Analizy i badania

Przedsiębiorcy muszą przygotować się na zmiany w przepisach dotyczących zatrudniania cudzoziemców

<p style="text-align: justify;">Dziś w wieku mobilnym jest około 14,5 mln Polaków. W 2050 roku liczba ta zmniejszy się o 4,5 mln. By utrzymać dzisiejsze proporcje pomiędzy osobami w wieku mobilnym i poprodukcyjnym potrzeba 10,6 mln osób. Jednym z rozwiązań, które może zapobiec kryzysowi demograficznemu na rynku pracy jest jego szersze otwarcie na cudzoziemców. W 2016 roku ponad osiem na dziesięć zezwoleń na pracę przypadło obywatelom Ukrainy. Przepisy wchodzące w życie od przyszłego roku dotyczące zatrudniania cudzoziemców nie zmienią znacząco sytuacji na rynku pracy. Wprowadzą za to więcej wymogów formalnych dla pracodawców z sektora rolnego, ogrodniczego i turystycznego. Zdaniem ekspertów firmy doradczej Deloitte przedsiębiorstwa zatrudniające cudzoziemców powinny przygotować się na nadchodzące zmiany przepisów imigracyjnych w zależności od branży, w której prowadzą działalność.</p>

>

Polskiemu rynkowi pracy grozi kryzys

W ostatnich latach jednym z najbardziej widocznych zjawisk w polskim życiu społecznym jest migracja Polaków, w tym szczególnie młodego pokolenia. Z danych GUS wynika, że w 2016 roku poza granicami Polski przebywało ponad 2,5 mln Polaków. W 2080 roku Polska może być krajem, który będzie miał niespełna 30 mln mieszkańców. Czy sytuację demograficzn? Polski mog? zmienić obcokrajowcy? Bardziej intensywna imigracja do Polski była do tej pory przewidywana przez demografów dopiero po 2030 roku. Imigranci maj? sprawić, że w 2080 roku populacja Polski będzie większa o 1,2 mln osób. Kryzys demograficzny pozostaje nie bez wpływu na rynek pracy. Dziś w wieku mobilnym jest około 14,5 mln Polaków, w 2050 r. liczba ta zmniejszy się o 4,5 mln osób. By utrzymać dzisiejsze proporcje pomiędzy Polakami w wieku poprodukcyjnym i mobilnym potrzeba 10,6 mln osób. – Nawet jeżeli w  najbliższych latach w Polsce utrzyma się stały napływ imigrantów z Ukrainy, to i tak nie wystarczy to, aby zatrzymać negatywne tendencje demograficzne. Potrzebujemy przynajmniej 4,5 mln osób w wieku produkcyjnym. Do naszego kraju musieliby przyjechać wszyscy Ukraińcy deklaruj?cy chęć wyjazdu do Polski, czyli ponad 4 mln osób1  – mówi  Piotr Arak, Menedżer w Zespole Analiz Ekonomicznych Deloitte.  

W Polsce pracuj? głównie Ukraińcy

Dane Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (Departament Rynku Pracy) pokazuj?, że w Polsce od 2014 roku widoczny jest znaczny wzrost liczby zezwoleń na pracę wydanych firmom zatrudniaj?cym obywateli krajów spoza Unii Europejskiej. W 2016 roku w porównaniu do roku poprzedniego wyniósł on 93 proc. W pierwszym półroczu 2017 roku wzrost liczby wydanych zezwoleń na pracę przekroczył 100 proc. (w porównaniu do pierwszego półrocza 2016 r.). W tym czasie takie zezwolenia otrzymało ponad 108 tys. osób.  – W ogólnej liczbie wydanych zezwoleń dominuj? obywatele Ukrainy. W 2016 roku otrzymali około 83 proc. z nich. Pozostały odsetek przypada na obywateli Białorusi, Mołdawii, Indii, Chin oraz innych krajów trzecich – mówi  Marcin Grzesiak, Starszy Menedżer w Zespole Rozwi?zań dla Pracodawców w Dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte.

W przepisach polskiego prawa istnieje uproszczona forma zatrudniania cudzoziemców (dotycz?ca cudzoziemców pochodz?cych z Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy) pozwalaj?ca na ich angażowanie bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę na okres sześciu miesięcy w ci?gu kolejnych dwunastu miesięcy. Również w tym przypadku zdecydowana większość oświadczeń dotyczyła obywateli Ukrainy - aż 96 proc. z ponad 1,3 mln oświadczeń zarejestrowanych w 2016 r. przypadało na Ukraińców (95 proc. w pierwszym półroczu 2017 r.)2. Pracowników z Ukrainy zatrudnia b?dź zatrudniało 16 proc. polskich firm. W tej grupie prym wiod? duże podmioty, wśród których współpracę z kadr? ze Wschodu zadeklarowało 44 proc. W przypadku średnich firm odsetek ten wyniósł 21 proc., a w małych 13 proc.3

Nowe zasady dla rolnictwa, ogrodnictwa i turystyki

Na pocz?tku sierpnia 2017 roku Prezydent podpisał nowelizację ustawy o promocji zatrudnienia i  instytucjach rynku pracy, która wprowadza szereg zmian w zakresie legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce. Wejdzie ona w życie od 1 stycznia 2018 roku. Nowa ustawa implementuje, m.in. postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/36/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w  sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego.

