Analizy i badania

Newsletter podatkowy - 27 marca 2019

Zmiany w ustawie o wymianie informacji podatkowych – projekt w Senacie RP. W Sejmie RP posłowie zakończyli w dniu 15 marca 2019 r. pracę nad projektem zmiany przepisów w ustawie z dnia z dnia 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami (Dz. U. poz. 648 z późn. zm.) oraz niektórych innych ustaw. Ustawa trafiła do Senatu RP, który po wniesieniu poprawek skierował projekt do sejmowej Komisji Finansów Publicznych.

Projekt przewiduje m.in. następuj?ce zmiany:

• umożliwienie Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej zawieranie z organami innych państw porozumień ws. aktywnego uczestnictwa przedstawicieli delegowanych przez nie osób w kontrolach i postępowaniach podatkowych wraz z  prawem do zadawania pytań świadkowi lub stronie;
• wprowadzenie ograniczenia zasady prawdy obiektywnej w stosunku do wniosków zagranicznych organów podatkowych – polskie organy będ? zobowi?zane do wskazania konkretnych informacji zaznaczonych we wniosku bez potrzeby przeprowadzania czasochłonnego i wszechstronnego postępowania dowodowego;
• umożliwienie wsparcia zagranicznego organu podatkowego prowadz?cego postępowanie w uzyskaniu zeznań świadka przebywaj?cego w Polsce poprzez przeprowadzenie dowodu z jego zeznań na terytorium Polski;
• ujednolicenie definicji "trustu" dla celów jej skuteczniejszego stosowania na gruncie innych ustaw;
• ustalenie katalogu państw bior?cych udział w raportowaniu informacji podatkowych;
• wprowadzenie do oświadczeń o rezydencji podatkowej pouczenia o  odpowiedzialności za złożenie fałszywej treści;
• zobowi?zanie podmiotu wnioskuj?cego o wydanie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego do wskazania dodatkowych danych identyfikacyjnych, dotycz?cych firm i osób fizycznych, mog?cych choćby potencjalnie być beneficjentami korzyści wynikaj?cych z wniosku.

Część zmian przedstawionych w nowelizacji może budzić w?tpliwości, co do ich zgodności z Konstytucj? RP oraz innymi powszechnie obowi?zuj?cymi przepisami prawa. Z pewności? nowelizacja umożliwia polskim organom podatkowym skorzystanie z  dodatkowych narzędzi oraz środków przymusu, które dopiero zastosowane w praktyce pozwol? ocenić ich uci?żliwość dla podatników.

Orzeczenia s?dów administracyjnych

Umowy zawarte z najemcami nie przes?dzaj? o istnieniu ZCP – wyrok NSA z  28  stycznia 2019 r., (sygn. I FSK 293/17)

W 28 stycznia 2019 r. Naczelny S?d Administracyjny wydał wyrok potwierdzaj?cy, iż  przeniesienie na nabywcę wraz z nieruchomości? umów najmu nie stanowi transakcji zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Powyższe rozstrzygnięcie dotyczy kontroli oraz postępowania podatkowego wszczętego u podatnika, który dokonał zakupu prawa użytkowania wieczystego działek oraz prawa własności budynku wraz z budowlami położonymi na gruncie. W ocenie organu przedmiotem analizowanej transakcji nie były poszczególne składniki maj?tkowe, a jego zorganizowany zespół stanowi?cy część przedsiębiorstwa zbywaj?cego (kompleks handlowo-usługowy). Zdaniem fiskusa, kupuj?cy zakupił część funkcjonuj?cego biznesu, który w oparciu o przenoszone składniki mógł nadal być kontynuowany. W konsekwencji, podatnikowi odmówiono prawa do odliczenia naliczonego podatku VAT.

Co ciekawe, przed dokonaniem transakcji kupuj?cy wyst?pił z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego w opisanym powyżej zdarzeniu przyszłym. Organ podatkowy uznał wówczas, że opisany we wniosku przedmiot sprzedaży nie stanowi zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W toku kontroli podatkowej dostrzeżono jednak pewne nieścisłości warunkuj?ce, zdaniem organu, odmienn? ocenę zaistniałej sytuacji. Ponadto, fiskus podniósł, że dla podatkowych konsekwencji transakcji miały znaczenie powi?zania kapitałowe oraz osobowe stron umowy.

Kupuj?cy złożył do Wojewódzkiego S?du Administracyjnego skargę na wydan? interpretację indywidualn?, która została oddalona. S?d I instancji potwierdził stanowisko organu podatkowego oraz odmówił podatnikowi ochrony wynikaj?cej z interpretacji z  uwagi na rozbieżności zaistniałe pomiędzy rzeczywistym stanem faktycznym a opisem zdarzenia przyszłego z wniosku.

