Analizy i badania

Czy Polska jest skazana na niską inflację?

Inflacja w Polsce kształtuje się obecnie, na tle innych krajów regionu, na relatywnie niskim poziomie. Tempo wzrostu cen utrzymuje się poniżej poziomów odnotowywanych w Czechach, Rumunii i na Węgrzech już od przełomu lat 2017-2018. W szczególności zastanawiająca jest wyraźna rozbieżność pomiędzy poziomem inflacji bazowej w Polsce i wspomnianych krajach. Poniżej przedstawiamy przyczyny takiego stanu rzeczy oraz przedstawiamy naszą prognozę inflacji w Polsce na najbliższe kwartały.

Naszym zdaniem istnieje kilka przyczyn wolnego wzrostu cen w Polsce. Pierwsz? z nich jest niska inflacja importowana. Przez ostatnie lata obserwowaliśmy nisk? presję inflacyjn? w obszarze wspólnej waluty. Inflacja bazowa w strefie euro kształtowała się zazwyczaj w przedziale 0,5-1,5% r/r, a więc poniżej celu inflacyjnego EBC. Dodatkowo kurs EURPLN nie podlegał dużym wahaniom w ostatnich latach, co sprzyjało stabilizacji cen importowanych wyrażonych w złotych. Powyższe czynniki występowały również w pozostałych krajach regionu, a tym samym nie stanowi? one elementu różnicuj?cego poszczególne gospodarki.

Czynnikiem odróżniaj?cym Polskę na tle Czech, Rumunii i Węgier jest sytuacja na rynku pracy. Dynamika wynagrodzeń kształtuje się w Polsce na wyraźnie niższym poziomie (por. wykres). Za szybszy wzrost płac w regionie odpowiadała częściowo polityka gospodarcza realizowana we wspomnianych krajach – znacz?cy wzrost płacy minimalnej, podwyżki wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej, obniżki składek płaconych przez pracodawców (w Rumunii i na Węgrzech – zwiększaj?c pole do podwyżek w sektorze prywatnym). Drugim elementem ograniczaj?cym wzrost płac w Polsce na tle pozostałych krajów regionu jest relatywnie wysoki napływ imigrantów zarobkowych w relacji do liczby osób zatrudnionych. Napływ Ukraińców do Polski, w warunkach nasilaj?cych się trudności  przedsiębiorstw w znalezieniu wykwalifikowanych pracowników, oddziaływał w kierunku ograniczenia presji na wzrost wynagrodzeń.

Ponadto, polscy pracownicy charakteryzuj? się nisk? skłonności? do zmiany pracy – odsetek ogółu pracuj?cych poszukuj?cy innej pracy głównej lub dodatkowej utrzymywał się w ostatnich 10 latach w trendzie spadkowym i wynosi obecnie ok. 1%. Taka tendencja wynika przede wszystkim z długiego czasu potrzebnego na znalezienie nowej pracy. Badacze rynku pracy sygnalizuj?, że jest to zwi?zane z relatywnie słabo rozwiniętymi pośrednictwem pracy oraz usługami doradztwa zawodowego. Takie uwarunkowania również ograniczaj? presję płacow?.

Kolejnym elementem hamuj?cym inflację (nie tylko w Polsce) jest postępuj?ca globalizacja przyczyniaj?ca się do długofalowego spadku marż przedsiębiorstw. Zgodnie z badaniami naukowymi taka tendencja zwi?zana jest z pozycj? polskich firm w globalnych łańcuchach wartości (GVC) oraz coraz większym ukierunkowaniem ich produkcji na rynki zagraniczne. Postępuj?ca globalizacja ma również coraz większe znaczenie w kształtowaniu się cen usług. W tradycyjnym ujęciu, usługi s? reprezentantami tzw. dóbr niehandlowych. Głównym czynnikiem determinuj?cym ich ceny s? koszty pracy i w teorii, nie podlegaj? presji konkurencyjnej ze strony zagranicy. Niemniej jednak w zwi?zku z postępem technologicznym możliwy jest outsourcing coraz większej części usług za granic?. W rezultacie część usług przestaje być „czystym” dobrem niehandlowym i w tym segmencie przedsiębiorstw również obserwowana jest rosn?ca presja konkurencyjna. Tendencje te sprawiaj?, że spadek stopy bezrobocia powoduje obecnie mniejszy wzrost cen niż dwie dekady temu. Następuje tzw. wypłaszczenie krzywej Phillipsa. Odwzorowaniem ograniczonych możliwości firm do przerzucenia wyższych kosztów na konsumenta s? badania koniunktury NBP („Szybki Monitoring, styczeń 2019 r.”), zgodnie z którymi 59% firm obawia się odpływu klientów do konkurencji lub zmniejszenia popytu jeśli podniosłyby ceny swoich produktów.

