Komitety

Stanowisko CCIFP do projektu ustawy o pracowniczych planach kapitałowych

14/03/2018 • by Mariusz Kielich : mariusz.kielich(@)ccifp.pl

<p style="text-align: justify;">W odpowiedzi na zaproszenie do konsultacji publicznych w zakresie projektu z dnia 8 lutego 2018 roku ustawy o pracowniczych planach kapitałowych (dalej „Projekt”), uprzejmie informuję, że Francusko-Polska Izba Gospodarcza z siedzibą w Warszawie zgłasza następujące uwagi do Projektu.</p>

Uwaga ogólna

Przedstawiona propozycja nowej regulacji prawnej nakładaj?cej na przedsiębiorców obowi?zki zarówno w aspekcie bezpośredniego zaangażowania finansowego, jak i organizacyjnego w ramach obsługi nowych obowi?zków, będzie miała duży wpływ na funkcjonowanie i wyniki ekonomiczne podmiotów gospodarczych w Polsce od 1 stycznia 2019 r. Istnieje możliwość (w przypadku negatywnego rozpatrzenia przez TK), że w tym samym czasie, od 1 stycznia 2019 roku, wejdzie w życie nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych znosz?ca górny limit składek na ZUS, co niew?tpliwe dla pracodawców będzie oznaczało to znacz?ce zwiększenie kosztu pracy. W zwi?zku z tym, kolejny raz postulujemy, niezależnie od wyroku Trybunału Konstytucyjnego, o wycofanie się Rz?du z przepisów dot. limitu składek na ZUS (poprzez odpowiedni? zmianę legislacyjn?).

1. Zasada dobrowolności oszczędzania w PPK

W art. 23 ust. 1 Projektu wskazano, że uczestnictwo w pracowniczych planach kapitałowych (dalej „PPK”) jest dobrowolne. Jak wynika jednocześnie z treści uzasadnienia Projektu, dobrowolność oszczędzania jest postrzegana przez projektodawcę w kategoriach fundamentalnego założenia projektowanej ustawy. W tym kontekście w?tpliwości budzi mechanizm realizacji powołanej wyżej zasady „dobrowolnego” oszczędzania w PPK, który zgodnie z art. 23 ust. 2 Projektu opierać się ma na automatycznym wł?czeniu osób zatrudnionych do PPK (i objęciem obowi?zkiem zawarcia w imieniu i na rzecz tych osób umów o prowadzenie PPK) i dopiero następnie możliwości zrealizowania przez te osoby prawa do złożenia pisemnej deklaracji o rezygnacji z odprowadzania składek do PPK. W języku polskim słowo „dobrowolny” oznacza „wynikaj?cy z dobrej woli”, jednak zaproponowany przez projektodawcę mechanizm uczestniczenia w PPK wymyka się spod takiego rozumienia „dobrowolności”, a co za tym idzie nie jest zgodny z deklarowan? przez projektodawcę zasad?.

Warto zaznaczyć, że konstrukcja pracowniczych programów emerytalnych (dalej „PPE”) na podstawie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 roku poz. 1449), będ?cych bardzo zbliżonymi formami gromadzenia środków w ramach III filaru emerytalnego do projektowanych PPK i stanowi?cych bezspornie punkt wyjścia dla projektodawcy ustawy o PPK, oparta jest o zasadę przystępowania pracownika do programu na podstawie pisemnej deklaracji. Skoro projektodawca co do zasady traktuje obie te formy równorzędnie (zgodnie z art. 13 Projektu prowadzenie PPE, przy spełnieniu dodatkowych wymogów, zwalnia z obowi?zku tworzenia PPK), zasadnym jest postulowanie uregulowania zasad przystępowania do PPK w sposób co najmniej porównywalny.