Skargę kasacyjn? uwzględnił jednak Naczelny S?d Administracyjny. W uzasadnieniu wskazał, że przedmiot transakcji nie wykazywał niektórych cech konstytuuj?cych zorganizowan? część przedsiębiorstwa, min. brak ich wyodrębnienia organizacyjnego, finansowego oraz funkcjonalnego. O przyjętej przez podatnika klasyfikacji nie przes?dzał brak regulaminu organizacyjnego korzystania z budynku oraz umowy najmu zawarte z  najemcami. Znaczenia nie miała również okoliczność powi?zania stron umowy oraz lokalizacja ich siedzib pod tym samym adresem. Co warte podkreślenia, zdaniem NSA oceny prawno-podatkowej dotycz?cej przedmiotu transakcji należy dokonywać na moment jej dokonania.

Powyższe orzeczenie NSA wpisuje się w korzystn? dla podatników linię orzecznicz? s?dów administracyjnych wskazuj?cych na zawężaj?c? wykładnię pojęcia "zorganizowana część przedsiębiorstwa". Jak wynika z powyższego wyroku, powstała w  ostatnich latach duża liczba sporów z organami podatkowymi na gruncie transakcji nieruchomościowych, nie została zatrzymana. Z pomoc? podatnikom miały przyjść wydane w dniu 11 grudnia 2018 r. objaśnienia podatkowe Ministra Finansów. Ze względu na krótki okres ich funkcjonowania jest jeszcze zdecydowanie za wcześnie by ocenić czy rzeczywiście spowoduj?, że transakcje nieruchomościowe będ?, z podatkowego punktu widzenia, bardziej bezpieczne dla inwestorów.

Niższa podstawa w podatku od aktywów – wyrok NSA z 29 stycznia 2019 r. (sygn. II FSK 3243/18, 3087/18)

W wyrokach z dnia 29 stycznia 2019 r., Naczelny S?d Administracyjny (sygn. akt II FSK 3243/18, 3087/18) dokonał precedensowego rozstrzygnięcia dotycz?cego podstawy opodatkowania podatkiem od niektórych instytucji finansowych (tzw. podatek od aktywów).

W stanach faktycznych będ?cych przedmiotem rozstrzygnięcia, z wnioskami o wydanie interpretacji indywidualnych wyst?piły zakłady ubezpieczeń. W?tpliwości wnioskodawców wzbudził przepis ustawy nakazuj?cy zastosowanie kwoty wolnej od podatku (2 mln złotych) do wszystkich podmiotów zależnych lub współzależnych w sposób pośredni lub bezpośredni od jednego podmiotu lub grupy podmiotów.

Ustawa o podatku od aktywów nie zawiera definicji podmiotów zależnych lub współzależnych. Na gruncie analizowanych spraw niejasne było zatem, jak należy traktować podmioty ze sob? powi?zane (kapitałowo lub osobowo), ale nie spełniaj?ce kryteriów dla bycia zależnym lub współzależnym. Taka sytuacja może nast?pić na przykład, gdy dwa krajowe zakłady ubezpieczeń będ? miały tego samego zagranicznego udziałowca.

W analizowanych sprawach zastosowanie znalazła wydana 3 marca 2016 r. interpretacja ogólna Ministra Finansów, która odwołuje się do definicji wskazanych w ustawie o  rachunkowości. Z kolei, definicje ujęte w ustawie o rachunkowości, np. jednostki dominuj?cej, nie obejmuj? przedsiębiorców zagranicznych. W rezultacie wydawane dotychczas interpretacje indywidualne w podobnych stanach faktycznych wskazywały, że suma aktywów zagranicznego przedsiębiorcy, pomimo braku statusu podmiotu zależnego lub współzależnego, powinna zostać ujęta w zbiorczej podstawie opodatkowania podatkiem od aktywów. Organy podatkowe uznały zatem za właściwe odwoływanie się do definicji zawartych w innych aktach prawnych.

W rozpatrywanych sprawach NSA wskazał, że organy podatkowe nie mog? interpretować przepisów ustawy o podatku od aktywów oraz ustawy o rachunkowości rozszerzaj?co. Innymi słowy, jeżeli spółka zagraniczna nie spełnia definicji podmiotu zależnego lub współzależnego, to suma jej aktywów nie może być uwzględniona w zbiorczej podstawie opodatkowania podatkiem od aktywów. Przepisy ustaw podatkowych interpretować bowiem należy ściśle, a zastosowanie pozaustawowych kryteriów jest sprzeczne z art. 217 Konstytucji RP.

