brytani?, który w 2015 r. wyniósł 1,45 mld EUR, co stanowiło 18,8% całkowitej nadwyżki w polskim handlu zagranicznym żywności?. W strukturze towarowej polskiego eksportu żywności do Wielkiej Brytanii największy udział zajmuje mięso (30% wartości eksportu), kawa, herbata, kakao, przyprawy i wytwarzane z nich produkty (17%), oraz warzywa i owoce (13%). Źródłem sukcesu polskiej żywności w Wielkiej Brytanii w ostatnich latach jest jej bardzo silna cenowa konkurencyjność, a także popyt na polskie produkty ze strony Polaków mieszkaj?cych w tym kraju (zgodnie z danymi GUS w 2014 r. w Wielkiej Brytanii mieszkało 685 tys. polskich emigrantów). W przypadku importu żywności z Wielkiej Brytanii największe znaczenie maj? napoje (23%) oraz kawa, herbata, kakao i przyprawy (17%).

W celu oszacowania krótkoterminowego wpływu perspektywy Brexit na wymianę handlow? żywności? pomiędzy Wielk? Brytani? a Polsk? zbudowaliśmy modele ekonometryczne opisuj?ce dynamikę polskiego eksportu oraz importu do/z Wielkiej Brytanii. Podstawowymi zmiennymi objaśniaj?cymi w obu równaniach był kurs GBPPLN. Dodatkowo do równań importu oraz eksportu wł?czyliśmy wysokość wynagrodzeń w obydwu krajach, co ma za zadanie odzwierciedlać zarówno siłę nabywcz? jak i koszty produkcji w Polsce i Wielkiej Brytanii. Uwzględniaj?c nasze prognozy kursów  EURGBP oraz EURPLN oczekujemy, że kurs GBPPLN osi?gnie swoje minimum lokalne w wysokości 5,06 na koniec IV kw. br. a w kolejnych kwartałach będziemy mieli do czynienia z jego łagodnym wzrostem do poziomu 5,12 na koniec 2017 r. Tym samym prognozujemy, że przynajmniej w ci?gu najbliższych dwóch lat nie powróci on do poziomów sprzed referendum. Trwałe osłabienie funta zmieniaj?c relacje cenowe zwiększa konkurencyjność cenow? brytyjskiej produkcji żywności, co może oddziaływać w kierunku obniżenia popytu na polskie produkty rolno-spożywcze i wyższego popytu na brytyjskie produkty w Polsce.

Szacujemy, że polski eksport produktów rolno-spożywczych do Wielkiej Brytanii w 2016 r. wzrośnie o 7%, a w 2017 r. o 6% wobec wzrostu o 26% w 2015 r. Z kolei import produktów rolno-spożywczych z Wielkiej Brytanii zwiększy się w 2016 r. o 29%, a w 2017 r. o 32% wobec wzrostu o 27% w 2015 r. Główn? przyczyn? obniżenia dynamiki eksportu oraz wzrostu dynamiki importu będzie trwałe umocnienie złotego względem funta w horyzoncie naszej prognozy. W kierunku zmniejszenia tempa wzrostu polskiego eksportu do Wielkiej Brytanii będzie oddziaływać również malej?ca konkurencyjność cenowa produkcji odzwierciedlana przez rosn?ce koszty pracy w Polsce. W efekcie w 2016 r. nadwyżka w bilansie handlowym żywności? zwiększy się do 1,48 mld EUR a w 2017 obniży się do 1,44 mld EUR wobec 1,45 mld EUR w 2015 r. Szacujemy, że w horyzoncie dwóch lat polski eksport żywności do Wielkiej Brytanii będzie o ok. 300 mln EUR (co stanowi jedynie 1,3% całkowitego polskiego eksportu żywności w 2015 r.) niższy niż w przypadku wyniku referendum wskazuj?cego na pozostanie Wielkiej Brytanii w UE, a import o ok. 100 mln EUR wyższy (0,6% całkowitego polskiego importu żywności w 2015 r.). W efekcie nadwyżka w polskim handlu żywności? w horyzoncie prognozy będzie o ok. 400 mln EUR niższa (4,8% nadwyżki w polskim handlu żywności? w 2015 r.) niż w przypadku wyniku referendum wskazuj?cego na pozostanie Wielkiej Brytanii w UE.

Mimo prognozowanej przez nas niższej dynamiki eksportu w porównaniu do sytuacji, w której Brytyjczycy w referendum opowiedzieliby się za pozostaniem swojego kraju w UE nie oczekujemy, aby przyjęła ona ujemn? wartość. Tym samym ekspansja polskich eksporterów do Wielkiej Brytanii w najbliższych latach będzie najprawdopodobniej kontynuowana, choć jej tempo będzie niższe niż w poprzednich latach. Zakładaj?c, że po wyjściu Wielkiej Brytanii z UE warunki prowadzenia wymiany handlowej pomiędzy nimi nie ulegn? znacz?cemu pogorszeniu oczekujemy kontynuacji wzrostu polskiego eksportu do Wielkiej Brytanii. Głównymi czynnikami ryzyka dla naszej prognozy jest kształtowanie się kursu GBPPLN a także przyszły kształt porozumień pomiędzy Wielk? Brytani? a UE.

***

Credit Agricole Bank Polska S.A. pl.  Orl?t Lwowskich 1, 53-605 Wrocław  www.credit-agricole.pl

Niniejszy materiał został sporz?dzony na podstawie najlepszej wiedzy autorów, z wykorzystaniem informacji pochodz?cych ze sprawdzonych źródeł. Nie może on być wykorzystywany jako rekomendacja do zawierania transakcji. Stawki zawarte w materiale maj? charakter informacyjny. Credit Agricole Bank Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych komentarzy i opinii.

Jakub BOROWSKI Główny Ekonomista Chief Economist ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 40 e-mail:  jakub.borowski(@)credit-agricole.pl

Jean-Baptiste GIRAUD Dyrektor Pionu Dużych Klientów Korporacyjnych Head of Large Corporate Client Division ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 02 e-mail:jeanbaptiste.giraud(@)credit-agricole.pl

David JULLIARD Dyrektor Pionu Klientów Korporacyjnych Head of Mid Corporate Client Division ul.Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.:+48 22 573 80 82 e-mail:  djulliard(@)credit-agricole.pl