Przewodnik podatkowy Mazars dla Europy Środkowo-Wschodniej 2018

Podatek VAT  

Dzięki korzystnemu klimatowi gospodarczemu w ostatnich latach, deficyty budżetowe zmniejszyły się i zaczęła wzrastać konsumpcja w większości krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Rz?dy staraj? się wykorzystać ten boom, coraz bardziej stawiaj?c na podatki konsumpcyjne przy planowaniu wpływów podatkowych.  

W zwi?zku z tym, jednym z najważniejszych źródeł przychodów jest podatek od towarów i usług. Dzięki przepisom unijnym zasady s? ujednolicone, ale stosowane stawki podatkowe znacznie różni? się od siebie w obrębie regionu. Średnia stawka VAT wynosi ok. 20%; w 2018 roku tylko Czarnogóra podniosła najwyższ? stawkę VAT o kilka punktów procentowych. Stawki 25% i 27% odpowiednio w Chorwacji i na Węgrzech s? nadal szczególnie wysokie.  

Znakiem zwiększonej wagi podatków od towarów i usług dla budżetu jest rozpowszechnione wprowadzenie nowoczesnych technologii cyfrowych nakierowanych na zwiększenie efektywności ści?gania podatku VAT i ograniczenia uchylania się od płacenia podatku. Wśród takich działań jest między innym wprowadzenie kas fiskalnych online i zwiększone monitorowanie transakcji zwi?zanych z transportem (np. węgierski elektroniczny system kontroli drogowej). Od roku 2018 na Węgrzech oprogramowanie rozliczeniowe musi być poł?czone z systemem organu podatkowego, umożliwiaj?c w ten sposób sprawozdawczość elektroniczn? w czasie realnym.  

„Raport krótko podsumowuje najważniejsze trendy w podatkach w krajach środkowowschodniej Europy. Z naszej pespektywy najważniejsz? kwesti? jest proces uszczelniania systemów podatkowych oraz zaostrzania kontroli podatkowej odnośnie procesów gospodarczych maj?cych miejsce w międzynarodowych grupach spółek. Temu celowi służ? praktycznie wszystkie ostatnie zmiany w systemie podatkowym, również maj?ce miejsce na gruncie polskich przepisów. Myślę tutaj nie tylko o kontroli polityki w zakresie cen transferowych, przesyłania JPK, ale również o obowi?zuj?cym od lipca mechanizmie podzielonej płatności w VAT (tzw. split payment).” – komentuje Kinga Baran, doradca podatkowy, Dyrektor Departamentu Doradztwa Podatkowego w warszawskim biurze Mazars.  

„Podatnicy powinni przygotować się, że w najbliższych latach ich biznes będzie kontrolowany w sposób przekrojowy, a nie tak jak miało to miejsce do tej pory - wył?cznie wybiórczo. Na podstawie naszych doświadczeń mogę powiedzieć, że nie wszyscy przedsiębiorcy maj? tego świadomość, a tym bardziej nie s? do tego przygotowani.” – dodaje Kinga Baran.  

Podatki od zatrudnienia  

Proporcja podatków i obci?żeń pracy nadal spada w regionie, jednakże całkowity koszt pracy dla pracodawców wynosi nadal blisko 160% wynagrodzenia netto.  

Tradycyjnie wypadaj?ce słabo w porównaniach dotycz?cych obci?żeń kosztami pracy, Węgry delikatnie poprawiły swoj? pozycję, choć ostatnie znacz?ce obniżki s? wył?cznie korzystne dla rodzin.  

Warto zauważyć, że w 2018 roku rumuński system składek socjalnych został całkowicie przemodelowany. Ponadto w tym roku Rumunii i Czarnogórze udało się obniżyć stawki podatku od osób fizycznych.  

Podatek od osób prawnych

Różnica między najniższ? a najwyższ? stawk? podatku wynosi aż 20 punktów procentowych, ale metody wyliczania podstawy opodatkowania różni? się znacz?co, dlatego podatki od osób prawnych w analizowanych krajach nie mog? zostać porównane na podstawie samych stawek podatku.

Taki stan rzeczy potwierdza fakt, że niektóre kraje wprowadziły rozwi?zania podatkowe całkiem inne niż tradycyjne opodatkowanie oparte na zysku. Wcześniej jedynie Estonia miała swój własny unikalny system, w którym spółki nie musiały płacić 20% podatku CIT, dopóki nie było wypływu dochodu z firmy. W roku 2018 Łotwa wybrała podobn? ścieżkę, a także wł?czyła wypłacane zyski do podstawy opodatkowania.

W innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej, różnice w nacisku kładzionym na podatek od osób prawnych s? coraz bardziej widoczne. W tym roku w Chorwacji stawka podatku od osób prawnych spadła o kilka punktów procentowych, natomiast kilka kilometrów dalej w Słowenii nast?pił porównywalny wzrost. Ogólnie średnia stawka podatku od osób prawnych w Europie Środkowo-Wschodniej wynosi nieco ponad 17% (licz?c z najwyższ? stawk? w przypadku krajów z progresywnym systemem opodatkowania).

Wszystkie kraje Europy Środkowo-Wschodniej z tradycyjnym systemem podatku dochodowego dopuszczaj? przeniesienie strat poniesionych w poprzednich latach i ich odliczenie od podstawy opodatkowania w kolejnych latach. Zasadniczo ta kwota może być wykorzystana przez określony czas, zwykle 5-7 lat, a w niektórych krajach tylko przez 3-4 lata. Jedynie sześć krajów nadal dopuszcza możliwość rozliczania straty przez czas nieokreślony.

Większość badanych krajów stosowało jakiś rodzaj ograniczenia odsetek określaj?cego, jaka część odsetek od kredytów korporacyjnych może być odliczona od podstawy podatku dochodowego. Dzięki unijnej dyrektywie ustanawiaj?cej przepisy maj?ce na celu przeciwdziałanie praktykom unikania opodatkowania (ATAD), poprzednie przepisy dotycz?ce cienkiej kapitalizacji zostaj? zast?pione przez metody obliczeniowe oparte na EBITDA. Ta sama dyrektywa spowodowała również standaryzację przepisów dotycz?cych zagranicznych spółek kontrolowanych (CFC).

Państwa w regionie maj? skłonność do potr?cania podatku u źródła od płatności odsetek, dywidend i należności licencyjnych (według stawki 15% lub nawet 19-20%). Oczywiście mog? być one stosowane z uwzględnieniem przepisów odpowiednich traktatów podatkowych. Jednocześnie Litwa, Estonia i Węgry nie nakładaj? już podatku u źródła od zysków kapitałowych.

Na terenie dwóch trzecich regionu Europy Środkowo-Wschodniej podatnicy mog? sporz?dzać jednostkowe sprawozdania finansowe zgodnie z MSSF i wykorzystywać je także do celów podatkowych. Jest to zauważalny trend ostatnich lat. Ponadto, należy zwrócić uwagę, że w ponad połowie krajów system podatkowy wspiera działalność w zakresie badań i rozwoju (R&D) w tej czy innej formie.

Ceny transferowe CBC-R

Inicjatywa BEPS („erozja podstawy opodatkowania i przerzucanie zysków”) prowadzona przez OECD przyci?gnęła uwagę do faktu, że organy podatkowe powinny skupiać się bardziej na transakcjach wewn?trzgrupowych i w miarę możliwości transakcjach transgranicznych.

Przepisy na temat cen transferowych zostały już wprowadzone do systemów podatkowych prawie wszystkich krajów i obecnie istnieje coraz większy nacisk na towarzysz?ce im obowi?zki dokumentacyjne. Podstawowym celem raportowania według krajów (CBC-R) wymaganego przez OECD jest wspieranie przejrzystości poprzez dostarczenie lokalnym organom podatkowym informacji niezbędnych do oceny ryzyka podatkowego.

W poprzednim roku podatnicy w regionie Europy Środkowo-Wschodniej musieli także aktywnie uczestniczyć we wdrażaniu systemu raportowania według krajów (CBC).

Przewodnik CEE Tax Guide 2018 jest dostępny po kliknięciu w niniejszy link.

***

Więcej informacji:

Renata Stefanowska
Manager Działu Komunikacji i Marketingu
+48 22 25 55 200; +48 605 36 71 35
r.stefanowska(@)mazars.pl

O Mazars

Mazars jest międzynarodow?, zintegrowan? i niezależn? organizacj? specjalizuj?c? się w audycie, księgowości, doradztwie, podatkach i usługach prawnych. Na dzień 1 stycznia 2018 roku Mazars działa w 86 krajach, które tworz? zintegrowan? sieć partnerów. Mazars korzysta z wiedzy 20 000 specjalistów, kierowanych przez 980 partnerów w 300 biurach na całym świecie. Wspieramy przedsiębiorstwa o różnej wielkości, od MŚP i globalnych graczy, jak również start-upy i organizacje publiczne na każdym etapie ich rozwoju. Spółka Mazars w Polsce jest obecna od 1992 roku i prowadzi działalność w Warszawie oraz w Krakowie, zatrudniaj?c ł?cznie ponad 220 specjalistów.

www.mazars.pl | www.linkedin.com/company/mazars-in-poland | www.twitter.com/mazarsgroup