Zapadłe wyroki NSA mog? być dla wielu zakładów ubezpieczeń, jak również banków oraz pozostałych instytucji finansowych zobowi?zanych do uiszczenia podatku, pewn? wskazówk? co do zweryfikowania swoich rozliczeń w podatku od aktywów. Zapłacony nienależnie podatek jest bowiem możliwy do odzyskania po złożeniu wniosku o  stwierdzenie i zwrot nadpłaty. Pomimo, że wyroki NSA nie stanowi? źródła prawa i s? wi?ż?ce jedynie w indywidualnych sprawach, być może takie rozwi?zanie warto rozważyć.

Interpretacje organów podatkowych

Zakup wierzytelności jest opodatkowany VAT – interpretacja indywidualna DKIS z  23 stycznia 2019 r. (sygn. 0112-KDIL1-3.4012.741.2018.1.PR)

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał w dniu 23 stycznia 2019 r. interpretację indywidualn? dotycz?c? opodatkowania VAT nabycia wierzytelności.

Z wnioskiem o wydanie interpretacji wyst?pił polski podatnik, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny prowadz?cy działalność w zakresie produkcji szklanych pojemników. W opisie zdarzenia przyszłego Wnioskodawca wskazał, że celem uzyskania finansowania zamierza sprzedawać własne wierzytelności handlowe. Transakcje maj? być dokonywane ze spółk? zagraniczna, niezarejestrowan? dla celów VAT w Polsce oraz nieposiadaj?c? w Polsce zakładu lub innego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

We wniosku podatnik wniósł o potwierdzenie swojego stanowiska co do zwolnienia transakcji z VAT jako usługi finansowej, tj. udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych albo usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarz?dzania kredytami lub pożyczkami pieniężnymi. Ponadto, wskazano w nim, że co do zasady wierzytelności te będ? bezsporne, nieprzeterminowane oraz nie będ? podlegały potr?ceniu. Wierzytelności będ? natomiast sprzedawane po cenie nominalnej pomniejszonej o dyskonto oraz ich cena nie będzie obejmować podatku VAT. Miejsce spełnienia świadczenia pieniężnego z tytułu wierzytelności należnych Spółce przed jej zbyciem na rzecz nabywcy znajdowało się w Polsce.

W pytaniu zadanym Dyrektorowi KIS podatnik wniósł o potwierdzenie, że wskazan? w  opisie zdarzenia przyszłego transakcję należy uznać za świadczenie usług opodatkowane VAT oraz jednocześnie z VAT zwolnion?.

Dyrektor KIS w wydanej interpretacji potwierdził stanowisko wnioskodawcy w zakresie uznania transakcji na opodatkowane VAT świadczenie usług. Nie zgodził się jednak, że usługa ta będzie podlegała zwolnieniu z opodatkowania VAT jako usługa finansowa, wyjaśnił bowiem iż analizowana transakcja nie posiada cech pożyczki lub kredytu zwolnionych z VAT. Zdaniem organu podatkowego analizowana usługa stanowi transakcję maj?c? za cel windykację należności wył?czonej ze zwolnienia z  opodatkowania VAT.

Sprzedaż udziałów przez spółkę holdingow? podlega VAT – interpretacja indywidualna DKIS z 23 stycznia 2019 r. (sygn. 0114-KDIP1-1.4012.688.2018.2.RR)

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał w dniu 23 stycznia 2019 r. interpretację indywidualn? dotycz?c? opodatkowania VAT sprzedaży udziałów w spółce zależnej przez spółkę holdingow?.

Z wnioskiem o wydanie interpretacji wyst?piła spółka zrzeszona wraz z innymi polskimi oraz zagranicznymi podmiotami w grupie prowadz?cej działalność w obszarze wytwarzania energii z konwencjonalnych i odnawialnych źródeł oraz dystrybucji i obrotu energi? elektryczn?. Wnioskodawca pełnił w grupie funkcję centrum usług wspólnych i  będ?c zarejestrowanym, jako podatnik VAT czynny świadczył na rzecz spółek zależnych usługi opodatkowane VAT, min. usługi doradcze w zakresie rozwoju biznesu, usługi księgowe, usługi kadrowo-płacowe, usługi wsparcia. Ponadto, spółka świadczyła typowe dla holdingów usługi udzielania pożyczek, poręczeń i gwarancji. Przedmiotem działalności spółki nie była natomiast sprzedaż i nabywanie udziałów spółek należ?cych do grupy.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynikało również, że spółka zamierza sprzedać 100% udziałów w spółce zależnej oraz pozostałe udziały (z posiadanych wcześniej 100%) w  niektórych z podległych jej spółek, których część zbyła już wcześniej. Spółka wniosła do Dyrektora KIS o potwierdzenie, że planowane transakcje nie będ? podlegały opodatkowaniu VAT, alternatywnie iż będ? zwolnione z VAT jako świadczenie usług pomocniczych nieuwzględnianych w wyliczeniu proporcji sprzedaży o której mowa w art. 90 ust. 1 ustawy o VAT.

