Czy „efekt wpychania” spowolni wzrost gospodarczy w przyszłym roku?

Wyniki badania wskazuj? na poprawę nastrojów przedsiębiorców oraz sygnalizuj? zwiększenie przez nich aktywności inwestycyjnej w kolejnych kwartałach. Możliwości wzrostu inwestycji, zarówno w horyzoncie kwartalnym, jak i rocznym, przedsiębiorstwa oceniały najbardziej optymistycznie od pocz?tku badania, tj. od 2011 r. Czynnikiem wspieraj?cym inwestycje przedsiębiorstw jest głównie wzrost popytu zarówno krajowego, jak i zagranicznego. Utrzymywanie się niskich stóp procentowych również oddziałuje w kierunku przyspieszenia inwestycji, choć w ograniczonym stopniu, bowiem wci?ż prawie połowa firm realizuje inwestycje ze środków własnych. Pozytywne tendencje do zwiększania aktywności inwestycyjnej notowane s? we wszystkich kategoriach wielkości przedsiębiorstw, chociaż najsilniej widoczne s? one w przypadku największych podmiotów. W przekroju sektorowym firmy oczekuj? przyspieszenia inwestycji w przemyśle oraz usługach (w tym w handlu). Z kolei w budownictwie obserwowane s? sygnały osłabienia aktywności inwestycyjnej. Jedna trzecia firm budowlanych zamroziła swoje plany inwestycyjne i wstrzymuje poważniejsze przedsięwzięcia rozwojowe.

Wyniki badań koniunktury przedsiębiorstw przez NBP stanowi? wsparcie dla naszej ścieżki dynamiki inwestycji ogółem przedstawionej w prognozie kwartalnej. Zgodnie z ni? oczekujemy, że w br. tempo wzrostu inwestycji ogółem utrzyma się na dwucyfrowym poziomie do końca br. Prognozujemy, że w 2016 r. nast?pi wyraźne spowolnienie inwestycji, na co złoż? się zmniejszona aktywność inwestycyjna firm oraz niższa dynamika inwestycji publicznych.

W naszej ocenie wolumen publicznych nakładów na środki trwałe utrzyma się w przyszłym roku na podobnym poziomie jak w br., o czym świadcz? m.in. plany inwestycyjne dot. infrastruktury kolejowej oraz drogowej. W 2015 r. mieliśmy do czynienia z wyraźnym zwiększeniem inwestycji, co przy stabilizacji wolumenu nakładów w przyszłym roku oznacza wyraźny spadek ich dynamiki. Nasz? ocenę wspiera prognoza Ministerstwa finansów, które prognozuje, że realna dynamika inwestycji publicznych zmniejszy się do 1,2% w 2016 r. wobec 7,8% w 2015 r. Podobn? prognozę przedstawił NBP w lipcowej projekcji inflacji. Oczekiwane przez bank centralny tempo wzrostu nakładów publicznych zmniejsza się w niej z ok. 5% r/r w I kw. 2016 r. do ok. -8% w IV kw.

Uważamy, że spadek dynamiki inwestycji publicznych w 2016 r. będzie pośrednio oddziaływał w kierunku zmniejszenia tempa wzrostu inwestycji przedsiębiorstw. W literaturze naukowej obecna jest teza, zgodnie z któr? w gospodarkach rozwijaj?cych się zwiększenie inwestycji publicznych, poprzez „efekt wpychania” (crowding in), powoduje wzrost inwestycji prywatnych. W gospodarkach wschodz?cych inwestycje publiczne maj? charakter komplementarny do działalności inwestycyjnej przedsiębiorstw. Wyższe zaangażowane środków publicznych zwiększa dostępność infrastruktury dla przedsiębiorstw, co podwyższa stopę zwrotu z inwestycji prywatnych i oddziałuje w kierunku wzrostu ich dynamiki. W ostatnich latach w Polsce widoczna była dodania korelacja pomiędzy dynamik? publicznych nakładów na środki trwałe i tempem wzrostu inwestycji przedsiębiorstw. Przejściowe osłabienie tej zależności miało miejsce w okresie przygotowań do organizacji EURO 2012. Dlatego s?dzimy, że „efekt wpychania” znajduje odzwierciedlenie również w Polsce. Ze względu na symetryczny charakter zależności, zmniejszenie dynamiki inwestycji publicznych ma negatywny wpływ na wzrost nakładów przedsiębiorstw. Tym samym oczekiwany przez nas spadek dynamiki inwestycji publicznych w przyszłym roku będzie oddziaływał w kierunku spowolnienia aktywności inwestycyjnej przedsiębiorstw.

Dodatkowym czynnikiem oddziałuj?cym w kierunku obniżenia dynamiki inwestycji przedsiębiorstw w przyszłym roku będzie efekt wysokiej bazy z br., szczególnie widoczny w branży energetycznej. Od połowy 2014 r. silny dodatni wpływ na nakłady całego sektora przedsiębiorstw maj? inwestycje w energetyce. Jest to rezultatem rozpoczęcia w tym okresie w branży energetycznej szeregu kluczowych przedsięwzięć (rozbudowa i modernizacja starych bloków i budowa nowych bloków energetycznych). Zgodnie danymi o inwestycjach w podmiotach zatrudniaj?cych co najmniej 50 osób, w I kw. br. inwestycje realizowane w tej branży wzrosły o 76,1% r/r wobec 27,7% w IV kw. ub.r. podbijaj?c dynamikę inwestycji całego sektora przedsiębiorstw o 5,8 pkt. proc. W świetle dostępnych w mediach informacji o planach inwestycyjnych w sektorze energetycznym, utrzymanie tak wysokiego tempa wzrostu inwestycji w branży energetycznej również w 2016 r. jest mało prawdopodobne. Będzie to miało negatywny wpływ na dynamikę inwestycji całego sektora przedsiębiorstw.

W rezultacie oczekiwane przez nas spowolnienie zarówno inwestycji publicznych, jak i przedsiębiorstw stanowi wsparcie dla naszej prognozy obniżenia dynamiki inwestycji ogółem z 11,7% r/r w br. do 4,8% w 2016 r. Niższe tempo wzrostu inwestycji będzie głównym czynnikiem obniżaj?cym (o 1,6 pkt. proc.) roczne tempo wzrostu gospodarczego w 2016 r. w porównaniu do br. Podtrzymujemy zatem nasz? prognozę spowolnienia wzrostu PKB z 3,8% w br. do 2,9% r/r w 2016 r.

***

Credit Agricole Bank Polska S.A. pl.  Orl?t Lwowskich 1, 53-605 Wrocław  www.credit-agricole.pl

Niniejszy materiał został sporz?dzony na podstawie najlepszej wiedzy autorów, z wykorzystaniem informacji pochodz?cych ze sprawdzonych źródeł. Nie może on być wykorzystywany jako rekomendacja do zawierania transakcji. Stawki zawarte w materiale maj? charakter informacyjny. Credit Agricole Bank Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych komentarzy i opinii.

Jakub BOROWSKI Główny Ekonomista Chief Economist ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 40 e-mail:  jakub.borowski(@)credit-agricole.pl

Jean-Baptiste GIRAUD Dyrektor Pionu Dużych Klientów Korporacyjnych Head of Large Corporate Client Division ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 02 e-mail:jeanbaptiste.giraud(@)credit-agricole.pl

David JULLIARD Dyrektor Pionu Klientów Korporacyjnych Head of Mid Corporate Client Division ul.Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.:+48 22 573 80 82 e-mail:  djulliard(@)credit-agricole.pl