Uważamy, że antyinflacyjny wpływ uwarunkowań na rynku pracy w Polsce ulegnie zmniejszeniu w najbliższych kwartałach, co będzie oddziaływało w kierunku stopniowego wzrostu inflacji. Zgodnie z najnowszymi danymi, napływ Ukraińców do Polski spowolnił. Ponadto istnieje duże ryzyko odpływu imigrantów do Niemiec w 2020 r. w zwi?zku ze zmianami w niemieckim prawie migracyjnym. Takie tendencje, w warunkach trudności ze znalezieniem wykwalifikowanych pracowników, będ? oddziaływały w kierunku szybszego wzrostu wynagrodzeń w Polsce. Ponadto badania koniunktury NBP wskazuj? na znacz?cy wzrost presji płacowej w I kw. br. Powyższe czynniki będ? oddziaływały w kierunku zwiększenia presji kosztowej w przedsiębiorstwach. Jednocześnie możliwość dalszego spadku marż przedsiębiorców jest ograniczona, co oznacza, że rosn?ce koszty pracy będ? przerzucane na klientów poprzez podwyżki cen wyrobów gotowych. Do wzrostu cen konsumenckich w Polsce przyczyni? się również wyższe ceny za wywóz śmieci oraz prognozowany przez nas wzrost inflacji bazowej w strefie euro w 2020 r.

Innym ważnym czynnikiem oddziałuj?cym w kierunku wzrostu presji popytowej w Polsce, a tym samym inflacji, będzie zapowiedziane przez rz?d rozluźnienie polityki fiskalnej. Ze względu na duż? niepewność dotycz?c? dokładnych parametrów pakietu fiskalnego, ocena wpływu zmian w polityce fiskalnej na tempo wzrostu cen jest obecnie utrudniona. Zarysowane powyżej czynniki stanowi? wsparcie dla naszej prognozy zakładaj?cej wzrost inflacji do 2,0% w 2020 r. z 1,5% w 2019 r. Czynnikiem niepewności dla naszego scenariusza będzie sposób uwzględnienia podwyżek cen pr?du w indeksie CPI przez GUS.

***

Credit Agricole Bank Polska S.A. pl.  Orl?t Lwowskich 1, 53-605 Wrocław  www.credit-agricole.pl

Niniejszy materiał został sporz?dzony na podstawie najlepszej wiedzy autorów, z wykorzystaniem informacji pochodz?cych ze sprawdzonych źródeł. Nie może on być wykorzystywany jako rekomendacja do zawierania transakcji. Stawki zawarte w materiale maj? charakter informacyjny. Credit Agricole Bank Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych komentarzy i opinii.

Jakub BOROWSKI Główny Ekonomista Chief Economist ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 40 e-mail:  jakub.borowski(@)credit-agricole.pl

Jean-Baptiste GIRAUD Dyrektor Pionu Dużych Klientów Korporacyjnych Head of Large Corporate Client Division ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 02 e-mail:jeanbaptiste.giraud(@)credit-agricole.pl

David JULLIARD Dyrektor Pionu Klientów Korporacyjnych Head of Mid Corporate Client Division ul.Żwirki i Wigury 18a, 02-092