Analizy i badania

Nowa propozycja dotycząca kredytów walutowych neutralna dla ratingu

<p style="text-align: justify;">W ubiegłym tygodniu Kancelaria Prezydenta przedstawiła projekt propozycji rozwiązania kwestii walutowych kredytów mieszkaniowych (tzw. ustawa frankowa). Przedmiotem poniższej analizy jest opis propozycji Prezydenta, ocena jej wpływu na stabilność sektora bankowego, perspektywy kształtowania się kursu złotego oraz wiarygodność kredytową Polski.</p>

>

Projekt ustawy zobowi?zuje banki do zwrotu kosztów poniesionych przez klientów wynikaj?cych ze stosowania przez nie zbyt szerokiego spreadu na kursie walutowym (różnica pomiędzy kursem spłaty i kursem NBP) występuj?cym przy spłacie rat oraz przy pocz?tkowej wypłacie kredytu walutowego. Zgodnie z danymi UOKiK, w 2008 r. przeciętna wysokość spreadu banków na kursie CHFPLN wynosiła ok. 5%. Projekt zakłada, że dopuszczalne odchylenie kursu spłaty od fixingu NBP może wynosić maksymalnie 0,5%. Zawyżone spready maj? zostać zwrócone klientom banków ł?cznie z odsetkami (w wysokości połowy odsetek ustawowych). Zwrot pomniejszy kapitał kredytu pozostałego do spłaty lub zostanie wypłacony w gotówce (w przypadku już spłaconych kredytów). Projekt zakłada kwotowy limit kredytu w wysokości 350 tys. zł na osobę (tj. 700 tys. zł w przypadku małżeństwa). Osoby, które zaci?gnęły kredyt o wyższej kwocie otrzymaj? zwrot spreadów liczony od kredytu na poziomie limitu. Rozwi?zanie obejmować będzie wszystkie kredyty walutowe, nie tylko te nominowane we frankach szwajcarskich. Kancelaria Prezydenta szacuje, że w przypadku gdy wszyscy uprawnieni złożyliby wnioski o zwrot spreadów, koszt dla banków wyniósłby 3,6-4,0 mld zł. Szacunek ten budzi pewn? w?tpliwość w kontekście obliczeń przedstawionych przez KNF (15,2 mld zł) i NBP (9,0 mld zł) przy ocenie  kosztów zwrotu spreadów w poprzedniej propozycji Kancelarii Prezydenta. Występuj?ce rozbieżności wynikaj?, przynajmniej częściowo, z nałożonego w nowym projekcie ustawy limitu na kwotę kredytu oraz zwrotu kosztów spreadu tylko powyżej 0,5%. Szacowane straty sektora bankowego wynikaj?ce ze zwrotu spreadów s? o ok. 50% wyższe w porównaniu do obci?żeń sektora poniesionych z tytułu wpłaty do BFG ze względu na bankructwo SK Banku (2 mld zł) i opłat na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców (600 mln zł) w IV kw. ub.r. i stanowi? ok. 30% wyniku netto sektora bankowego z 2015 r. Konieczność ich poniesienia przez banki nie spowoduje naszym zdaniem znacz?cego pogorszenia stabilności sektora.

Propozycja Kancelarii Prezydenta nie adresuje kwestii przewalutowania kredytów. Prezes NBP. A. Glapiński powiedział, że w obecnych warunkach ustawowe przewalutowanie kredytów na złote jest niemożliwe, gdyż miałoby to negatywne skutki dla polskiej waluty, finansów publicznych i całej gospodarki. Jedocześnie prezes NBP zaznaczył, że planowane s? działania, których celem będzie zmniejszenie portfela kredytów walutowych poprzez działania nadzorcze. Jednym z rozwi?zań mogłoby być zwiększenie wag ryzyka wobec kredytów walutowych (co powodowałoby konieczność zwiększenia kapitału) oraz wydanie rekomendacji dla banków w zakresie restrukturyzacji tych kredytów. Z punktu widzenia klienta decyzja o przewalutowaniu kredytów byłaby dobrowolna. Szczegóły planu prezesa NBP i wymogi kapitałowe miałyby zostać opublikowane w październiku br. A. Glapiński dodał, że liczy na to, że instrumenty nadzorcze spowoduj? zmniejszenie portfela walutowego o kilkadziesi?t procent w horyzoncie roku. Z kolei Sekretarz Stanu, M. Łopiński dodał, że jeżeli taki efekt nie zostanie osi?gnięty w drodze dobrowolnego przewalutowania przez banki, możliwy jest powrót do koncepcji ustawowego przewalutowania.

Prezydencki projekt ustawy frankowej może budzić w?tpliwości natury prawnej, szczególnie w zwi?zku z tym, że zwrot spreadów stanowi ingerencję w zawarte już, zgodnie z wówczas obowi?zuj?cym prawem, umowy. Rodzi to obawy, czy ponosz?ce stratę banki nie będ? chciały wyst?pić na drogę s?dow?, w myśl zasady, że prawo nie działa wstecz. Prawnicy Kancelarii Prezydenta powołuj? się na artykuł 3571 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z którym możliwe jest rozwi?zanie zawartej już umowy, o ile wyst?pi? nadzwyczajne okoliczności, powoduj?ce nieprzewidziane straty u jednej ze stron. W podobnym tonie wypowiedział się w 2001 r. Trybunał Konstytucyjny. Dodatkowo prezes ZBP korzystnie ocenił projekt ustawy w porównaniu do rozwi?zania zaprezentowanego w styczniu br. W zwi?zku z tym wydaje się mało prawdopodobne, że banki będ? starały się zakwestionować prezydencki projekt na drodze prawnej, jeśli ustawa weszłaby w życie w obecnym brzmieniu i stanowiłaby ostateczne rozwi?zanie kwestii kredytów walutowych.