Co się zmieni? Przede wszystkim pojawi się nowy rodzaj zezwolenia na pracę – zezwolenie na pracę sezonow?. Będ? się mogli o nie ubiegać obywatele wszystkich państw spoza UE. Zezwolenia będ? wydawane dla trzech sektorów: rolnictwa, ogrodnictwa i turystyki. Warunkiem zatrudnienia cudzoziemca będzie przeprowadzenie przez pracodawcę tzw. testu lokalnego rynku pracy, który powinien wykazać, że na dane miejsce pracy nie ma chętnych wśród Polaków (z obowi?zku przeprowadzenia testu rynku pracy będ? zwolnieni obywatele Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy). Zezwolenie będzie wydawane na nie dłużej niż dziewięć miesięcy w roku kalendarzowym.

Zmieniona ustawa utrzymuje   w dalszym ci?gu możliwość wykonywania pracy na podstawie uproszczonej procedury dla obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy, podejmuj?cych zatrudnienie w podmiotach spoza wymienionych wyżej sektorów. Okres wykonywania pracy na podstawie oświadczenia nadal nie będzie mógł być dłuższy niż sześć miesięcy w ci?gu kolejnych dwunastu miesięcy. Wydanie oświadczenia o  powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi będzie jednak od nowego roku odpłatne. Pracodawcy zatrudniaj?cy cudzoziemców w Polsce powinni więc przygotować się na nadchodz?ce zmiany przepisów imigracyjnych w zależności od sektora, w którym prowadz? działalność.  

Większe wymogi maj? ograniczyć szar? strefę

Co ważne, nowe przepisy zakładaj? zaostrzenie kar dla podmiotów zatrudniaj?cych cudzoziemców nielegalnie – górny limit grzywny za wykroczenia pracodawców zwi?zane z nielegalnym zatrudnieniem zostanie od przyszłego roku podniesiony do poziomu 30 tys. zł.   (obecnie limit grzywny wynosi 5 tys. zł). Jednocześnie zezwolenia na pracę oraz oświadczenia wydane w procedurze uproszczonej będ? rejestrowane w systemach teleinformatycznych, do których dostęp będ? miały m.in. służby kontroluj?ce legalność zatrudnienia i pobytu cudzoziemców. Groźba dotkliwszych sankcji zwi?zanych z niezgodnym z prawem zatrudnieniem cudzoziemców może ograniczyć szar? strefę i tym samym przełożyć się na dalszy wzrost zainteresowania legalnymi formami zatrudnienia cudzoziemców spoza UE w Polsce, zwłaszcza tymi bardziej długoterminowymi– mówi  Marcin Grzesiak.

Zdaniem ekspertów Deloitte zapowiedziane zmiany komplikuj? obecnie obowi?zuj?ce procedury legalizacji pracy cudzoziemców, podczas gdy zapotrzebowanie rynku na nowych pracowników rośnie i będzie nadal rosło. – Imigracja do Polski znajdzie się pod większ? kontrol? państwa i urzędów, a pracodawcy, którzy korzystaj? z zatrudnienia cudzoziemców musz? liczyć się z częstszymi niż dotychczas kontrolami służb sprawdzaj?cych legalność zatrudnienia i pobytu cudzoziemców – mówi  Marcin Grzesiak. Jednocześnie, jak zaznaczaj? eksperci, mechanizm kontrolowania pracodawców jest w interesie samych cudzoziemców. – Wprowadzane zmiany przy zezwoleniach na pracę sezonow? wymagaj? chociażby wskazania, gdzie pracownicy spoza Polski będ? mieszkać. Dotychczas zdarzały się wcale nie tak rzadkie przypadki wykorzystywania obywateli zza wschodniej granicy Polski. Nowe przepisy maj? zmniejszyć szar? strefę i wpłyn?ć na poprawę jakości życia i pracy przyjeżdżaj?cych do Polski osób – mówi  Piotr Arak.

Obecnie w polskim parlamencie trwaj? również prace nad nowelizacj? ustawy o cudzoziemcach. Projekt ustawy ma przede wszystkim na celu dostosowanie polskiego porz?dku prawnego do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/66/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie warunków wjazdu i  pobytu obywateli państw trzecich w ramach przeniesienia wewn?trz przedsiębiorstwa. Dotyczy ona przede wszystkim pracowników o wyższych kwalifikacjach (kadra kierownicza, specjaliści oraz stażyści) i ma wspierać ich mobilność w ramach Unii Europejskiej. Cudzoziemiec, który będzie oddelegowany do pracy w ramach podmiotów powi?zanych w kilku krajach UE, będzie musiał ubiegać się o pozwolenie na pracę i pobyt tylko w  jednym z nich. Pozostałe kraje unijne, w zależności od długości pobytu na ich terytorium, maj? obowi?zek je honorować. Co ważne, część krajów UE przyjęła już te rozwi?zania. W Polsce implementacja dyrektywy do polskiego porz?dku prawnego nadal trwa.

Przypisy:

1. Sociological Group "Rating„; Badanie zostało przeprowadzone wśród rezydentów Ukrainy w wieku 18 lat i wyżej wśród 1 200 respondentów w okresie 8-18 września 2017 roku na zlecenie All-Ukrainian Association of International Employment Companies oraz  KIERUNKI 2016 POLSKA W PUŁAPCE ŚREDNIEGO DOCHODU
2.  Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Departament Rynku Pracy
3.  Personnel Service, Barometr Imigracji Zarobkowej

Share this page Share on FacebookShare on TwitterShare on Linkedin
Close

Zaloguj się do Strefy Członkowskiej!