Aktualności firm stowarzyszonych • Analizy i badania
Jak silny będzie efekt odłożonego popytu w 2021 r.?
Zgodnie z danymi Eurostatu stopa oszczędności dobrowolnych (oszczędności brutto skorygowane w dół z tytułu transferów do OFE) utrzymywała się w Polsce w trendzie wzrostowym od końca 2018 r. do I kw. 2020 r. Dane za kolejne okresy nie są dostępne, jednak wyniki badań koniunktury sygnalizują dalsze zwiększenie stopy oszczędności w pozostałych miesiącach 2020 r. Poniżej przedstawiamy przyczyny wzrostu skłonności gospodarstw domowych oraz analizujemy jego wpływ na kształtowanie się konsumpcji w kolejnych kwartałach.
Tendencja do wzrostu stopy oszczędności w 2020 r. jest związana bezpośrednio z wybuchem pandemii COVID-19. Badania przeprowadzone przez EBC dla strefy euro wskazują, że akumulacja oszczędności została w dużej mierze „wymuszona” – brakiem dostępności usług z uwagi na obostrzenia, zamknięciem galerii, czy też ograniczeniem skłonności do konsumpcji niektórych usług i towarów z uwagi na obawy przed zarażeniem się. Z kolei motyw przezornościowy (wynikający z niepewności co do przyszłej sytuacji finansowej) odgrywał znikomą rolę we wzroście oszczędności. Można zakładać, że podobne tendencje odnotowaliśmy również w Polsce.
Kluczową kwestią jest odpowiedź na pytanie, jak gospodarstwa domowe spożytkują te „wymuszone” oszczędności po wygaśnięciu pandemii COVID-19 i jaki będzie to miało wpływ na kształtowanie się konsumpcji w kolejnych kwartałach. W tym kontekście ważne jest kształtowanie się wskaźników koniunktury GUS. W przypadku indeksu „zmiana sytuacji finansowej gospodarstwa domowego – prognoza na 12 miesięcy” można zaobserwować zależność wyprzedzającą w stosunku do dynamiki spożycia prywatnego (por. wykres). Warto zwrócić uwagę, że po znaczącym pogorszeniu się nastrojów wraz z wybuchem epidemii, wspomniany wskaźnik koniunktury nie powrócił do poziomów obserwowanych przed kryzysem. Oznaczałoby to, że ożywienie konsumpcji w I poł. br. będzie ograniczone. Taka ocena jest spójna z niepewnością dotyczącą dalszego przebiegu epidemii, w tym ryzykiem wystąpienia kolejnej fali zachorowań na początku br., która będzie ograniczać skłonność gospodarstw domowych do konsumpcji. Ponadto, zgodnie z naszymi prognozami (por. tabela kwartalna), w br. odnotujemy spowolnienie wzrostu realnego funduszu płac w wyniku zamrożenia wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej, co będzie czynnikiem hamującym ożywienie spożycia prywatnego.
W rezultacie nie oczekujemy materializacji scenariusza, w którym w br. wraz ze stopniowym znoszeniem obostrzeń nastąpi gwałtowny wzrost konsumpcji finansowanej z nagromadzonych w ub. r. oszczędności. Obostrzenia w Polsce miały przerywany charakter, tj. przyjmowały postać naprzemiennego zamrażania i odmrażania gospodarki. Za każdym razem obserwowaliśmy zwiększoną aktywność zakupową przed ich planowanym wprowadzeniem oraz realizację odłożonego popytu niezwłocznie po ich zakończeniu. Takie tendencje sygnalizują ograniczoną skłonność do odkładania konsumpcji na wiele miesięcy w przyszłość. Ponadto, należy również zwrócić uwagę, że w III kw. 2020 r., tj. okresie, w którym obowiązywały tylko niewielkie ograniczenia administracyjne, nie odnotowano znaczącego ożywienia konsumpcji. Jej wzrost wyniósł tylko 0,4% r/r, co oznacza iż gospodarstwa domowe nie zwiększają w znaczącym stopniu swoich wydatków w warunkach zniesienia obostrzeń.
Biorąc pod uwagę zarysowane powyżej czynniki oczekujemy, że odsezonowany poziom konsumpcji ukształtuje się w II kw. br. na poziomie zbliżonym do obserwowanego przed wybuchem pandemii (tj. IV kw. 2019 r.). Prognozujemy, że dynamika konsumpcji w ujęciu rok do roku będzie wyraźnie dodatnia w II kw. z uwagi na efekty niskiej bazy i wyniesie 7,1%. Oczekujemy, że średniorocznie wzrost spożycia prywatnego wyniesie 3,3% w br. wobec spadku o 3,2% w 2020 r. Należy jednocześnie zwrócić uwagę, że w przypadku ewentualnej materializacji scenariusza, w którym konsumpcja przyspieszy silniej od naszych oczekiwań, wpływ większego spożycia na wzrost PKB będzie ograniczony. Uważamy bowiem, że odłożony popyt finansowany oszczędnościami zmaterializuje się głównie w zakresie dóbr i usług, które są w dużej mierze importowane (np. dobra trwałego użytku, wakacje zagraniczne), co ograniczy jego pozytywny wpływ na PKB. Tym samym podtrzymujemy naszą prognozę wzrostu gospodarczego na 2021 r. na poziomie 3,6% r/r.
***
Credit Agricole Bank Polska S.A. pl. Orląt Lwowskich 1, 53-605 Wrocław www.credit-agricole.pl
Niniejszy materiał został sporządzony na podstawie najlepszej wiedzy autorów, z wykorzystaniem informacji pochodzących ze sprawdzonych źródeł. Nie może on być wykorzystywany jako rekomendacja do zawierania transakcji. Stawki zawarte w materiale mają charakter informacyjny. Credit Agricole Bank Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych komentarzy i opinii.
Jakub BOROWSKI Główny Ekonomista Chief Economist ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 40 e-mail: jakub.borowski@credit-agricole.pl
Romain RVEL Dyrektor Pionu Klientów Korporacyjnych Head of Corporate Clients Division ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.:+48 22 434 30 82 e-mail: rrevel@credit-agricole.pl