Prawa pracownicze związane z ojcostwem

Urlop okolicznościowy  

Tuż po narodzeniu nowego członka rodziny ojcu przysługuje prawo do urlopu okolicznościowego. Zgodnie z  ? 15 rozporz?dzenia ministra pracy i polityki społecznej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (DzU nr 60, poz. 281), z tytułu urodzenia się dziecka mężczyźnie przysługuj? dwa dni urlopu. W tym czasie pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, które jest obliczane identycznie jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego. W celu skorzystania z przysługuj?cych uprawnień pracownik powinien przedłożyć Pracodawcy odpis skróconego aktu urodzenia dziecka wraz z właściwym wnioskiem urlopowym.

Opieka nad członkiem rodziny   

Dodatkowo pracownikowi, którego żona b?dź partnerka znajduje się w połogu, przysługuje zwolnienie na opiekę nad członkiem rodziny wymagaj?cym sprawowania takiej pieczy do 14 dni w roku kalendarzowym. Podczas tej absencji wypłacany jest mu zasiłek opiekuńczy w wysokości 80 proc. wynagrodzenia (art. 33 i 35 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.).

Urlop ojcowski

Kolejnym uprawnieniem pracownika-ojca jest tzw. urlop ojcowski, który jest udzielany w całości, w wymiarze dwóch tygodni (art. 182³ k.p.). Ojciec może skorzystać z tego uprawnienia do momentu ukończenia przez dziecko 12. miesi?ca życia lub do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekaj?cego przysposobienie (i co do zasady nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia)   Urlop ojcowski jest   udzielany na pisemny wniosek pracownika, który winien zostać złożony nie później niż siedem dni przed planowanym rozpoczęciem wraz z wymaganym kompletem dokumentacji tj. odpis skróconego aktu urodzenia dziecka oraz z wnioskiem o urlop ojcowski.

Urlop macierzyński

Pomimo tego, iż nazwa jest myl?ca z urlopu macierzyńskiego może również skorzystać ojciec dziecka.   Mężczyzna ma prawo do wykorzystania części urlopu przypadaj?cej bezpośrednio po wykorzystaniu przez pracownicę - matkę po porodzie (adopcji dziecka) co najmniej 14 tygodni tego urlopu (art. 180  ? 5 k.p.). W tym celu pracownica winna jest złożyć wniosek w miejscu pracy, nie później niż siedem dni przed przyst?pieniem do pracy oraz doł?czyć zaświadczenie od pracodawcy ojca. Termin rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego przez ojca powinien przypadać bezpośrednio po dniu rezygnacji z urlopu przez matkę. Analogicznie ojciec ma również prawo do wykorzystania należnego pracownicy dodatkowego urlopu macierzyńskiego (art. 182¹ k.p.). Udzielany jest on bezpośrednio po wykorzystanym urlopie macierzyńskim w wymiarze do 2 tygodni w razie urodzenia jednego dziecka b?dź do 3 tygodni w razie urodzenia więcej niż jednego dziecka.

Opieka nad matk? ze względu na stan zdrowia

Ojciec ma prawo do odebrania części urlopu macierzyńskiego pracownicy, gdy wymaga ona opieki szpitalnej ze względu na stan zdrowia uniemożliwiaj?cy jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. W takiej sytuacji urlop macierzyński pracownicy przerywa się na okres, w którym jest na nim ojciec (art. 180  ? 61 i  ? 62 k.p.). Dodatkowo w razie śmierci rodzicielki przebywaj?cej na urlopie macierzyńskim na ojca dziecka przechodzi niewykorzystana część urlopu (art. 180  ? 7 k.p.).

Urlop rodzicielski

W momencie wykorzystania urlopu macierzyńskiego pracownik może skorzystać z urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 26 tygodni, bez względu na liczbę dzieci urodzonych przy jednym porodzie (art. 182^1a). Zarówno ojciec jak i matka mog? równocześnie przebywać na tym urlopie pamiętaj?c o tym, aby ł?cznie nie przekroczył on wspomnianej liczby tygodni. Wniosek urlopowy należy złożyć w terminie 14 dni przed planowanym terminem jego rozpoczęcia, podaj?c w nim datę zakończenia dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Należy pamiętać o doł?czeniu pisemnego oświadczenia drugiego rodzica o braku zamiaru lub o korzystaniu z urlopu przez okres wskazany we wniosku.