Rozwi?zanie zaprezentowane przez Kancelarię Prezydenta jest również istotne w kontekście oceny wiarygodności kredytowej Polski. W ostatnich komunikatach agencje ratingowe zwracały uwagę przede wszystkim na duży koszt dla sektora bankowego pierwotnej (przedstawionej w styczniu br.) wersji projektu i znacz?c? niepewność dotycz?c? postaci finalnego rozwi?zania (por. tabela). Agencja Standard & Poor’s obniżyła rating Polski jeszcze przed ogłoszeniem projektu ustawy w styczniu br. W swoim lipcowym komunikacie agencja była lakoniczna w kwestii przewalutowania kredytów i wskazywała jedynie na duż? niepewność dotycz?c? ostatecznego kształtu ustawy oraz jej potencjalnego negatywnego wpływu na akcję kredytow?. Fitch wskazał, że zaimplementowanie rozwi?zania w pierwotnej wersji, które wi?załoby się ze znacz?cym obci?żeniem dla sektora bankowego (7,5% PKB) i zagrażałoby stabilności finansowej mogłoby spowodować pogorszenie ratingu Polski. Tylko Moody’s wyraźnie wskazał na styczniow? propozycję Prezydenta jako jeden z czynników oddziałuj?cych w kierunku pogorszenia klimatu inwestycyjnego w Polsce, co w efekcie skłoniło agencję do zmiany perspektywy ratingu. Bior?c pod uwagę powyższe komunikaty agencji ratingowych, dotychczasowy przebieg wydarzeń dotycz?cy kwestii przewalutowania kredytów mieszkaniowych miał ograniczone znaczenie przy podejmowaniu decyzji o zmianie ratingu/perspektywy ci?gu ostatnich kilku miesięcy. Dużo większ? rolę przy ocenie wiarygodności kredytowej Polski odegrały: zagrożenia dla stabilności finansów publicznych, ograniczenie mechanizmów kontrolnych w ramach trójpodziału władzy oraz niższa przewidywalność polityki gospodarczej. Tym samym uważamy, że w przypadku agencji Fitch i S&P ubiegłotygodniowa propozycja ma neutralny wpływ na ocenę ratingu Polski oraz jego perspektywy. W przypadku Moody’s efekt złagodzenia propozycji Prezydenta może mieć większe znaczenie, ale nie będzie to wystarczaj?cy impuls do podniesienia perspektywy przy najbliższej ocenie ratingu. Dodatkowym czynnikiem ryzyka w dół dla ratingu Polski w średnim okresie pozostaje kwestia przymusowego przewalutowania kredytów, bowiem wci?ż niewykluczone jest narzucenie na banki takiego obowi?zku.

Zaprezentowany w ubiegłym tygodniu projekt ustawy uważamy za dobry krok w kierunku rozwi?zania kwestii kredytów walutowych, który będzie miał ograniczony negatywny wpływ na stabilność sektora bankowego oraz sytuację gospodarcz? w Polsce. W krótkim okresie ogłoszenie propozycji przyczyniło się do wzrostu indeksu WIG (w szczególności akcji banków z dużym portfelem mieszkaniowych kredytów walutowych) oraz wyraźnego umocnienia złotego. Utrzymuj?ca się niepewność dotycz?ca ostatecznej postaci działań (m.in. podniesienie wymogów kapitałowych) maj?cych na celu skłonienie banków do dobrowolnego przewalutowania kredytów stanowi jednak czynnik ryzyka w dół dla kursu złotego w IV kw. br. Bior?c pod uwagę d?żenie ustawodawców do rozłożenia negatywnych efektów legislacji w czasie, uważamy, że wpływ przyszłego rozwi?zania kwestii kredytów walutowych na kurs polskiej waluty, stabilność sektora bankowego, tempo wzrostu gospodarczego oraz ocenę wiarygodności kredytowej Polski w średnim okresie będzie ograniczony.

***

Credit Agricole Bank Polska S.A. pl.  Orl?t Lwowskich 1, 53-605 Wrocław  www.credit-agricole.pl

Niniejszy materiał został sporz?dzony na podstawie najlepszej wiedzy autorów, z wykorzystaniem informacji pochodz?cych ze sprawdzonych źródeł. Nie może on być wykorzystywany jako rekomendacja do zawierania transakcji. Stawki zawarte w materiale maj? charakter informacyjny. Credit Agricole Bank Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych komentarzy i opinii.

Jakub BOROWSKI Główny Ekonomista Chief Economist ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 40 e-mail:  jakub.borowski(@)credit-agricole.pl

Jean-Baptiste GIRAUD Dyrektor Pionu Dużych Klientów Korporacyjnych Head of Large Corporate Client Division ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 02 e-mail:jeanbaptiste.giraud(@)credit-agricole.pl

David JULLIARD Dyrektor Pionu Klientów Korporacyjnych Head of Mid Corporate Client Division ul.Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.:+48 22 573 80 82 e-mail:  djulliard(@)credit-agricole.pl

Share this page Share on FacebookShare on TwitterShare on Linkedin
Close

Zaloguj się do Strefy Członkowskiej!