Rynek pracy w punkcie zwrotnym

Wrzesień to kolejny, już siódmy z rzędu miesi?c spadku liczby bezrobotnych. Wg szacunków MPiPS, w okresie marzec-wrzesień br., liczba bezrobotnych zmniejszyła się bowiem o 254 tys., podczas gdy w analogicznym okresie roku poprzedniego spadek ten wyniósł jedynie 189 tys. Dodatkowo sierpniowy spadek stopy bezrobocia (13,0% wobec 13,1% w lipcu) okazał się zaskoczeniem dla rynku (konsensus zakładał, że pozostanie ona bez zmian). Jest to szczególnie interesuj?ce, gdyż dane historyczne wskazuj? iż stopa bezrobocia przeciętnie pozostawała bez zmian w okresie lipiec-sierpień, co sygnalizuje poprawę warunków na rynku pracy. W celu wyjaśnienia niespodziewanego spadku stopy bezrobocia w sierpniu oraz oceny jej perspektyw w kolejnych miesi?cach przeprowadziliśmy analizę sezonowych zmian jej poziomów.
W pierwszym kroku analizy wyodrębniliśmy za pomoc? metod statystycznych (algorytm X-12 ARIMA przy założeniu addytywności czynnika sezonowego) trend oraz sezonowe odchylenia stopy bezrobocia w latach 2000-2012. Zgodnie z otrzymanymi wynikami najsilniejsze odchylenia stopy bezrobocia rejestrowanego od trendu maj? miejsce w lutym (+0,8 p.p. średnio w latach 2000-2012) oraz w październiku (-0,6 p.p.). Równocześnie najsilniejszy wpływ na miesięczn? zmianę stopy bezrobocia maj? czynniki sezonowe w grudniu i styczniu (średnio po odpowiednio +0,4 i +0,6 p.p. w latach 2000-2012) oraz w kwietniu i maju (po -0,4 p.p.).
Z przeprowadzonych przez nas badań wynika ponadto, że amplituda sezonowych wahać stopy bezrobocia w ostatnich 13 latach wykazywała tendencję wzrostow?. Porównuj?c średnie odchylenia sezonowe w poszczególnych miesi?cach w okresach 2000-2006 i 2007-2012 dostrzegamy wyraźne zwiększenie sezonowych odchyleń stopy bezrobocia od trendu, w tym w szczególności w marcu (o 0,1 p.p. wyższe średnie odchylenia sezonowe od trendu) i w lutym (o 0,1 p.p.). W 2013 r. tendencja wzrostu odchyleń sezonowych utrzymała się. Odchylenia sezonowe w okresie styczeń-maj były przeciętnie o 0,1 p.p. wyższe, niż w latach 2007-2012. Z kolei w miesi?cach czerwiec-wrzesień stopa bezrobocia kształtowała się przeciętnie na poziomie o 0,1 p.p niższym niż wynikałoby to z zależności historycznych.