Niezależnie od powyższego, w szczególn? w?tpliwość poddać należy obowi?zek odprowadzania składek do PPK za pierwszy miesi?c udziału w PPK, będ?cego wynikiem automatycznego (z mocy prawa) wł?czania osoby zatrudnionej do PPK. Jak przewidział bowiem projektodawca, w przypadku złożenia przez uczestnika (które to pojęcie zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 28 Projektu jako „osobę zatrudnion?, w imieniu i na rzecz której podmiot zatrudniaj?cy zawarł umowę o prowadzenie PPK z instytucj? finansow?”) deklaracji o rezygnacji z udziału w PPK, składki nie s? odprowadzane dopiero od miesi?ca następuj?cego po miesi?cu złożenia deklaracji. W konsekwencji, za każdego uczestnika, niezależnie od wyrażenia przez niego w sposób przewidziany przepisami braku woli uczestnictwa w PPK, maj? być odprowadzane składki do PPK – i to zarówno w części finansowanej przez podmiot zatrudniaj?cy, jak i w części finansowanej przez samego uczestnika. Taka konstrukcja jest nie do pogodzenia z konstytucyjn? zasad? demokratycznego państwa prawnego i wywodzon? z niej zasad? ochrony zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa (lojalności państwa względem obywateli).

W?tpliwości budzi też zawarcie w art. 23 pkt 12 Projektu delegacji dla ministra właściwego do spraw instytucji finansowych do określenia w drodze rozporz?dzenia wzoru deklaracji rezygnacji uczestnika z uczestnictwa w PPK. Nie wydaje się, aby istniała potrzeba tak daleko posuniętej ingerencji ze strony Państwa w formę wyrażenia oświadczenia uczestnika o rezygnacji z udziału w PPK. Trudno jednocześnie znaleźć uzasadnienie dla takiej potrzeby w „konieczności zapewnienia sprawności przebiegu procesu oświadczeń”. Należy zauważyć, że jest to jedyny rodzaj oświadczenia uczestnika w sprawach zwi?zanych z PPK, którego wzór miałby zostać uregulowany na poziomie aktu wykonawczego, podczas gdy w praktyce będzie jednym z wielu dokumentów składanych przez uczestników PPK.

W zwi?zku z powyższym postulujemy rezygnację z mechanizmu automatycznego wł?czania osób zatrudnionych do PPK w miejsce trybu opartego o pisemn? deklarację osoby zatrudnionej w rozumieniu art. 2 pkt 16 Projektu, będ?cej jednoznacznym wyrazem woli uczestniczenia w PPK oraz modyfikację konstrukcji przewiduj?cej obowi?zek odprowadzania składek do PPK, niezależnie od braku woli uczestnictwa w PPK.

2. Zwolnienie z obowi?zku tworzenia PPK w przypadku posiadania PPE i rola PPE w zmienianym systemie prawnym

Brzmienie art. 13 ust. 1 zdania pierwszego Projektu („przepisów ustawy nie stosuje się”) wskazuje, że intencj? projektodawcy jest zwolnienie wymienionych w powołanym przepisie podmiotów ze wszystkich obowi?zków nakładanych na mocy ustawy – bez jakichkolwiek ograniczeń czasowych (w dniu wejścia w życie ustawy o PPK, jak również w okresie jej obowi?zywania). Takim podmiotem ma być m.in. podmiot zatrudniaj?cy, który prowadzi PPE i odprowadza składki podstawowe do PPE w wysokości co najmniej 3,5% wynagrodzenia (art. 13 ust. 1 pkt 1 Projektu). W konsekwencji założone w każdym czasie PPE zwalnia z obowi?zku utworzenia i prowadzenia PPK.

Patrz?c na funkcjonuj?ce obecnie Pracownicze Programy Emerytalne (zgodnie z danymi KNF jest ich obecnie 1076) cel tego rozwi?zania niew?tpliwie należy ocenić pozytywnie. Pracodawcy, którzy faktycznie dobrowolnie zdecydowali się już na wprowadzenie w swoich przedsiębiorstwach PPE, umożliwiaj?c tak? formę oszczędzania dbaj? o bezpieczeństwo finansowe swoich pracowników i przyczyniaj? się do budowania kapitału pracowników. Co wymaga podkreślenia, w ramach PPE nie dochodzi do pobierania środków finansowych od pracownika, to pracodawca sam ponosi koszty składek – taki instrument pozwala pracodawcy wyróżnić się na rynku i stanowi pozapłacowy benefit dla pracowników.

