Obniżenie wieku emerytalnego negatywne dla ratingów i złotego

Zgodnie z prognozami Eurostatu, przy utrzymaniu obecnego docelowego wieku emerytalnego (dalej wariant 67/67) ze względu na starzenie się społeczeństwa będziemy mieli do czynienia z wyraźnym spadkiem liczby osób w wieku produkcyjnym w latach 2016-2050 (o 17,9% - 4,4 mln osób). Obniżenie wieku emerytalnego oddziaływałoby w kierunku pogłębienia tego spadku w analogicznym okresie do 28,1% (6,4 mln osób). Osoby na emeryturze charakteryzuj? się mniejsz? aktywności? zawodow?, co przyczynia się do spadku liczby osób pracuj?cych. Zgodnie z wspólnym raportem WiseEuropa i Towarzystwa Ekonomistów Polskich, w scenariuszu 60/65 liczba osób pracuj?cych w 2050 r. będzie niższa o 1,6 mln (o 11,3%) w porównaniu do wariantu 67/67. Na pocz?tku obowi?zywania regulacji (2018-2019) spadek liczby osób pracuj?cych będzie relatywnie silny ze względu na liczne przypadki korzystania z możliwości przejścia na emerytury po skokowym obniżeniu wieku emerytalnego. Zmniejszenie zasobu siły roboczej w scenariuszu 60/65 prowadzi do wolniejszego wzrostu PKB. Jednakże skala spowolnienia w średnim okresie w porównaniu do tempa wzrostu gospodarczego w wariancie 67/67 nie będzie znacz?ca. Zgodnie z szacunkami Wise roczna dynamika wzrostu gospodarczego w wariancie 60/65 (średnio 2,13% w latach 2017-2050) będzie przeciętnie niższa o 0,14 pkt. proc. niż w scenariuszu 67/67 (2,27%).

Niższa podaż pracy oddziałuje również w kierunku zmniejszenia dochodów podatkowych do budżetu państwa (w szczególności PIT i VAT), jak również spadku wpływów z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Jednocześnie państwo musi ponosić koszty z tytułu konieczności zapewnienia emerytury minimalnej osobom, które wykazuj? wystarczaj?co długi okres ubezpieczeniowy uprawniaj?cy do wypłaty emerytury, jednak wpłacone przez nich składki nie wystarczaj? na jej sfinansowanie. Jeżeli emerytura wyliczona z zebranego kapitału (iloraz kwoty zebranej przez okres składkowania wraz z indeksacj? oraz oczekiwanej dalszej długości trwania życia) będzie niższa od najniższego regulowanego ustaw? świadczenia, to ZUS podwyższa j? do emerytury minimalnej. Wydatki publiczne z tego tytułu w narastaj? w kolejnych latach ze względu na wydłużaj?c? się oczekiwan? długość trwania życia (w wariancie 60/65 następuje to jednak szybciej niż w scenariuszu 67/67). Bior?c pod uwagę zarysowane powyżej czynniki przywrócenie wieku emerytalnego 60/65 będzie miało negatywny wpływ na wynik sektora instytucji rz?dowych i samorz?dowych. Zgodnie z szacunkami Ministerstwa Finansów i ZUS przedstawionymi w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa, nowa ustawa przyczyni się w 2017 r. do obniżenia wyniku sektora GG o 8,6 mld zł w 2017 r. (0,4% PKB), 10,2 md zł (0,5% PKB) w 2018 r. i 11,9 mld zł (0,5% PKB) w 2019 r. Oznacza to, że obniżenie wieku emerytalnego będzie czynnikiem w sposób znacz?cy pogarszaj?cym saldo sektora finansów publicznych pocz?wszy od 2018 r. Uważamy, że rz?d będzie d?żył do utrzymania deficytu sektora poniżej granicy 3% PKB głównie poprzez zwiększenie dochodów podatkowych, w znacznie mniejszym zaś zakresie poprzez ograniczenie wydatków. Mimo tego uważamy, że w średnim okresie ryzyko przekroczenia granicy 3% PKB dla deficytu sektora znacz?co wzrasta w porównaniu do scenariusza 67/67. Ryzyko to może się zmaterializować w warunkach silnego spowolnienia wzrostu gospodarczego będ?cego rezultatem pogorszenia koniunktury w otoczeniu gospodarczym Polski.

