Hard Brexit – konsekwencje podatkowe

Hard Brexit i co dalej?

W obecnej sytuacji pora przeanalizować i zastanowić się nad skutkami „twardego” brexitu. Wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej bez zawarcia jakiejkolwiek umowy kształtuj?cej relacje ze  Wspólnot?, wi?zać się może z licznymi konsekwencjami podatkowymi również w Polsce. Przestan? obowi?zywać swobody przepływu osób, towarów, kapitału i usług.

Należy zauważyć, że w przypadku „twardego” brexitu dotychczasowa wymiana towarowa pomiędzy państwami UE i UK ulegnie diametralnej zmianie. Stanie się tak dlatego, że Wielka Brytania nie zawrze żadnej umowy o partnerstwie opartej na strefie wolnego handlu. Oznacza to, że handel z UK odbywał się będzie na analogicznych zasadach jak z państwem trzecim (tj. spoza UE), czyli obowi?zkowe stanie się każdorazowe dokonywanie zgłoszeń celnych oraz przestrzeganie wszystkich pozostałych kontroli granicznych.

Dla polskich przedsiębiorców oznaczać to będzie przede wszystkim:

• cło nałożone we wzajemnych obrotach handlowych pomiędzy Polsk? i UK:
  • klasyfikacja taryfowa (CN) obowi?zuj?ca w UE będzie obowi?zywała jedynie w  przywozie z Wielkiej Brytanii do UE, czyli będ? obowi?zywać stawki celne takie jak s? obecnie stosowane przez UE dla towarów z państw trzecich;
  • klasyfikacja taryfowa (CN) obowi?zuj?ca w UE nie będzie jednak obowi?zywała w UK, co oznacza, że kody taryfy nadane w UE będ? wymagały ponownej klasyfikacji w  ramach kodów, które opracuje Wielka Brytania (jeżeli zdecyduje wprowadzić odmienn? klasyfikację, gdyż może zastosować taryfę unijn?);
• zmiana procedur rozliczania VAT:
  • zasady obowi?zuj?ce przy WNT (wewn?trzwspólnotowe nabycie towarów) zostan? zast?pione procedurami importowymi, czyli przywóz towarów z UK do Polski co do zasady może się wi?zać z zapłat? VAT importowego wraz z należnościami celnymi oraz ew. akcyz? na granicy;
  • zasady obowi?zuj?ce przy WDT (wewn?trzwspólnotowa dostawa towarów) zostan? zast?pione procedurami eksportowymi, czyli wywóz towarów z Polski do UK obci?żony zostanie wszelkimi formalnościami eksportowymi;
  • zasady obowi?zuj?ce w stosunku do miejsca opodatkowania VAT usług oraz zasady dotycz?ce odliczenia VAT mog? ulec zmianie;
  • brak możliwości korzystania z uproszczenia dla transakcji trójstronnych;
• brak możliwości stosowania preferencji celnych  – w tym obniżonych stawek lub braku cła ze względu na pochodzenie preferencyjne lub dotycz?cych opodatkowania dywidend, odsetek czy należności licencyjnych, wynikaj?cych z obecnych przepisów UE.

Konsekwencje dla transakcji łańcuchowych

Strefa wolnego handlu sprzyjała rozwojowi wielostronnych transakcji handlowych, bior?c to pod uwagę kluczowym może być rozważenie ewentualnych konsekwencji dla podmiotów bior?cych udział w takiej transakcji, gdyż w sytuacji „twardego” brexitu  przestanie obowi?zywać możliwość korzystania z uproszczenia dla transakcji trójstronnych, czyli braku obowi?zku rejestracji 2-go podmiotu w łańcuchu.

Przykład analizy transakcji łańcuchowej, w której jednym z podmiotów jest firma z  UK w warunkach „twardego” brexitu.

Zakładamy, że transakcja łańcuchowa jest transakcj? trójstronn? pomiędzy Spółk? PL, Spółk? UE i  Spółk? UK na zasadach takich, że Spółka PL produkuje towary i sprzedaje je do Spółki UE, a Spółka UE   sprzedaje do Spółki UK, ale sam transport odbywa się bezpośrednio pomiędzy Spółk? PL i Spółk? UK. Należy:

1.Wykluczyć możliwość korzystania z uproszczenia dla transakcji trójstronnych (brak konieczności rejestracji 2-go podmiotu w łańcuchu), gdyż w transakcji będzie brał udział podmiot spoza UE.

Zgodnie z art. 135 ustawy o VAT przez  wewn?trzwspólnotow? transakcję trójstronn?  rozumie się transakcję, w której spełnione s?  ł?cznie  następuj?ce warunki, określone w art. 135 ust. 1 pkt 2 powyższej ustawy:

„1)  w transakcji uczestniczy trzech podatników VAT zidentyfikowanych na potrzeby transakcji wewn?trzwspólnotowych  w trzech różnych państwach członkowskich;

2)  transakcja trójstronna dotyczy dostaw tego samego towaru;

3)  towar jest wydawany przez pierwszego z podatników bezpośrednio ostatniemu w  kolejności, przy czym przyjmuje się, że dostawa tego towaru jest dokonana między pierwszym i drugim podatnikiem oraz drugim i ostatnim podatnikiem w kolejności, a zatem przepływ towaru jest oderwany od przepływu dokumentów (faktur);

4)  towar jest wysyłany lub transportowany przez pierwszego podatnika VAT lub też transportowany przez drugiego w kolejności podatnika VAT lub na ich rzecz z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego”.