Równocześnie jednak patrz?c na proponowane w ustawie o PPK przepisy można zauważyć, że celem Projektodawcy jest wyeliminowanie PPE. Projektowane normy nie przewiduj? żadnych form wsparcia dla działania PPE, a wręcz przeciwnie, nie patrz?c na korzyści dla pracowników, d?ż? do całkowitej dominacji PPK w obszarze programów oszczędnościowych pracowników. Jako przykład istotnego mankamentu wskazać można, że projekt ustawy o PPK nie przewiduje żadnego trybu likwidacji PPK. Skoro podmiot zatrudniaj?cy może swobodnie zadecydować o zmianie formy realizowania nakładanych na niego obowi?zków zwi?zanych z zabezpieczeniem emerytalnym pracowników z PPK na bardziej korzystne dla pracowników PPE, projektodawca konsekwentnie powinien też przewidzieć tryb, w jakim możliwym będzie zlikwidowanie PPK czy też możliwość rozci?gnięcie PPE na pracowników nabywanego przedsiębiorstwa. Obecnie projektowany art. 9 w przypadku nabycia przez podmiot zatrudniaj?cy innego podmiotu zatrudniaj?cego, przewiduje jedynie możliwość zawarcia umowy o PPK z t? sam? instytucj? finansow?, nie została w ogóle wzięta pod rozwagę możliwość objęcia PPE osób zatrudnionych w podmiocie nabywanym.

Zauważyć jednocześnie należy, że uzasadnienie Projektu w części, w jakiej odnosi się do projektowanego art. 13 rozmija się z brzmieniem projektowanych przepisów. Mianowicie, z uzasadnienia Projektu wynika, że zwolnienie z obowi?zku prowadzenia PPK dotyczyć ma jedynie obowi?zku zawarcia umów o prowadzenie PPK (strona 6 uzasadnienia). Co więcej, treść uzasadnienia sugeruje, jakoby zwolnienie z wymogu prowadzenia PPK w przypadku pracodawców prowadz?cych PPE było obwarowane dodatkowym wymogiem zapewnienia możliwości uczestniczenia w PPE osobom zatrudnionym będ?cym nakładcami, zleceniobiorcami i członkami rad nadzorczych. Podkreślenia wymaga, że nie sposób wywieść takich wymogów z treści Projektu. Przeciwnie, w art. 107 pkt 1a Projektu jednoznacznie wskazano, że rozci?gnięcie definicji „pracownika” na osoby wykonuj?ce pracę nakładcz?, osobę fizyczn? wykonuj?c? pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług lub członka rady nadzorczej wynagradzanego z tytułu pełnienia tych funkcji jest zależne od postanowień umowy zakładowej (nie jest obligatoryjne). Powołane rozbieżności rodz? w?tpliwości interpretacyjne wymagaj?ce bezwzględnej korekty.

3. Definicja osoby zatrudnionej

Zgodnie z art. 2 ust. 16 Projektu osob? zatrudnion? w rozumieniu ustawy o PPK ma być m.in. osoba fizyczna wykonuj?ca pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług do której zgodnie z art. 750 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeksu cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 roku poz. 459 ze zm.) stosuje się przepisy dotycz?ce zlecenia. Przepis nie rozstrzyga jednoznacznie, czy w zakresie pojęcia osoby zatrudnionej mieszcz? się również osoby wykonuj?ce pracę na podstawie takich umów, ale w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Projekt powinien jednoznacznie przes?dzać tę kwestię.

4. Tryb przekazywania informacji pomiędzy podmiotem zatrudniaj?cym a wybran? instytucj? finansow?

Projektodawca przewidział w art. 4 ust. 1, że w sprawach dotycz?cych PPK uczestnik składa oświadczenia woli na trwałym nośniku lub na piśmie bezpośrednio wybranej instytucji finansowej lub za pośrednictwem podmiotu zatrudniaj?cego. Takie brzmienie Projektu, przewiduje więc że podmiot zatrudniaj?cy ma spełniać rolę niejako tzw. „okienka podawczego”, a wiec finalnie wszelkie oświadczenia woli trafiać maj? do instytucji finansowej i nie być dodatkowo przetwarzane przez podmiot zatrudniaj?cy. Jednocześnie jednak w Projekcie nie przewidziano trybu przekazywania informacji i dokumentów składanych przez uczestnika, wedle jego wyboru poprzez podmiot zatrudniaj?cy do instytucji finansowej. W zwi?zku z powyższym postulujemy, aby w sposób precyzyjny i jednoznaczny uregulować w ustawie o PPK tryb i zasady przekazywania sobie informacji przez podmiot zatrudniaj?cy i instytucję finansow?. Przy czym tryb ten i zasady powinny uwzględniać alternatywn? formę składania oświadczeń woli przez uczestnika (na trwałym nośniku lub na piśmie), a także potencjaln? możliwość wykorzystania tak propagowanej przez Rz?d formy Profilu Zaufanego, np. w ramach funkcjonalności Portalu PPK, do składania oświadczeń woli w sposób cyfrowy bezpośrednio do instytucji finansowej. Wprowadzenie takiego cyfrowego rozwi?zania byłoby poż?dane nie tylko z perspektywy coraz bardziej rozwiniętego cyfrowo społeczeństwa, dla którego istotne jest sprawne załatwianie spraw bez konieczności udawania się z papierowym wydrukiem do oznaczonego podmiotu (o popularności takich rozwi?zań świadczy np. wysoki poziom korzystania z e-deklaracji podatkowych).