W 2016 r. trzy główne agencje ratingowe (Standard & Poor’s, Moody’s i Fitch) w swoich komunikatach dotycz?cych ratingu Polski wielokrotnie zwracały uwagę, że ewentualne obniżenie wieku emerytalnego będzie oddziaływać w kierunku pogorszenia sytuacji finansów publicznych w dłuższej perspektywie. W szczególności dla agencji S&P i Moody’s był to jeden z argumentów wymieniany przy zmianie perspektywy długoterminowego ratingu długu Polski, odpowiednio z pozytywnej na negatywn? i z neutralnej do negatywnej. Najbliższa ocena polskiego ratingu zostanie dokonana przez agencję S&P w tym tygodniu (obecny rating Polski przyznany przez S&P to BBB+ z perspektyw? negatywn?). Oczekujemy, że S&P utrzyma negatywn? perspektywę ratingu Polski w zwi?zku z bardzo prawdopodobnym obniżeniem wieku emerytalnego. Aktualizacje ratingu przez Moody’s i Fitch nast?pi? w 2017 r. W naszej ocenie obniżenie wieku emerytalnego może skłonić Moody’s do obniżki ratingu (z A2 do A3) oraz Fitch do zmiany perspektywy ratingu z neutralnej na negatywn?. Poza negatywnym wpływem na finanse publiczne, agencje najprawdopodobniej zaakcentuj? również negatywne skutki regulacji dla tempa wzrostu gospodarczego w średnim okresie. Uważamy, że agencje w pełni uwzględni? skutki ustawy dla wiarygodności kredytowej Polski dopiero po zakończeniu procesu legislacyjnego.

Zgodnie z zarysowanym przez nas w ubiegłym tygodniu scenariuszem (por. MAKROmapa z 21.11.2016) oczekujemy, że w kolejnych tygodniach będziemy mieli do czynienia z lekkim umocnieniem złotego i spadkiem rentowności polskich obligacji. Będzie ono zwi?zane z obniżeniem się globalnej awersji do ryzyka i korekt? po gwałtownej reakcji rynków na zwycięstwo D. Trumpa w wyborach prezydenckich. Obniżenie wieku emerytalnego oddziałuj?ce w kierunku pogorszenia sytuacji w finansach publicznych, spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego w średnim okresie i pogorszenia oceny wiarygodności kredytowej Polski jest negatywne dla kształtowania się kursu złotego oraz cen polskiego długu. Jest to jeden z czynników, który skłonił nas do rewizji w górę ścieżki kursu EURPLN w latach 2016-2017 (patrz wyżej).

***

Credit Agricole Bank Polska S.A. pl.  Orl?t Lwowskich 1, 53-605 Wrocław  www.credit-agricole.pl

Niniejszy materiał został sporz?dzony na podstawie najlepszej wiedzy autorów, z wykorzystaniem informacji pochodz?cych ze sprawdzonych źródeł. Nie może on być wykorzystywany jako rekomendacja do zawierania transakcji. Stawki zawarte w materiale maj? charakter informacyjny. Credit Agricole Bank Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych komentarzy i opinii.

Jakub BOROWSKI Główny Ekonomista Chief Economist ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 40 e-mail:  jakub.borowski(@)credit-agricole.pl

Jean-Baptiste GIRAUD Dyrektor Pionu Dużych Klientów Korporacyjnych Head of Large Corporate Client Division ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 02 e-mail:jeanbaptiste.giraud(@)credit-agricole.pl

David JULLIARD Dyrektor Pionu Klientów Korporacyjnych Head of Mid Corporate Client Division ul.Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.:+48 22 573 80 82 e-mail:  djulliard(@)credit-agricole.pl