Zobacz także • Członkowie
Dostępność środków publicznych wspierających sektor obronny stale rośnie
Stale rośnie dostępność środków publicznych wspierających sektor obronny na poziomie europejskim, międzynarodowym oraz krajowym. Do nowych instrumentów finansowania należą m.in. Program SAFE, Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności (FBiO), PFR DeepTech oraz Polish Defence Fund (PDF), którego utworzenie jest planowane przez Ministerstwo Obrony Narodowej - wynika z raportu „Przegląd dostępnych środków publicznych na rozwój sektora obronnego w Polsce” autorstwa PwC Polska.
Warszawa, xx czerwca – Dostępne fundusze i programy finansujące program obronności można podzielić na te działające na poziomie międzynarodowym/europejskim, na poziomie krajowym oraz dostępne ulgi i preferencje podatkowe. Głównym instrumentem na poziomie NATO jest NIF, NATO Innovation Fund, niezależny fundusz venture capital, wspierany przez 24 państwa członkowskie NATO, który inwestuje w nowatorskie startupy z branży nauki i inżynierii, aby wzmocnić obronność, bezpieczeństwo i odporność państw członkowskich.
Do mechanizmów europejskich zaliczamy finansowane od stycznia 2024 r. przez Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) projekty obronne, w tym projekty podwójnego zastosowania (tzw. dual use), jednak nie inwestycje o ściśle wojskowym wymiarze. Drugim instrumentem europejskim jest European Defence Fund. EDF finansuje badania i rozwój, z dużym naciskiem na badania i odkrywanie nowej wiedzy, która w przyszłości może być zastosowana w obszarze militarnym i pokrewnych. Fundusz nie wspiera inwestycji produkcyjnych.
“W kontekście dużych zmian geopolitycznych należy na bieżąco weryfikować użyteczność wszystkich instrumentów wsparcia sektora obronnego oraz dual-use i dostosowywać je zarówno do strategicznych potrzeb państwa, jak też rynku. Programowanie działań wspierających sektor obronny, w tym wydatkowanie środków publicznych w tym zakresie powinno służyć bezpieczeństwu Polski, rozwojowi suwerenności technologiczno-przemysłowej, jak też długofalowemu pobudzaniu rozwoju gospodarczego kraju i podnoszeniu konkurencyjności przedsiębiorstw. Jest coraz więcej dostępnych środków, wiele zaangażowanych instytucji, dlatego szczególne znaczenie ma koordynacja działań zarówno w warstwie programowej (w tym strategia rozwoju polskiego przemysłu obronnego), jak też instytucjonalnej” - mówi Dionizy Smoleń, partner PwC Polska, lider zespołu usług dla sektora publicznego.
Na poziomie krajowym największym potencjalnym wsparciem są środki z Polityki Spójności w perspektywie 2021 – 2027, których Polska jest największym beneficjentem. W ich ramach możliwe jest finansowanie badań, rozwoju i innowacji w projektach środowiskowych i infrastrukturalnych. W ramach wsparcia krajowego wyróżnić można również:
· Polską Strefę Inwestycji (PSI) - zasady udzielania pomocy są regulowane krajowym rozporządzeniem. W 2022 roku znowelizowano rozporządzenie strefowe, w którym wprost wskazano, iż produkcja broni, amunicji i materiałów wybuchowych nie może być objęta zwolnieniem podatkowym. Aktualnie trwają prace nad zmianami przepisów w tym zakresie.
· Grant Rządowy – program wspierania strategicznych i kluczowych inwestycji dla kraju, nie wyklucza wsparcia inwestycji z sektora obronnego.
· Fundusz Inwestycji Kapitałowych - podstawowym zadaniem Funduszu jest nabywanie lub obejmowanie akcji lub udziałów przez Skarb Państwa reprezentowany przez ministra właściwego do spraw aktywów państwowych.
· Program PERUN – dotacja z budżetu krajowego. Mogą ją otrzymać projekty, które mają największą szansę na stworzenie technologii przynoszącej wzrost potencjału naukowego i rzeczywiste zwiększenie zdolności w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa.
“Rozwój przemysłu obronnego oraz sektora dual-use powinien służyć rozwojowi regionalnemu, wzrostowi gospodarczemu i podnoszeniu konkurencyjności. Pobudzenie zdolności inwestycyjnych w obronność poprzez uaktualnienie legislacji będzie miało pozytywny wpływ na funkcjonowanie całego rynku. Warto skorzystać z tej szansy i wzorować się na Komisji Europejskiej, która wprowadza liczne nowe instrumenty wspierające inwestycje w obronność. To ogromna szansa dla Polski na zbudowanie pozycji liderskiej w zupełnie nowym dla nas sektorze” - mówi Mieczysław Gonta, partner PwC Polska, lider zespołu dotacji i ulg podatkowych.
Do nowych instrumentów pozwalających na dofinansowanie sektora obronnego zaliczamy m.in.:
· Program SAFE – 150 mld euro na pożyczki na wydatki wojskowe. Element planu ReArm Europe o łącznym szacowanym budżecie 800 mld euro. Środki z SAFE zostaną wypłacone zainteresowanym państwom członkowskim na żądanie, na podstawie ich planów krajowych.
· Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności – powstały poprzez przesunięcie środków z KPO (Instrumentu Zielonej Transformacji Miast). Środki z FBiO mają trafić na budowę infrastruktury ochrony cywilnej oraz inwestycje w cyberbezpieczeństwo. Ze środków nie mogą być finansowane zakupy uzbrojenia.
· PFR DeepTech – program, który umożliwi finansowanie zaawansowanych technologicznie projektów przez doświadczone fundusze Venture Capital. Dodatkowym celem jest wsparcie technologii z potencjałem podwójnego zastosowania (tzw. dual-use).
· Polish Defence Fund - w planie jest funduszu inwestycyjnego, którego koncepcję wypracowało Ministerstwo Obrony Narodowej. PDF jako niezależny i rynkowy podmiot ma mobilizować kapitał na potrzeby strategicznych inwestycji w sektorze obronnym oraz podwójnego zastosowania. Fundusz będzie skupiał się na start-upach i małych i średnich przedsiębiorcach
8 kwietnia 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji strategicznych oraz kluczowych inwestycji w zakresie potrzeb obronności państwa i bezpieczeństwa publicznego oraz ustanawiania stref ochronnych dla niektórych terenów zamkniętych, przedłożony przez Ministra Obrony Narodowej. Nowe przepisy przewidują uproszczenie i usprawnienie procesu inwestycyjno-budowlanego, jeśli chodzi o przygotowanie oraz realizację strategicznych inwestycji dotyczących obronności państwa. Czas przygotowania i realizacji inwestycji skróci się średnio z 6 do 3 lat.