Podobnie kwestia ma się w odniesieniu do art. 4 ust. 2, gdzie informacje o zmianie danych identyfikuj?cych uczestnika maj? być przekazywane do instytucji finansowej lub podmiotu zatrudniaj?cego, a więc projektodawca prawdopodobnie zakłada, że oba te podmioty powinny otrzymywać takie informacje. W tym przypadku, wobec braku ustawowego zobowi?zania uczestnika do poinformowania obu podmiotów, brakuje przepisów o ewentualnym trybie przekazywania sobie nawzajem informacji otrzymanych przez te podmioty od uczestnika. Jednak należy podkreślić, że dla jasności i pewności przepisów, w tym przypadku uczestnik powinien być zobowi?zany ustawowo do przekazywania aktualnych danych identyfikuj?cych zarówno do instytucji finansowej, jak i do podmiotu zatrudniaj?cego (zast?pienie w projektowanym ust. 2 słowa „lub” słowem „oraz”).

5. Opiniowanie wyboru instytucji finansowej, z któr? jest zawierana umowa o zarz?dzanie PPK

Jak wynika z art. 7 ust. 3 Projektu, podmiot zatrudniaj?cy wybiera instytucję finansow?, z któr? zostanie zawarta umowa o zarz?dzanie PPK po zasięgnięciu opinii zakładowej organizacji zwi?zkowej lub innej reprezentacji osób zatrudnionych. Zapis ten jest nieprecyzyjny i rodzi w?tpliwości interpretacyjne. Brzmienie projektu sugeruje, że także w przypadku, gdy w danym podmiocie zatrudniaj?cym działa organizacja zwi?zkowa wystarczaj?cym jest zasięgnięcie opinii innej reprezentacji osób zatrudnionych (w zwi?zku z użyciem spójnika „lub”). Powstaje w?tpliwość, czy taka była faktycznie intencja projektodawcy. Postulujemy doprecyzowanie zapisów w powyższym zakresie, ponieważ w obecnym brzmieniu może on rodzić niepotrzebne w?tpliwości po stronie podmiotów zatrudniaj?cych i funkcjonuj?cych w ich obrębie organizacji zwi?zkowych.

6. Tryb składania przez uczestnika oświadczenia o zawartych w jego imieniu umowach o prowadzenie PPK

W?tpliwości budzi brzmienie proponowanego art. 19 Projektu przewiduj?cego składanie przez uczestnika oświadczenia o zawartych w jego imieniu umowach o prowadzenie PPK. Patrz?c całościowo na przepisy projektu ustawy, wydaje się że osoba zatrudniona ma mieć wybór co do możliwości dokonania wypłaty transferowej środków zgromadzonych na jednym rachunku PPK na inny rachunek PPK, np. w przypadku zmiany pracodawcy – a więc bezpośrednio od woli osoby zatrudnionej ma zależeć czy chce ona być stron? więcej niż jednej umowy o prowadzenie PPK. Projektowany zapis art. 19 komplikuje jednak procedurę uzyskiwania od osoby zatrudnionej informacji na temat umów o prowadzenie PPK, których jest ona stron?. Procedura unormowana w art. 19 jest bardzo skomplikowana, a co za tym idzie jej realizacja może rodzić w?tpliwości zarówno po stronie podmiotu zatrudniaj?cego jak i osoby zatrudnionej, co finalnie może doprowadzić do wielu błędów w ramach próby jej realizacji. Projekt nie reguluje np. trybu postępowania w przypadku niezłożenia przez uczestnika wymaganego oświadczenia, w szczególności w kontekście przewidzianego w art. 19 ust. 4 obowi?zku podmiotu zatrudniaj?cego dotycz?cego złożenia w imieniu uczestnika i za pośrednictwem wybranej instytucji finansowej wniosku o wypłatę transferow? środków zgromadzonych w PPK. Postulujemy uproszczenie trybu składania powyższych oświadczeń i uregulowanie terminu, w jakim podmiot zatrudniaj?cy obowi?zany będzie złożyć wniosek o wypłatę transferow? (obecnie Projekt nie przewiduje terminu na dokonanie tej czynności). Projektodawca powinien m.in. rozważyć większe zaangażowanie po stronie osoby zatrudnionej co do wypłaty transferowej. Obecne brzmienie art. 19 ust. 3 zakłada poinformowanie przez uczestnika o braku zgody na wypłatę transferow?, być może celowym by było odwrócenie założenia przyświecaj?cego obecnemu brzmieniu (podmiot zatrudniaj?cy ma obowi?zek złożenia wniosku o wypłatę, chyba że uczestnik poinformuje o braku zgody) i stworzenie takiej konstrukcji przepisów, w której to wył?cznie od wniosku pracownika zależne by było podjęcie przez podmiot zatrudniaj?cy działań w obszarze wypłaty transferowej.