Urlop wychowawczy   

Urlop wychowawczy w wymiarze 36 miesięcy przysługuje pracownikowi, który był zatrudniony u dotychczasowych pracodawców co najmniej sześć miesięcy, a dziecko nie ukończyło pi?tego roku życia jednak bez zachowania prawa do wynagrodzenia (art. 186 k.p.). Wniosek ten winno się złożyć co najmniej dwa tygodnie przed planowanym urlopem, podaj?c datę jego rozpoczęcia i zakończenia. Dodatkowo, jeśli dochód na jednego członka rodziny miesięcznie nie przekracza 539 zł, rodzicowi przysługuje zasiłek rodzinny.

Obniżenie wymiaru czasu pracy

Zgodnie z art. 186⁷ k.p. pracownik- ojciec może wnioskować o obniżenie wymiaru czasu pracy do nie niższego niż połowa pełnego wymiaru. Każdy kto jest uprawniony do urlopu wychowawczego oraz podczas okresu w którym mógłby z niego korzystać ma prawo do obniżenia wymiaru czasu pracy. Taki wniosek należy złożyć na co najmniej dwa tygodnie przed startem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze.  

Dni wolne na opiekę nad dzieckiem

Pracownikowi - ojcu przysługuj? również dni wolne od pracy na opiekę nad dzieckiem w wymiarze 2 dni w każdym roku kalendarzowym, pod warunkiem, że pracownica-matka nie będzie korzystała z tego uprawnienia a dziecko nie przekroczyło 14 roku życia (art. 188 k.p.). Wymiar ten nie podlega zwiększeniu w zwi?zku z posiadaniem większej ilości dzieci. Prawo to obowi?zuje także w sytuacji, gdy matka nie jest zatrudniona i może sprawować opiekę. Jednak gdy oboje rodzice s? zatrudnieni, prawo do dwóch wolnych dni na opiekę ma jedno z nich. Pracownikowi za czas opieki przysługuje wynagrodzenie w wysokości przysługuj?cego za czas urlopu wypoczynkowego Dni wolne niewykorzystane nie przechodz? na następny rok, a za czas niewykorzystanej opieki nie przysługuje ekwiwalent.

Ochrona stosunku pracy

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwi?zać umowy o pracę pracownikowi przebywaj?cemu na urlopie ojcowskim, macierzyńskim, dodatkowym urlopie macierzyńskim i urlopie rodzicielskim. W trakcie trwania urlopu wychowawczego ojciec – pracownik również chroniony jest przed zwolnieniem. Po zakończeniu urlopu wychowawczego pracodawca winny jest dopuścić pracownika do pracy.

Ponadto tak jak przy urlopie wychowawczym, praca w niepełnym wymiarze czasu pracy przez 12 miesięcy chroni ojca przed rozwi?zaniem umowy za wypowiedzeniem przez pracodawcę. Jedynymi okolicznościami daj?cymi prawo pracodawcy do rozwi?zania umowy to ogłoszenia upadłości lub likwidacji przedsiębiorstwa, a także gdy zachodz? przyczyny uzasadniaj?ce rozwi?zanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 177  ? 5 i art. 182³  ? 3 k.p.).

Brak nadgodzin

Każdy pracownik opiekuj?cy się dzieckiem do lat 4, ma prawo do odmówienia pracodawcy pracy w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy oraz delegowania poza stałe miejsce pracy (art. 178  ? 2 k.p.).

***

Kontakt

Antonina Napiórkowska
Marketing Assistant
E-Mail: Antonina.Napiórkowska@accace.com
Tel: +48 223 132 950

Zastrzeżenie

Newsletter ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowan? treści? artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń s?dów. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem pogl?dów wyrażanych przez autorów publikacji. Accace Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.

O Accace

Z ponad 250 profesjonalistami oraz oddziałami w 7 krajach, Accace jest jedn? z wiod?cych firm outsourcingowych i doradczych w Europie Środkowo-Wschodniej. Sukcesywnie wcielamy w życie nasz? strategię rozwoju poza ten region. Naszym celem jest świadczenie usług o globalnym zasięgu. Dzięki temu zaufało nam już ponad 1400 międzynarodowych firm.

Nasze biura znajduj? się w Czechach, na Węgrzech, w Rumunii, na Słowacji, w Polsce, na Ukrainie i w Niemczech. We wszystkich innych europejskich krajach działamy poprzez sieć firm partnerskich.

Więcej o nas na stronie www.accace.pl