Dyrektor KIS uznał stanowisko wnioskodawcy za częściowo prawidłowe. W uzasadnieniu podkreślił status wnioskodawcy jako podatnika świadcz?cego na rzecz spółek zależnych usługi opodatkowane VAT. W konsekwencji, zdaniem organu podatkowego, działalność wnioskodawcy wykraczała poza uprawnienia właścicielskie. Jednocześnie, Dyrektor KIS podzielił stanowisko wnioskodawcy w odniesieniu do zwolnienia sprzedaży udziałów z  VAT, nie zgodził się natomiast, że usługi świadczone na rzecz spółek zależnych należy zakwalifikować jako usługi pomocnicze. W konsekwencji, w ocenie Dyrektora KIS wnioskodawca będzie zobowi?zany do wyliczenia proporcji sprzedaży zgodnie z ustaw? o  VAT.

Powyższa interpretacja indywidualna jest sprzeczna z dotychczasow? lini? interpretacyjn? organów podatkowych, które potwierdzały brak opodatkowania VAT dla sprzedaży przez spółki holdingowe 100% udziałów w spółkach zależnych (tak np. Dyrektor KIS w  interpretacji indywidualnej z dnia 31 lipca 2017 r., 0111-KDIB3-2.4012.248.2017.1.SR oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 17 marca 2016 r., IBPP2/4512-1111/15/KO). Wył?czenie z opodatkowania VAT powinno zatem zostać zastosowane niezależnie od okoliczności świadczenia usług podlegaj?cych VAT na rzecz spółek zależnych. Powyższe ustalenia znajduj? również potwierdzenie w  orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Koszty podatkowe zwi?zane z leasingiem samochodu – interpretacja indywidualna DKIS z 11 lutego 2019 r. (sygn. 0115-KDIT3.4011.545.2018.2.MR)

W dniu 11 lutego 2019 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację indywidualn? dotycz?c? rozliczenia w kosztach uzyskania przychodów wydatków zwi?zanych z eksploatacj? samochodu osobowego.

Od 1 stycznia 2019 r. obowi?zuj? nowe przepisy ograniczaj?ce zaliczanie do kosztów podatkowych niektórych wydatków zwi?zanych z eksploatacj? samochodów osobowych.

Z wnioskiem o interpretację wyst?pił wspólnik spółki cywilnej świadcz?cej usługi doradztwa podatkowego. W opisie zdarzenia przyszłego wskazał on, że po 1 stycznia 2019 r. zamierza dokonać nabycia samochodu osobowego, który będzie eksploatowany również dla celów niezwi?zanych z działalności? gospodarcz?. Zakup zostanie sfinansowany kredytem, b?dź umow? leasingu. Podatnik wniósł o potwierdzenie czy w  kosztach podatkowych będzie mógł rozliczyć w pełnej wysokości odsetki od kredytu lub część odsetkow? raty leasingu oraz ubezpieczenie OC i AC.

Zdaniem Dyrektora KIS wnioskodawca będzie uprawniony do rozliczenia następuj?cych wydatków w kosztach podatkowych (z zastrzeżeniem ograniczenia do proporcji wynikaj?cej z udziału w zyskach spółki):

1. 100% odsetek od kredytu,
2. 100 % wydatków poniesionych na część odsetkow? leasingu,
3. rat kapitałowych leasingu w wysokości nie przekraczaj?cej ich części ustalonej w  takiej proporcji, w jakiej kwota 150 000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będ?cego przedmiotem tej umowy,
4. 100 % wydatków na ubezpieczenie OC,
5. wydatków na ubezpieczenie AC, w wysokości nie przekraczaj?cej ich część ustalonej w takiej proporcji, w jakiej kwota 150 000 zł pozostaje do wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia.

Analizowane w powyższej interpretacji indywidualnej przepisy budz? wiele w?tpliwości. Niejasności te nie zostały dostatecznie wyjaśnione przez ustawodawcę, który wci?ż zwleka z wydaniem objaśnień podatkowych, które mogłyby stanowić dla podatników oraz organów podatkowych odpowiedni? wskazówkę interpretacyjn?. W konsekwencji, do dnia dzisiejszego podatnicy nie maj? pewności czy rozliczenia ich wydatków na eksploatację samochodów służbowych zostały dokonane prawidłowo.