7. Realizacja obowi?zków informacyjnych przez podmiot zatrudniaj?cy

Jak wynika z art. 20 pkt 12 Projektu, umowa o prowadzenie PPK określać ma m.in. zakres, częstotliwość i formę informowania uczestnika o środkach zgromadzonych w PPK. Projekt nakłada jednocześnie na podmiot zatrudniaj?cy obowi?zki informacyjne wobec uczestnika w zakresie:

a) informacji o obowi?zku złożenia w jego imieniu wniosku o wypłatę transferow? środków zgromadzonych w PPK na rachunek uczestnika w PPK, niezwłocznie po zawarciu umowy o prowadzenie PPK (art. 19 ust. 2 Projektu);

b) o warunkach wypłaty gromadzonych środków w pierwszym kwartale roku kalendarzowego w którym uczestnik osi?gnie 60 rok życia (art. 22 ust. 3 Projektu);

c) roczn? o wysokości zgromadzonych środków w PPK oraz wysokości składek odprowadzonych na rachunek uczestnika w PPK w poprzednim roku kalendarzowym w terminie do ostatniego dnia lutego za rok poprzedni (art. 22 ust. 4 Projektu);

d) o ponownym odprowadzaniu składki, co 2 lata, w terminie do ostatniego dnia lutego (art. 23 ust. 5 Projektu).

W świetle powyższego powstaje w?tpliwość, do którego obowi?zku informacyjnego spoczywaj?cego na podmiocie zatrudniaj?cym odnosi się art. 20 pkt 12 Projektu i możliwość umownego uregulowania zakresu, częstotliwości i formy informowania uczestnika, w szczególności bior?c pod uwagę, że wszystkie wymienione powyżej obowi?zki informacyjne zostały obwarowane terminami ich wykonania. Bior?c pod uwagę odpowiedzialność karn? groż?c? podmiotowi zatrudniaj?cemu z tytułu naruszenia obowi?zków informacyjnych, Projekt w powyższym zakresie wymaga doprecyzowania.

W zakresie formy realizowania przez podmiot zatrudniaj?cy obowi?zku informacyjnego z art. 22 ust. 3 Projektu postulujemy odwrócenie zasady przekazywania informacji na trwałym nośniku, a na wniosek pracownika na piśmie, gdyż obci?żenie podmiotów zatrudniaj?cych kosztami takich nośników uznać należy za nieuzasadnione. Alternatywnie, zasady i tryb realizowania tego obowi?zku mogłyby stanowić przedmiot umowy o zarz?dzanie PPK i stać się przedmiotem negocjacji na płaszczyźnie podmiot zatrudniaj?cy-instytucja finansowa.

8. Okres przedawnienia

W Projekcie przewidziano aż 10-letni okres przedawnienia roszczeń z tytułu składek odprowadzanych do PPK (art. 29 ust. 2 Projektu). Przy czym bieg przedawnienia nie rozpoczyna się a rozpoczęty ulega zawieszeniu także w okresie zatrudnienia w podmiocie zatrudniaj?cym, który jest obowi?zany do odprowadzania składek. Tak długi okres przedawnienia wydaje się nie mieć racjonalnego uzasadnienia. Dla porównania składki na ubezpieczenie społeczne odprowadzane do ZUS ulegaj? co do zasady przedawnieniu 5-letniemu, podobnie jak zobowi?zania podatkowe. Postulujemy skrócenie okresu przedawnienia składek odprowadzanych do PPK do 5 lat analogicznie jak pozostałych obci?żeń publicznoprawnych nakładanych w zwi?zku z zatrudnieniem.

