Analizy i badania
Geograficzna reorientacja eksportu dobiega końca
<p style="text-align: justify;">Globalny kryzys finansowy przyczynił się do długotrwałego spowolnienia wzrostu gospodarczego w krajach strefy euro. Choć po głębokim spadku aktywności gospodarczej w strefie euro w latach 2008-2009 nastąpił jej silny wzrost, ożywienie koniunktury miało charakter przejściowy, a czynnikiem wydłużającym okres spowolnienia wzrostu gospodarczego był wybuch kryzysu zadłużenia w strefie euro.</p>
>
W konsekwencji, w III kwartale 2013 r., a więc po ponad czterech latach od rozpoczęcia kryzysu, poziom aktywności mierzony produktem krajowym brutto w strefie euro nie przekroczył wielkości odnotowanej w III kw. 2008 r. Długotrwały spadek aktywności gospodarczej w strefie euro oddziaływał w kierunku reorientacji geograficznej strumieni handlu zagranicznego w Polsce – eksporterzy poszukiwali innych rynków zbytu o lepszych niż strefa euro perspektywach.
W latach 2009-2012 odnotowano stopniowe zmniejszenie udziału strefy euro w całości eksportu Polski (z 56,6% do 51,8%) na rzecz m.in krajów Europy Środkowo-Wschodniej. W analizowanym okresie wzrósł on w przypadku Czech, Węgier i Rumunii ł?cznie o 0,3 pp., Rosji o 1,7 pp. i Ukrainy o 0,4 pp. Taka geograficzna reorientacja eksportu była zgodna z teori? handlu międzynarodowego (modelem grawitacyjnym), zgodnie z któr? głównymi czynnikami oddziałuj?cymi na wielkość bilateralnej wymiany handlowej s? dystans i PKB gospodarek uczestnicz?cych w wymianie.
Proces reorientacji eksportu był jeszcze bardziej wyraźny w I-III kw. 2013 r., szczególnie w przypadku Rosji i Ukrainy. W pierwszych 9 miesi?cach ub. r. eksport z Polski do Ukrainy wzrastał przeciętnie o 8,3% r/r, a do Rosji o 8,7%. Ostatnie dostępne dane wskazuj? jednak na odwrócenie wyżej opisanej tendencji. W październiku i listopadzie ub. r. roczna dynamika eksportu do Ukrainy i Rosji ukształtowała się na wyraźnie ujemnym poziomie (odpowiednio -5,5% i -6,6%). Z kolei udział eksportu do strefy euro wzrósł z 49,9% w III kw. do 50,3% w październiku.
Naszym zdaniem można wskazać na dwie przyczyny wygasania procesu reorientacji eksportu w IV kw. ub. r. Po pierwsze, nast?piła poprawa perspektyw gospodarczych w strefie euro – zarówno wskaźniki koniunktury, jak i dane z realnej sery gospodarki potwierdzaj? trwałość ożywienia w obszarze wspólnej waluty. Pozycję lidera obejmuj? Niemcy (potwierdziły to zeszłotygodniowe odczyty wskaźników PMI przetwórstwie), główny partner handlowy Polski, co pozytywnie wpływa na wzrost eksportu Polski. Po drugie, nast?piło zmniejszenie popytu ze strony Ukrainy i Rosji – roczna dynamika PKB na Ukrainie zmniejszyła się z -1,1% w I kw. 2013 r. do -1,3% w III kw., a w Rosji z 2,1% do 0,6%. Napięcia polityczne stanowi? źródło dodatkowych obaw o perspektywy gospodarcze na Ukrainie.
Oczekujemy, że w kolejnych kwartałach udział eksportu do strefy euro (w tym przede wszystkim Niemiec) ulegnie dalszemu zwiększeniu. Zgodnie z wynikami styczniowego badania koniunktury w niemieckim przetwórstwie, najbardziej wyprzedzaj?ce subindeksy sygnalizuj? przyśpieszenie wzrostu gospodarczego (składowe dla nowych zamówień ogółem i nowych zamówień eksportowych wzrosły do najwyższych poziomów od kwietnia 2011 r.). Kontynuacja ożywienia w niemieckiej gospodarce będzie oddziaływała w kierunku zwiększenia polskiego eksportu, a tym samym przyśpieszenia wzrostu gospodarczego. Taki trend potwierdzaj? opublikowane w ubiegłym tygodniu badania koniunktury NBP (Szybki monitoring), zgodnie z którymi przedsiębiorcy oczekuj? przyśpieszenia dynamiki eksportu w I kw.
Przedstawione wyżej tendencje stanowi? wsparcie dla naszego scenariusza zakładaj?cego przyśpieszenie polskiego eksportu z 6,4% r/r w III kw. ub. r. do 7,1% w IV kw. i 7,2% w I kw. 2014 r. Wyższy wkład eksportu netto wraz ze stopniowym odbudowywaniem się popytu krajowego będzie oddziaływał w kierunku wzrostu rocznej dynamiki PKB z 1,9% r/r w III kw. ub. r. do 2,4% w IV kw. i 2,7% w I kw. 2014 r.
Credit Agricole Bank Polska S.A. pl. Orl?t Lwowskich 1, 53-605 Wrocław www.credit-agricole.pl
Niniejszy materiał został sporz?dzony na podstawie najlepszej wiedzy autorów, z wykorzystaniem informacji pochodz?cych ze sprawdzonych źródeł. Nie może on być wykorzystywany jako rekomendacja do zawierania transakcji. Stawki zawarte w materiale maj? charakter informacyjny. Credit Agricole Bank Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych komentarzy i opinii.
Jakub BOROWSKI Główny Ekonomista Chief Economist ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 40 e-mail: jakub.borowski(@)credit-agricole.pl
Jean-Baptiste GIRAUD Dyrektor Pionu Dużych Klientów Korporacyjnych Head of Large Corporate Client Division ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 02 e-mail: jeanbaptiste.giraud(@)credit-agricole.pl
David JULLIARD Dyrektor Pionu Klientów Korporacyjnych Head of Mid Corporate Client Division ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.:+48 22 573 80 82 e-mail: djulliard(@)credit-agricole.pl