Analizy i badania
Prowadzenie działalności gospodarczej bez obowiązku rejestracji w CEIDG i opłacania składek do ZUS
<p style="text-align: justify;">30 kwietnia 2018 roku w życie weszła tzw. Konstytucja Biznesu, będąca pakietem ustaw umożliwiających m.in. prowadzenie firmy bez konieczności rejestracji.</p>
>
Celem wprowadzonych zmian jest wsparcie w rozwijaniu własnego biznesu. Zapewne w wielu przypadkach zdarzało się, że osoby które miały w głowie pewien pomysł na własn? firmę, przerażone były formaln? procedur? zwi?zan? z obowi?zkiem rejestracji, zgłoszeniem do ZUS czy też współprac? z biurem rachunkowym, obci?żeniami finansowymi przy jednoczesnym braku pewności, że ich pomysł może się sprawdzić. Finalnie takie osoby nie podejmowały żadnych działań.
Konstytucja Biznesu, będ?ca pakietem ustaw wychodzi naprzeciw takim osobom, wprowadzaj?c instytucję działalności bez rejestracji. Dla wielu osób proces ten wydawał się zbyt skomplikowany, a tym samym zniechęcał ich do podjęcia prób rozwoju własnej działalności gospodarczej. Obecnie dzięki uchwalonemu rozwi?zaniu istnieje możliwość prowadzenia działalności gospodarczej bez formalnej rejestracji firmy, nie ma także obowi?zku posiadania numerów NIP, REGON i konta bankowego.
Prowadzenie działalności nierejestrowanej zwanej też działalności? nierejestrow?, działalności? nieewidencjonowan? czy tzw. firm? na próbę jest możliwe od 30 kwietnia 2018 roku, tj. od momentu wejścia w życie Konstytucji Biznesu. Jakie s? warunki prowadzenia takiej działalności przedstawiamy Państwu poniżej:
Działalność nierejestrowana – warunki niezbędne do spełnienia
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646), która jest części? Konstytucji Biznesu, już w swojej preambule wskazuje, że ustawodawca posłużył się nowymi instrumentami prawnymi, realizuj?c takie cele jak wolność działalności gospodarczej czy rozwój gospodarki.
Zgodnie z art. 5 powyższej ustawy, prowadzenie działalności, która nie wymaga rejestracji w CEIDG, możliwe jest jedynie po ł?cznym spełnieniu poniższych warunków:
- jest wykonywana przez osobę fizyczn? (brak możliwości prowadzenie działalności nieewidencjonowanej w ramach spółki cywilnej);
- przychód z tytułu prowadzenia tej działalności nie przekracza w żadnym miesi?cu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli nie wyższy niż 1050 PLN;
- jest to działalność niereglamentowana, czyli taka która nie wymaga uzyskania koncesji, pozwoleń itp.;
- brak wykonywania działalności gospodarczej w okresie ostatnich 60 miesięcy (jednak zgodnie z przepisem przejściowym tj. z art. 165 ustawy wprowadzaj?cej, możliwość ta dostępna jest dla szerszego grona osób, czyli takich, które jedynie w ci?gu ostatnich 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (30 kwietnia 2018 roku) nie prowadziły firmy).
Brak obowi?zku opłacania składek ZUS
Podkreślić należy, że prowadzenie działalności nierejestrowej nie powoduje samoistnie powstania obowi?zku opłacania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Oznacza to, że istnieje możliwość rozpoczęcia prowadzenia działalności, która spełnia warunki określone w przepisach prawa, bez konieczności dokonywania jakichkolwiek zgłoszeń i opłacania jakichkolwiek składek. Pamiętać jednak należy, że z tytułu wykonywanej działalności nie będzie przysługiwało ubezpieczenie społeczne ani chorobowe
Działalność nierejestrowana, a kwestia zatrudnienia
Może to być jednak dobre rozwi?zanie dla osób pracuj?cych na etacie lub świadcz?cych usługi w oparciu o zawart? umowę zlecenie, co nie stanowi przeszkody zarówno w założeniu działalności gospodarczej, jak i do prowadzenia działalności nierejestrowanej. W takiej sytuacji umowa o pracę lub umowa zlecenie, będzie podstaw? do objęcia danej osoby wszystkimi ubezpieczeniami społecznymi oraz ubezpieczeniem zdrowotnym, oczywiście pod warunkiem spełnienia powyższych kryteriów. Tym samym pojawia się możliwość świadczenia pracy na podstawie zawartej umowy, a jednocześnie weryfikacja własnego pomysłu na biznes bez dodatkowych formalności. Oczywiście do momentu, aż przychód z tego tytułu nie przekroczy 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Przekroczenie limitu osi?gniętego przychodu
Ustawa Prawo Przedsiębiorców wyraźnie wskazuje w art. 5 ust. 3 i 4, że po przekroczeniu powyżej wskazanego limitu osi?gniętego przychodu w danym miesi?cu, czyli wspomniane 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, automatycznie powstaje obowi?zek zarejestrowania prowadzonej działalności nierejestrowanej, jako działalności gospodarczej w CEIDG. Obowi?zek ten należy spełnić w terminie 7 dni od dnia uzyskania przychodu przekraczaj?cego limit. Jednocześnie należy dokonać zgłoszenia do ZUS, gdyż stajemy się przedsiębiorc?.