9. Obowi?zki administracyjne podmiotu zarz?dzaj?cego zwi?zane z PPK

Projekt przewiduje szereg nowych obowi?zków administracyjnych po stronie podmiotów zatrudniaj?cych, generuj?cych dodatkowe koszty zwi?zane z zatrudnieniem. Postulujemy, aby część tych obowi?zków nałożyć wył?cznie na instytucje finansowe będ?ce stronami umów o zarz?dzanie PPK. Instytucje te będ? pobierały wynagrodzenie za zarz?dzanie funduszem, w którym lokowane będ? środki PPK, podczas gdy podmioty zatrudniaj?ce koszty administrowania PPK będ? ponosiły z własnych środków. Nadmiern? uci?żliwości? po stronie podmiotu zatrudniaj?cego wydaje się być w szczególności zarz?dzanie oświadczeniami woli dotycz?cymi PPK składanymi przez byłych pracowników (art. 4 ust. 3 Projektu). W tym zakresie odbieranie od uczestników dokumentacji i zarz?dzanie t? dokumentacj? powinno spoczywać na instytucjach finansowych zarz?dzaj?cych funduszami.

10. Zapewnienie zgodności projektowanych przepisów z Rozporz?dzeniem ogólnym o ochronie danych osobowych (RODO)

W zwi?zku wejściem w życie i bezpośrednim stosowaniem od 25 maja 2018 r. przepisów Rozporz?dzenia ogólnego o ochronie danych osobowych (RODO) pojawia się konieczność zapewnienia zgodności projektowanych przepisów z reformowanymi zasadami dot. ochrony danych osobowych. W?tpliwości co do braku uprzednich analiz projektowanych przepisów i ich zgodności z nowymi regulacjami ochrony danych osobowych pojawiaj? się w szczególności, gdy patrzy się na zapis art. 62 Projektu, w ramach którego następuje odwołanie do obecnej ustawy o ochronie danych osobowych, bez jakiejkolwiek adnotacji co do faktu bezpośredniego stosowania od 25 maja 2018 r. (a więc jeszcze przed wejściem w życie projektowanej ustawy) reformy ochrony danych osobowych oraz nowej ustawy o ochronie danych osobowych (jej proces legislacyjny trwa, ale w tym aspekcie w jest właściwie pewność co do wejścia w życie tej ustawy w dacie stosowania RODO). Ponadto pojawiaj? się w?tpliwości co do podstaw przetwarzania danych osobowych, w przypadku byłych pracowników i różnych wniosków (np. art. 88 ust. 2 Projektu), które mieliby oni składać za pośrednictwem podmiotu zatrudniaj?cego do instytucji finansowej. Prośba o wskazanie przez Projektodawcę, czy na etapie projektowania zapisów ustawy dokonywana była analiza ich zgodności z RODO lub czy w ramach prac roboczych kontaktowano się w tym zakresie z GIODO.

Co istotne, z art. 91 ust. 2 Projektu wynika że podmiot zatrudniaj?cy jest pośrednikiem w przypadku złożenia przez uczestnika wniosku o wypłatę 25% środków w przypadku poważnego zachorowania uczestnika, współmałżonka uczestnika lub dziecka uczestnika. Taka konstrukcja prowadzi w efekcie do pozyskania przez podmioty zatrudniaj?ce informacji o danych wrażliwych uczestnika (stanie zdrowia), zdefiniowanych w art. 4 pkt 15 RODO, do których stosuje się regulację art. 9 RODO dot. przetwarzania szczególnych kategorii danych. Jest oczywistym, że Podmiot zatrudniaj?cy nie mógłby przetwarzać pozyskanych t? drog? danych na inne cele niż zwi?zane z wypełnianiem przepisów ustawy o PPK, tym niemniej wejście w posiadanie takich danych może kreować ryzyko naruszenia praw pracownika. Uznać należy, że nie bez powodu tendencja polskiego ustawodawcy idzie w kierunku ograniczenia katalogu danych przetwarzanych przez pracodawców tak, aby z kolei zapewnić zgodność z RODO. Projekt zaś w sposób niedostatecznie uzasadniony katalog ten rozszerza. Postulujemy, aby z uwagi na ochronę danych uczestników całkowicie wył?czyć podmioty zatrudniaj?ce z procedury wnioskowania o wypłatę przez uczestnika środków z PPK w zwi?zku z poważnym zachorowaniem.

