Nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów – istotne zmiany w zakresie ochrony konsumentów

Decyzje w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone

Projekt zakłada wprowadzenie do ustawy nowego rodzaju postępowania prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów („Prezes Urzędu”): postępowania w sprawie uznania postanowień wzorca umowy za niedozwolony, które co do zasady powinno zostać zakończone w ci?gu 4 miesięcy od dnia jego wszczęcia (w sprawach szczególnie skomplikowanych – w ci?gu 5 miesięcy). Tym samym, Prezes Urzędu ma zostać wyposażony w kompetencję samodzielnego wydawania w I instancji decyzji w sprawach klauzul abuzywnych (dzisiaj organem decyduj?cym jest S?d Ochrony Konkurencji i Konsumentów).

Co do zasady stosowanie postanowień wzorca umowy uznanych za niedozwolone zagrożone będzie kar? 10% obrotu osi?gniętego w roku obrotowym poprzedzaj?cym rok nałożenia kary. W swojej decyzji Prezes Urzędu będzie mógł ponadto nałożyć na przedsiębiorcę obowi?zek podjęcia określonych działań, które doprowadz? do usunięcia skutków stosowania niedozwolonego postanowienia. Projekt wskazuje, że w szczególności przedsiębiorca może zostać zobowi?zany do:

• poinformowania o decyzji Prezesa Urzędu konsumentów, będ?cych stronami umów zawartych na podstawie wzorca umowy zawieraj?cego zakwestionowany zapis;
• złożenia oświadczenia o treści i formie określonej w decyzji.

Nałożone na przedsiębiorcę obowi?zki mog? oznaczać konieczność aneksowania zawartych z konsumentami umów. Decyzja Prezesa Urzędu nie będzie oczywiście narzucać treści zmian, jakie powinny zostać zaimplementowane.

Prezes Urzędu będzie uprawniony do nałożenia kary stanowi?cej równowartość 10.000 euro za każdy dzień opóźnienia w wykonaniu zobowi?zań przez przedsiębiorcę.

W przypadku, gdy w toku postępowania przedsiębiorca zobowi?że się do podjęcia lub zaniechania określonych działań lub usunięcia skutków swoich działań, Prezes Urzędu może uwzględnić te zobowi?zania w swojej decyzji. Prezes Urzędu nie nałoży wtedy na przedsiębiorcę kary pieniężnej przewidzianej za złamanie zakazu stosowania postanowień wzorca umowy uznanych za niedozwolone. Taka decyzja przewidywać będzie obowi?zek składania w wyznaczonym terminie informacji o stopniu realizacji zobowi?zań. Jeżeli przedsiębiorca, choćby nieumyślnie, uchyli się od obowi?zku przekazywania tych informacji lub przekaże informacje nieprawdziwe lub wprowadzaj?ce w bł?d, Prezes Urzędu uprawniony będzie do nałożenia kary w wysokości stanowi?cej równowartość 50.000.000 euro.

W przypadku, gdy przedsiębiorca nie wykona nałożonych na niego zobowi?zań, Prezes Urzędu uprawniony będzie do uchylenia tych obowi?zków i nałożenia na przedsiębiorcę kary w wysokości do 10% obrotu osi?gniętego w roku obrotowym poprzedzaj?cym rok nałożenia kary.

Projekt rozstrzyga, że decyzja Prezesa Urzędu w sprawie uznania postanowień wzorca umowy za niedozwolone ma skutek wył?cznie w stosunku do przedsiębiorcy, będ?cego adresatem decyzji, oraz wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim umowę na podstawie wzorca zawieraj?cego zakwestionowany zapis.

„Misselling” naruszeniem zbiorowych interesów konsumentów

Projekt reguluje kwestię tzw. „missellingu” w sektorze usług finansowych. Naruszeniem zbiorowych interesów konsumentów (zagrożonym kar? do 10% obrotu osi?gniętego w roku obrotowym poprzedzaj?cym rok nałożenia kary) będzie proponowanie konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadaj? potrzebom tych konsumentów ustalonym z uwzględnieniem dostępnych przedsiębiorcy informacji w zakresie cech tych konsumentów lub proponowanie nabycia tych usług w sposób nieadekwatny do ich charakteru. Istotnym jest, że penalizowane będzie już samo oferowanie tego typu „usług niedopasowanych” niezależnie od tego, czy sprzedaż doszła do skutku.

Decyzja tymczasowa

Podobnie jak w przypadku postępowań antymonopolowych, również w postępowaniach w sprawach praktyk naruszaj?cych zbiorowe interesy konsumentów Prezes Urzędu uprawniony będzie do wydania decyzji zobowi?zuj?cej przedsiębiorcę do zaniechania określonych działań w celu zapobieżenia poważnym i trudnym do usunięcia zagrożeń jeszcze przed formalnym zakończeniem postępowania, jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że dalsze stosowanie zarzucanej praktyki może spowodować takie zagrożenia. Wniesienie odwołania przez adresata decyzji nie będzie wstrzymywać jej wykonania.

Ze względu na daleko id?ce skutki tego typu decyzji, koniecznym jest zapewnienie możliwie szybkiego przeprowadzenia procedury odwoławczej. Projekt przewiduje, że w przypadku wniesienia odwołania od decyzji tymczasowej (wydanej w postępowaniu antymonopolowym albo w postępowaniu w sprawach praktyk naruszaj?cych zbiorowe interesy konsumentów) Prezes Urzędu przekaże do S?du Ochrony Konkurencji i Konsumentów akta sprawy w terminie 14 dni od dnia wniesienia odwołania, S?d zaś rozpatrzy odwołanie w ci?gu 2 miesięcy od dnia otrzymania akt.

Dłuższy okres przedawnienia praktyk naruszaj?cych zbiorowe interesy konsumentów

Projekt przewiduje, że Prezes Urzędu nie będzie uprawniony do wszczęcia postępowania w sprawie praktyk naruszaj?cych zbiorowe interesy konsumentów, jeżeli upłynęły 3 lata od końca roku, w którym zaprzestano stosowania danej praktyki. Obecne przepisy stanowi?, że przedawnienie następuje z upływem 12 miesięcy od zakończenia roku, w którym zaprzestano stosowania praktyki.

„Zakup kontrolowany”

W Projekcie proponuje się wprowadzenie instytucji „zakupu kontrolowanego”. W celu uzyskania informacji mog?cych stanowić dowód w sprawie, inspektorzy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów lub Inspekcji Handlowej będ? uprawnieni, na podstawie upoważnienia Prezesa Urzędu oraz zgody S?du Ochrony Konkurencji i Konsumentów, do podjęcia czynności zmierzaj?cych do dokonania zakupu towaru, bez obowi?zku ujawnienia swojej tożsamości, aż do zakończenia czynności. Z przebiegu czynności sporz?dzany będzie protokół, który może być utrwalany za pomoc? urz?dzeń rejestruj?cych obraz i dźwięk bez informowania o tym fakcie kontrolowanego, aż do zakończenia czynności.

Kontakt
W celu uzyskania dodatkowych informacji prosimy o kontakt:

Paulina Józefczuk
Menedżer praktyki prawa konkurencji
T: +48 22 50 50 799
paulina.jozefczuk@eversheds.pl

Błażej Grochowski
Prawnik
T: +48 22 54 23 116
blazej.grochowski@eversheds.pl

www.eversheds.pl