Podatek dochodowy
Brak obowi?zku rejestracji firmy w CEIDG nie stanowi jednocześnie braku obowi?zku zapłaty podatku dochodowego od uzyskanego przychodu. Prowadzenie działalności nierejestrowanej podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych, czyli w tzw. skali podatkowej. Przychód z działalności nierejestrowanej rozliczamy jako przychód z innych źródeł, a stawka podatku dochodowego wynosi 18% lub 32% po przekroczeniu pierwszego progu podatkowego. Uzyskiwanie przychodów z innych źródeł nie wi?że się z konieczności? opłacania zaliczek na podatek dochodowy w ci?gu roku podatkowego. Oznacza to, że rozliczenie z uzyskanego dochodu z działalności nierejestrowanej nast?pi w deklaracji składanej w roku kolejnym, jako podatek do zapłacenia (czyli rozliczenie za rok 2018 nast?pi w deklaracji składanej w roku 2019).
Za uzyskany przychód uznawane s? wszelkie należności otrzymane ze sprzedaży oferowanych towarów lub usług. Do przychodu należy zaliczyć również kwoty należne, nawet jeżeli fizycznie nie zostały one otrzymane od klienta. Do przychodu natomiast nie zalicza się wartości towarów, które zostały zwrócone, a także udzielonych bonifikat i skont (obniżek za uregulowanie płatności przed terminem).
Podatek VAT – zwolnienia
W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług (VAT), kwestie zwi?zane z prowadzeniem sprzedaży poprzez działalność nierejestrowan? będ? definiowane w taki sam sposób, jak w przypadku tradycyjnej działalności gospodarczej. Ustawa o VAT wyraźnie wskazuje w art. 113 ust. 1, że zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywan? przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła ł?cznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Z literalnego brzmienia przepisu wynika, iż działalność nierejestrowana podlega zwolnieniu z podatku VAT, gdyż ma ona z góry ustalony limit przychodów, który w żadnej mierze nie zbliża się do progu zwolnienia z ustawy VAT.
Należy jednak wskazać, że zwolnienie z art. 113 ustawy VAT nie dotyczy:
- sprzedaży:
- metali szlachetnych, wyrobów jubilerskich lub innych towarów wymienionych w zał?czniku nr 12 ustawy o VAT;
- towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym z wyj?tkiem energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i samochodów osobowych;
- w niektórych przypadkach budynków, budowli lub ich części;
- terenów budowlanych;
- nowych środków transportu;
- świadczenia usług prawniczych, w zakresie doradztwa, usług jubilerskich;
- działalności w przypadku braku siedziby działalności gospodarczej w Polsce.
Oznacza to, że w przypadku prowadzenia działalności nierejestrowanej i spełnieniu którejkolwiek z powyżej wskazanych przesłanek dojdzie do sytuacji, w której prowadz?cy działalność nierejestrowan? stanie się czynnym podatnikiem VAT. Tym samym będzie czynnym podatnikiem VAT, który nie będzie zarejestrowany, co oznacza, że nie będzie posiadał prawa do realizacji licznych obowi?zków nakładanych ustaw? VAT np. wystawianie faktur, składanie prawnie skutecznych deklaracji, lub do korzystania z uprawnień jak odliczenie podatku naliczonego. W powyższej sytuacji należy dokonać dobrowolnej rejestracji do podatku VAT.
Prowadzenie ewidencji sprzedaży i kasy fiskalne
Prowadz?c działalność nierejestrowan? powstaje również konieczność prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży za dany dzień. Ewidencja będzie pomocna w prowadzeniu rejestru sprzedaży i ustaleniu, w jakiej wielkości uzyskano już przychód, a jaka wielkość przychodu pozostała do uzyskania, aby nie przekroczyć limitu pozwalaj?cego na prowadzenie takiej działalności. Niezbędnym będzie również wystawianie rachunków zarówno w celu prowadzenia ewidencji, jak i dla klientów jako dowód zapłaty. Rachunki powinny zawierać numer, datę wystawienia, nazwę sprzedawcy i nabywcy, nazwę usługi oraz kwotę do zapłaty. W przypadku rejestracji do VAT będ? to faktury.
W przypadku prowadzenia działalności nierejestrowanej, nie ma obowi?zku posiadania kasy fiskalnej. Podobnie jak w przypadku zwolnienia z VAT, warunkiem obowi?zkowego posiadania kasy fiskalnej jest osi?ganie 20.000 PLN rocznego obrotu, który już wiemy, że nie zostanie osi?gnięty. Również w tej sytuacji pojawiaj? się wyj?tki, które obligatoryjnie zobowi?zuj? do posiadania kasy fiskalnej, bez względu na osi?gane obroty. Wi?że się to ze sprzedaż? takich towarów i usług, które musz? być zewidencjonowane za pomoc? kasy fiskalnej. Towary i usługi objęte obowi?zkiem ewidencjonowania za pomoc? kasy fiskalnej wskazane s? w Rozporz?dzeniu Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie zwolnień z obowi?zku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestruj?cych z dnia 20 grudnia 2017 r.
Odpowiedzialność cywilna
Na zakończenie niezbędnym jest zaznaczenie, iż prowadzenie działalności nierejestrowanej nie spełnia definicji przedsiębiorcy wskazanej w ustawie Prawo Przedsiębiorców, a tym samym nie powstaje szereg formalności zwi?zanych z rejestracj?, to jednak w świetle Kodeksu cywilnego prowadz?c działalność nierejestrowan? dochodzi do spełnienia wszystkich przesłanek, aby uznać dan? osobę za przedsiębiorcę na tle prawa cywilnego.
Oznacza to, że powstaje odpowiedzialność cywilna i danej osobie przysługiwać będ? wszelkie prawa, ale również obowi?zki przewidziane w Kodeksie cywilnym oraz pozostałych aktach odnosz?cych się do relacji konsumenckich np. w kwestiach dotycz?cych odpowiedzialności przed klientami, zwrotu towaru, reklamacji itp. Jak w przypadku każdej firmy, powstaje obowi?zek respektowania praw konsumenckich.