2. Rozważyć aspekty transakcji trójstronnej, gdy jednym z podmiotów jest firma spoza UE.

Zgodnie z art. 7 ust. 8 ustawy o VAT w przypadku, gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w  kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów bior?cych udział w  tych czynnościach. W praktyce takie transakcje nazywane s? transakcjami łańcuchowymi.

Istotnym jest ustalenie, na jakim etapie i który z podmiotów będzie dokonywał przemieszczenia towarów.

Miejscem dostawy towarów, na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, jest w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonuj?cego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzeci? – miejsce, w którym towary znajduj? się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do  nabywcy.

W myśl ust. 2 art. 22 ustawy o VAT w przypadku, gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w  kolejności nabywcy, przy czym towar ten jest wysyłany lub transportowany, to wysyłka lub transport tego towaru s? przyporz?dkowane tylko jednej dostawie; jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport s? przyporz?dkowane dostawie dokonanej dla tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy wynika, że  wysyłkę lub transport towaru należy przyporz?dkować jego dostawie.

Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, dostawę towarów, która:

• poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonan? w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów;
• następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonan? w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

Każda z dostaw w transakcji łańcuchowej traktowana jest odrębnie,  co oznacza że odrębnie ustalane jest miejsce dostawy. Z uwagi na to, że dokonywane jest tylko jedno przemieszczenie towarów, które s? przedmiotem następuj?cych po sobie dostaw, przyjmuje się, że ma miejsce tylko jedna wysyłka (transport), więc tylko w odniesieniu do jednej z transakcji można ustalić miejsce świadczenia w  oparciu o art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT  (dostawa ruchoma). W  odniesieniu do pozostałych dostaw, którym nie można przypisać wysyłki (transportu), ustalanie miejsca świadczenia odbywa się jak dla towarów niewysyłanych, a więc według miejsca, w którym towary znajdowały się w momencie dostawy  (dostawa nieruchoma).

Zakładaj?c, że Spółka PL odpowiadała będzie w całości za organizację transportu do Spółki UK,  wtedy:

• dostawa ruchoma będzie miała miejsce już na I etapie, tj. dostawa pomiędzy Spółk? PL, a  Spółk? UE, co oznacza, że dojdzie do eksportu bezpośredniego towarów w rozumieniu art. 2 pkt 8 lit. a ustawy o VAT, a tym samym nie stanowi dostawy krajowej. Zgodnie z art. 22 ust. 1 VAT w przypadku dostawy ruchomej – miejscem opodatkowania takiej dostawy jest miejsce, w którym towary znajduj? się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy. Spółka PL rozpozna eksport towarów i  powinna wystawić fv ze stawk? 0% (po spełnieniu odpowiednich warunków).
• dostawa nieruchoma będzie miała miejsce na II etapie, tj. dostawa pomiędzy Spółk? UE, a  Spółk? UK. W analizowanej sytuacji dojdzie do dostawy nieruchomej  następuj?cej po wysyłce lub transporcie towarów  (art. 22 ust. 3  2  VAT), co oznacza, że dostawę uznaje się za dokonan? w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów. Oznacza to, że  Spółka UE dokona sprzedaży na terenie kraju UK zgodnie z przepisami UK (opodatkowanie w UK).

Zakładaj?c, że to jednak Spółka UK odpowiadała będzie w całości za organizację transportu,  wtedy:

• dostawa nieruchoma będzie miała miejsce na I etapie, tj. dostawa pomiędzy Spółk? PL, a  Spółk? UE, co oznacza, że dojdzie do eksportu pośredniego towarów w rozumieniu art. 2 pkt 8 lit. b ustawy o VAT. W analizowanej sytuacji dojdzie wtedy do dostawy nieruchomej  poprzedzaj?cej wysyłkę lub transport towarów  (art. 22 ust. 3  1  VAT), co oznacza, że  dostawę uznaje się za dokonan? w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów. Oznacza to, że Spółka PL rozpozna dostawę krajow? i  powinna wystawić fakturę z  podstawow? stawk? VAT.
• dostawa ruchoma będzie miała miejsce na II etapie, tj. dostawa pomiędzy Spółk? UE, a  Spółk? UK. Zgodnie z art. 22 ust. 1 VAT w przypadku dostawy ruchomej – miejscem opodatkowania takiej dostawy jest miejsce, w którym towary znajduj? się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy. Oznacza to, że miejscem świadczenia w tej sytuacji będzie Polska i Spółka UE rozpozna eksport pośredni towarów.  Tym samym Spółka UE w tej sytuacji będzie zobowi?zana do rejestracji dla celów VAT w Polsce, albo do  ustanowienia przedstawicielstwa.