11. Odpowiedzialność karna

Postulujemy rezygnację z projektowanych przepisów dotycz?cych odpowiedzialności karnej podmiotu zatrudniaj?cego i osób upoważnionych lub obowi?zanych do działania w jego imieniu (art. 96-97 Projektu), które wzbudzaj? duże w?tpliwości co do zakresu odpowiedzialności karnej. Projektodawca przewiduje bowiem sankcje karne m.in. w przypadku nie realizowania obowi?zków zwi?zanych z PPK w przewidzianym przepisami terminie. W praktyce ryzyko poci?gnięcia do odpowiedzialności karnej i nałożenia kary grzywny od 1000 do 30000 złotych zaistnieje zatem po stronie podmiotu zatrudniaj?cego na przykład w sytuacji, gdy o 1 dzień opóźni się z realizacj? ci?ż?cego na nim obowi?zku informacyjnego. Tego rodzaju sankcja jest niewspółmierna do wagi naruszenia.

Ponadto, zgodnie z konstytucyjn? zasad? demokratycznego państwa prawnego, każda regulacja prawna powinna spełniać wymóg dostatecznej określoności, tak aby stanowione przepisy nie były niejasne i niepozwalaj?ce na przewidzenie jednostce konsekwencji prawnych jej zachowań (wyrok TK z dnia 22 maja 2002 r. sygn. K6/02). Niestety przewidziany w art. 97 Projektu ustawy o PPK przepis karny dot. nakłaniania uczestnika do rezygnacji z oszczędzania PPK budzi duże w?tpliwości co do przewidzianej w nim kary w odniesieniu do niejasno sformułowanej karalności zachowania. Niezrozumiałe jest czemu kwestia nakładania do rezygnacji została potraktowana odrębnie niż pozostałe czyny, co do których sankcja przewidziana została w art. 96 Projektu.

Co więcej, nie wiadomo w jaki sposób sam fakt „nakłaniania” byłby definiowany. Z tego względu konieczne jest, aby z przepisów ustawy jasno wynikało prawo podmiotu zatrudniaj?cego do informowania podmiotów zatrudnionych o prawach oraz zobowi?zaniach wynikaj?cych dla nich z PPK.

12. Pozostałe kwestie

W art. 9 ust. 2 pkt 1 Projektu określono konsekwencje zmian właścicielskich na płaszczyźnie PPK. Wydaje się, że w świetle definicji podmiotu zatrudniaj?cego definicja nabycia powinna odnosić się do aspektu przedmiotowego (np. nabycia zakładu pracy lub jego części) a nie podmiotowego (nabycia innego podmiotu zatrudniaj?cego w całości lub jego zorganizowanej części).

W?tpliwości budzi relacja art. 10 ust. 6 Projektu, z którego wynika, że w umowie o zarz?dzanie PPK określa się wysokość składek dodatkowych finansowanych przez podmiot zatrudniaj?cy dla poszczególnych grup osób zatrudnionych i sposób zmiany wysokości tych składek oraz art. 25 ust. 4 Projektu, z którego wynika, że zmiana wysokości składek dodatkowych wymaga trybu zmiany umowy o zarz?dzanie PPK i umów o prowadzenie PPK. Przepisy te wydaj? się być ze sob? niespójne.

Przepisy art. 27 Projektu i art. 15 ust. 3 Projektu odnosz? się tego samego terminu, podczas gdy powołano go w sposób niejednolity (na gruncie cywilistycznym 90 dni niekoniecznie musi być równoważne 3 miesi?com). Niespójność ta rodzi w?tpliwości interpretacyjne.

W art. 71 pkt 1 Projektu przewidziano udostępnianie przez PFR z ewidencji PPK danych w celu, który został określony poprzez odwołanie do art. 10 ust. 1 pkt 15c ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 roku o Państwowej Inspekcji Pracy. Odesłanie jest błędne, gdyż powołany przepis dotyczy natomiast sprawowanej przez PIP kontroli w zakresie przestrzegania zakazu handlu w niedziele.