Podatkowe wsparcie dla komercjalizacji wiedzy

Wśród wprowadzonych modyfikacji znalazły się przepisy maj?ce zachęcić przedsiębiorców do intensywnej współpracy ze środowiskiem naukowym poprzez odroczenie opodatkowania dochodu z tytułu wniesienia do spółki kapitałowej wkładu niepieniężnego w postaci własności intelektualnej.

Kto?

Podmiotowy zakres stosowania preferencyjnych zasad opodatkowania aportu został ograniczony do enumeratywnie wskazanych podmiotów, zwanych podmiotami komercjalizuj?cymi. Do grupy tej zostały zaliczone uczelnie, Polska Akademia Nauk (PAN) oraz jej instytuty naukowe, instytuty badawcze, spółki utworzone na podstawie przepisów Prawa o szkolnictwie wyższym, ustawy o PAN i ustawy o instytutach badawczych oraz twórcy (czyli osoby fizyczne). Nowe regulacje nie mog? być zatem stosowane przez osoby i jednostki prowadz?ce działalność badawczo-naukow?, ale nieposiadaj?ce statusu ww. podmiotów, np. centra badawczo-rozwojowe, ani przez przedsiębiorstwa – osoby prawne z sektorów innowacyjnych powołane na mocy Kodeksu spółek handlowych.

Co?

Przywilej odroczenia opodatkowania dotyczy wył?cznie komercjalizowanej własności intelektualnej, czyli wkładów niepieniężnych w postaci:

• patentu, dodatkowego prawa ochronnego na wynalazek, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego lub prawa z rejestracji topografii układu scalonego oraz prawa do uzyskania powyższych praw lub prawa z pierwszeństwa – określonych w ustawie z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej,
• autorskich praw maj?tkowych do programu komputerowego,
• równowartości udokumentowanej wiedzy (in-formacji) nadaj?cej się do wykorzystania
• w działalności przemysłowej, naukowej lub handlowej (know-how),
• prawa do korzystania z praw lub wartości wy-mienionych w lit. (a)-(c) na podstawie umowy licencyjnej.

Katalog własności intelektualnych objętych wskazan? preferencj? podatkow? jest zatem ograniczony do tych pozycji, które zdaniem ustawodawcy maj? największy potencjał innowacyjny. Trudno się z tym zgodzić, w szczególności z wył?czeniem z zakresu komercjalizowanej własności intelektualnej innych autorskich praw maj?tkowych niż do oprogramowania komputerowego, np. utworów wzornictwa przemysłowego, architektonicznych, urbanistycznych czy architektoniczno-urbanistycznych.

Komu?

Wkłady niepieniężne w postaci komercjalizowanej własności intelektualnej nie będ? generować dla wnosz?cego dochodu do opodatkowania w ci?gu 5 lat, o ile dokonywane będ? do spółki kapitałowej, czyli spółki z ograniczon? odpowiedzialności? albo spółki akcyjnej. Rozważana preferencja podatkowa nie będzie jednak obejmować aportu do spółki komandytowo-akcyjnej, mimo że od pocz?tku 2014 roku ma już ona status podatnika.

Jak?

Podczas gdy zasadniczo wniesienie wkładu niepieniężnego w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część do spółki kapitałowej podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym w dacie objęcia wydanych w zamian udziałów albo akcji, podmiot komercjalizuj?cy będzie zobowi?zany do zapłaty podatku dochodowego dopiero w momencie upływu 5 lat od dnia objęcia udziałów albo akcji w zamian za aport w postaci komercjalizowanej własności intelektualnej, chyba że wcześniej dokona zbycia, umorzenia lub unicestwienia tych udziałów albo akcji albo podmiot komercjalizuj?cy przestanie być polskim rezydentem podatkowym.

Wysokość dochodu podatkowego w takim przypadku będzie ustalana jako różnica pomiędzy cen? zbycia, która powinna odpowiadać wartości rynkowej, a kosztami podatkowymi według stanu na dzień wniesienia aportu w wysokości wartości pocz?tkowej komercjalizowanej własności intelektualnej (gdy stanowi wartość niematerialn? i prawn?) albo faktycznie poniesionych wydatków na jej nabycie (gdy nie spełnia warunków kwalifikacji jako wartość niematerialna i prawna).

Co dalej?

Nowe regulacje należy ocenić jako pozytywny, jednak niewystarczaj?cy krok w stronę silniejszego wspierania działalności B+R. Co do zasady nowelizacja skierowana jest do badaczy i naukowców działaj?cych poza sektorem prywatnym (i to w ściśle określonych formach). Brak konieczności inwestowania przez nich środków własnych z wypracowanego zysku – przynajmniej w pierwszym okresie wdrożenia danego rozwi?zania – może skłonić ich do współpracy z prywatnymi przedsiębiorcami, niemniej nie stanowi żadnej podatkowej zachęty dla tych ostatnich. Omawianej preferencji na gruncie podatku dochodowego nie skorelowano ze zmianami w zakresie podatku od towarów i usług. Wniesienie komercjalizowanej własności intelektualnej aportem stanowi na gruncie tego podatku świadczenie usług opodatkowane stawk? podstawow?. Podmiotem zobowi?zanym do jego zapłaty jest podmiot wnosz?cy aport.

Po wejściu w życie omawianej nowelizacji znikła możliwość skorzystania z ulgi na nowe technologie przez podmioty otrzymuj?ce aport – ustawodawca wył?czył stosowanie tej ulgi w przypadku nabycia nowych technologii (stanowi?cych podatkowe wartości niematerialne i prawne) w drodze wkładu niepieniężnego.

Czy to się opłaca?

Pomimo swoich wad, nowelizacja może pobudzić rozwój współpracy nauki i biznesu, nakłaniaj?c twórców do podjęcia próby wyjścia z pomysłem poza własne laboratorium. Przede wszystkim może stanowić interesuj?c? alternatywę dla twórców zainteresowanych pozyskaniem inwestora, gdy nie chc? wyzbywać się wszelkich praw do własności intelektualnej lub chc? mieć wpływ na jego dalszy rozwój. Przy odpowiedniej aranżacji wzajemnych praw i obowi?zków wspólników pomysłodawca zachowa bowiem wpływ na dalsze losy swojego pomysłu.

Joanna Prokurat, praktyka podatkowa kancelarii Wardyński i Wspólnicy

Artykuł ukazał się w Biuletynie Praktyki Prawa Nowych Technologii kancelarii Wardyński i Wspólnicy, marzec 2015