COVID-19  •  Aktualności firm stowarzyszonych  •  Analizy i badania

Czy tarcza finansowa skutecznie hibernuje zatrudnienie?

Jednym z rządowych instrumentów wsparcia dla przedsiębiorców w okresie negatywnego wpływu epidemii COVID-19 na aktywność gospodarczą jest tzw. tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju. Jest to program skierowany do mikrofirm (zatrudniających co najmniej 1 pracownika) oraz małych, średnich i dużych przedsiębiorstw. Jego celem jest ochrona rynku pracy i zapewnienie firmom płynności finansowej. Poniżej przedstawiamy główne informacje dotyczące rozdysponowania środków w ramach tarczy finansowej.

Docelowa wartość tarczy finansowej to 100 mld zł z czego 25 mld zł przeznaczone jest dla mikrofirm, 50 mld zł dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz 25 mld zł dla dużych firm. PFR oferuje mikrofirmom i MŚP subwencje finansowe możliwe do uzyskania za pośrednictwem banków. Natomiast duże firmy będą mogły skorzystać z kilku rodzajów finansowania dostępnego bezpośrednio w PFR. Zgodnie z informacjami podanymi na stronie internetowej PFR już ponad 322 tys. mikro, małych i średnich firm skorzystało z programu na łączną kwotę 57,8 mld zł. Do mikroprzedsiębiorstw trafiło 17,6 mld zł podczas gdy sektor MŚP otrzymał 40,2 mld zł. Łącznie w tych firmach zatrudnionych jest 3 mln osób.

PFR publikuje również informacje nt. tarczy finansowej w rozbiciu na powiaty. Dwie wartości są szczególnie istotne – wartość przyznanej pomocy oraz zatrudnienie w firmach objętych pomocą. Zagregowaliśmy dane dotyczące pojedynczych powiatów do województw. Następnie przedstawiliśmy te wartości w ujęciu względnym. Wartość udzielonej pomocy w ramach tarczy finansowej odnieśliśmy do PKB poszczególnych województw z 2017 r. (nowsze dane nie są dostępne). Z kolei zatrudnienie w firmach objętych pomocą odnieśliśmy do liczby pracujących wg BAEL w 2019 r. Takie ujęcie pozwala na przedstawienie geograficznego zintensyfikowania pomocy PFR pomiędzy województwami.

W ujęciu względnym, najwięcej środków w ramach tarczy finansowej przyznano województwom małopolskiemu (3,5% PKB z 2017 r.), podkarpackiemu (3,4%), pomorskiemu (3,3%) i wielkopolskiemu (3,3%). Z kolei relatywnie najmniej środków otrzymały województwa mazowieckie i dolnośląskie (po 2,3% PKB). W skali całego kraju przyznano pomoc o wartości 2,5% PKB z 2019 r. (stan na 15 lipca br.). Pod względem odsetka pracujących w firmach objętych pomocą PFR, geograficzna implementacja tarczy finansowej kształtuje się podobnie. W województwach małopolskim, pomorskim, wielkopolskim oraz śląskim udział zatrudnionych w firmach kształtuje się pomiędzy w przedziale 17-19%. Na uwagę zasługuje fakt, iż odsetek pracujących objętych pomocą w województwie mazowieckim jest relatywnie wysoki w stosunku do wartości przyznanych środków w relacji do PKB. W skali całego kraju 15,8% pracujących zostało objętych pomocą w ramach tarczy finansowej.

PFR nie publikuje danych nt. szczegółowego rozdysponowania środków pomiędzy poszczególne sektory gospodarki – podane są tylko nazwy 10 największych firm objętych pomocą w każdym powiecie. Na pierwszy rzut oka nie są widoczne szczególne tendencje w zakresie rozdysponowania środków pomiędzy województwami. Szczegółowa analiza odkrywa jednak pewne zależności. Na wykresie przedstawiliśmy udział pracujących w firmach objętych pomocą PFR względem odsetka zatrudnionych w branżach w największym stopniu zagrożonych zwolnieniami z uwagi na epidemię COVID-19. Każdy punkt na wykresie oznacza powiat. Ze względu na ograniczoną dostępność danych na poziomie powiatów, jako przybliżenie branż zagrożonych przyjęliśmy następującą kategorię: „handel; naprawa pojazdów samochodowych; transport i gospodarka magazynowa; zakwaterowanie i gastronomia; informacja i komunikacja”. Zależność pomiędzy wspomnianymi powyżej dwoma wskaźnikami charakteryzuje umiarkowana dodatnia korelacja. Taka tendencja sugeruje, że pomoc PFR w dużym stopniu trafia do podmiotów, które w najbardziej jej potrzebują.

W tym kontekście ciekawa jest również inna tendencja. Na poziomie województw zestawiliśmy informację nt. odsetka zatrudnionych objętych pomocą PFR oraz względnej zmiany stopy bezrobocia rejestrowanego pomiędzy lutym i majem br. Korelacja pomiędzy tymi zmiennymi jest wysoka (ponad 0,7) co sugeruje, że tarcza finansowa nie jest czynnikiem różnicującym skalę zahibernowania zatrudnienia pomiędzy województwami. Paradoksalnie, im więcej osób było objętych programem, tym wzrost bezrobocia był większy.

Naszym zdaniem obecny stopień wykorzystania pomocy w ramach tarczy finansowej może być prognostykiem sytuacji na rynku pracy w poszczególnych województwach w kolejnych kwartałach. Istnieje bowiem wysokie ryzyko, że po odłączeniu „kroplówki” w postaci finansowania PFR sytuacja tych firm ulegnie wyraźnemu pogorszeniu. Tym samym poziom zatrudnienia nie powróci szybko do poziomów obserwowanych przed szokiem związanym z epidemią COVID-19. Na takie ryzyko narażone będą przede wszystkim województwa o dużym stopniu zaangażowania środków PFR i jednocześnie relatywnie niskim udziale w globalnych łańcuchach tworzenia wartości (np. podkarpackie) i tym samym ograniczonej reakcji aktywności gospodarczej na oczekiwane przez nas globalne ożywienie w 2021 r. Wniosek ten jest zgodny ze scenariuszem dla rynku pracy nakreślonym w opublikowanym w ubiegłym tygodniu lipcowym Raporcie o inflacji NBP, zgodnie z którym będziemy obserwowali trwały i znaczący wzrost bezrobocia strukturalnego w Polsce pomimo oddziaływania tarcz antykryzysowych (patrz wyżej). Jest to zgodne z naszą prognozą przewidującą wzrost stopy bezrobocia rejestrowanego do 7,5% na koniec br.

***

Credit Agricole Bank Polska S.A. pl. Orląt Lwowskich 1, 53-605 Wrocław www.credit-agricole.pl

Niniejszy materiał został sporządzony na podstawie najlepszej wiedzy autorów, z wykorzystaniem informacji pochodzących ze sprawdzonych źródeł. Nie może on być wykorzystywany jako rekomendacja do zawierania transakcji. Stawki zawarte w materiale mają charakter informacyjny. Credit Agricole Bank Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych komentarzy i opinii.

Jakub BOROWSKI Główny Ekonomista Chief Economist ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 40 e-mail: jakub.borowski@credit-agricole.pl

Romain RVEL Dyrektor Pionu Klientów Korporacyjnych Head of Corporate Clients Division ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.:+48 22 434 30 82 e-mail: rrevel@credit-agricole.pl