Urlop wypoczynkowy: wykorzystanie, udzielanie i wypłata ekwiwalentu

Zgodnie z art. 152 Kodeksu Pracy, pracownikowi w ustalonym wymiarze przysługuje prawo do corocznego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Jest to prawo niezbywalne, co oznacza, że pracownik nie może się go zrzec. W myśl art. 161 Kodeksu Pracy, pracodawca jest obowi?zany udzielić pracownikowi urlopu w tym samym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Urlop wypoczynkowy niewykorzystany w danym roku kalendarzowym nie przepada, należy udzielić go pracownikowi najpóźniej do 30 września następnego roku. W takim przypadku, zgodnie z orzecznictwem S?du Najwyższego, pracodawca może samodzielnie wyznaczyć termin wykorzystania zaległego urlopu i nie ma obowi?zku uzgadniania tego z pracownikiem, nawet jeśli pracownik nie wyraża na to zgody (podstawa prawna wyrok z dnia 25 stycznia 2005r. I PK 124/05 Monitor Prawa Pracy z 2006r. nr 3, str. 119).

W przypadku rozwi?zania umowy o pracę, za niewykorzystany urlop wypoczynkowy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny. Jednocześnie, w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, zgodnie z art. 167 ust. 1, pracownik jest zobowi?zany wykorzystać przysługuj?cy mu urlop. Warto też pamiętać, że w okresie wypowiedzenia udzielenie urlopu wypoczynkowego za poprzednie lata również nie wymaga zgody pracownika (wyrok z dnia 2 września 2003r. I PK 403/02, OSNP z 2004r. Nr 18, poz. 310).

Ponadto, wypowiadaj?c pracownikowi umowę o pracę, pracodawca powinien pamiętać, że pracownikowi w takim okresie przysługuje zwolnienie z pracy na poszukiwanie nowego zatrudnienia. Pracownik w tym okresie zachowuje prawo do wynagrodzenia. Wymiar zwolnienia z pracy wynosi odpowiednio:

• 2 dni robocze, w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia,
• 3 dni robocze, w okresie 3 miesięcznego   okresu wypowiedzenia (podstawa prawna art. 37 Kodeksu Pracy)

Jeśli jednak umowa o pracę ulega rozwi?zaniu, a pracownikowi nadal pozostaje urlop wypoczynkowy, którego nie będzie mógł wykorzystać w naturze, wówczas pracodawca jest zobowi?zany wypłacić pracownikowi ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop. Zasady naliczania ekwiwalentu zostały zawarte w Rozporz?dzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz jego ekwiwalentu pieniężnego.

Kodeks Pracy oraz przepisy wyżej wspomnianego rozporz?dzenia nie mówi? nic o terminie wypłaty ekwiwalentu. Zgodnie z orzecznictwem S?du Najwyższego z dnia 5 grudnia 1996r. sygn. akt: I PKN 34/96, roszczenie o ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy staje się wymagane w dniu rozwi?zania stosunku pracy, ponieważ wcześniej istnieje szansa wykorzystania przez pracownika urlopu w naturze. Należnego ekwiwalentu nie należy traktować jako części wynagrodzenia, dlatego też terminy wypłat s? od siebie niezależne. W przypadku ekwiwalentu, za termin wypłaty przyjmuje się moment wymagalności.

Marta Pawłowska
Junior Payroll Accountant
Accace Poland
e-mail:  poland(@)accace.com
tel.:  22 313 29 50