Silniejszy sezonowy spadek stopy bezrobocia pocz?wszy od czerwca wynikał w dużym stopniu z interwencji na rynku pracy realizowanej z wykorzystaniem środków z Funduszu Pracy. Zgodnie z informacjami dostępnymi na stronie internetowej Ministerstwa Pracy, w tym roku planowane wydatki na aktywne formy zwalczania bezrobocia będ? o 775 mln zł wyższe niż w 2012 r. Mimo to, resort pracy wyst?pił do Ministerstwa Finansów o przekazanie dodatkowych funduszy w wysokości 0,5 mld zł. Wypowiedzi przedstawicieli Ministerstwa Pracy wskazuj?, że środki te mogłyby byd efektywnie wykorzystane w trzech obszarach: na dofinansowanie przedsiębiorców w tworzeniu miejsc pracy, dotacje na działalnośd gospodarcz? oraz staże dla młodych.
Również dane GUS wskazuj? na pozytywne tendencje na rynku pracy. W sierpniu br. 367 zakładów (wobec 488 zakładów przed rokiem) deklarowało zwolnienie w najbliższym czasie 32,2 tys. pracowników, czyli o 7,1 tys. osób mniej niż w sierpniu 2012 r. Dodatkowo, od pocz?tku roku stopniowo zwiększa się stosunek liczby ofert pracy zgłaszanych przez pracodawców do liczby pracowników planowanych do zwolnienia. W styczniu br. iloraz ten wyniósł 1,25 ofert/osobę, a w sierpniu br. już 1,63 (najwyższa wartośd od kwietnia 2012 r.), wskazuj?c iż poprawia się stosunek popytu do podaży na rynku pracy.
Dodatkowo według danych o koniunkturze GUS w sektorze przedsiębiorstw, firmy sygnalizuj? wzrost planowanego zatrudnienia. Wskaźniki przewidywanego poziomu zatrudnienia w najbliższych miesi?cach w firmach sektora przemysłowego oraz handlu detalicznego osi?gnęły we wrześniu poziomy najwyższe od maja 2012 r. Z kolei 12-miesięczna średnia ruchoma wskaźnika przewidywanego zatrudnienia w budownictwie osi?gnęła wartośd najwyższ? od lutego br. Podobne tendencje przedstawia indeks PMI, który sygnalizuje wzrost zatrudnienia w sektorze przetwórstwa drugi miesi?c z rzędu. Tempo tworzenia nowych miejsc pracy we wrześniu przyśpieszyło wyraźnie w stosunku do sierpnia i było tym samym najszybsze od maja 2007 r. Na szczególn? uwagę zasługuje fakt, że składowa indeksu PMI dla zatrudnienia osi?gnęła czwart? najwyższ? wartośd w historii badań.
Zgodnie z powyższymi argumentami (wykorzystanie środków z Funduszu Pracy na aktywizację bezrobotnych w ostatnich miesi?cach, jak i możliwośd uzyskania dodatkowych funduszy z Ministerstwa Finansów, pozytywne sygnały z badao koniunktury oraz zwiększaj?cy się stosunek popytu do podaży na rynku pracy) można spodziewać się, że wzrost stopy bezrobocia do kooca roku wynikaj?cy z wahao sezonowych będzie słabszy niż wynikałoby to z historycznych zależności (w latach 2000-2012 stopa bezrobocia wzrastała średnio o 0,6 p.p pomiędzy wrześniem i grudniem). Zgodne z naszymi eksperckimi szacunkami, oczekujemy wzrostu stopy bezrobocia z 13,0% we wrześniu do 13,4% w grudniu br. Taki rozwój wydarzeń oznaczałby, że osi?gnęliśmy już punkt zwrotny na rynku pracy i w następnych miesi?cach widoczna będzie poprawa jego sytuacji. Na zmniejszenie bezrobocia będzie wpływało pozytywnie również dalsze wyhamowanie spadkowego trendu w zatrudnieniu w sektorze przedsiębiorstw, co jest zgodne z nasz? prognoz? wzrostu dynamiki zatrudnienia z -0,5% r/r w sierpniu do -0,3% we wrześniu.

Credit Agricole Bank Polska S.A. pl. Orl?t Lwowskich 1, 53-605 Wrocław www.credit-agricole.pl

Niniejszy materiał został sporz?dzony na podstawie najlepszej wiedzy autorów, z wykorzystaniem informacji pochodz?cych ze sprawdzonych źródeł. Nie może on być wykorzystywany jako rekomendacja do zawierania transakcji. Stawki zawarte w materiale maj? charakter informacyjny. Credit Agricole Bank Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych komentarzy i opinii.

Jakub BOROWSKI Główny Ekonomista Chief Economist Rondo ONZ 1, 00-124 Warszawa tel.: +48 22 544 89 41 e-mail: jakub.borowski(@)credit-agricole.pl

Jean-Baptiste GIRAUD Dyrektor Pionu Dużych Klientów Korporacyjnych Head of Large Corporate Client Division Rondo ONZ 1, 00-124 Warszawa tel.: +48 22 544 88 81 e-mail: jeanbaptiste.giraud(@)credit-agricole.pl

David JULLIARD Dyrektor Pionu Klientów Korporacyjnych Head of Mid Corporate Client Division al. Jana Pawła II 29, Atrium Plaza, 00-867 Warszawa tel.: +48 22 434 30 82 e-mail: djulliard(@)credit-agricole.pl