Analizy i badania

Prawne aspekty współpracy startupu z funduszem inwestycyjnym od momentu negocjacji umowy inwestycyjnej do momentu wyjścia funduszu z inwestycji

<p style="text-align: justify;">W toku działalności większości spółek we wczesnym etapie rozwoju ukierunkowanych na prowadzenie działalności innowacyjnej („startup”) pojawia się moment, w którym tzw. bootstrapping czyli oparcie rozwoju przedsięwzięcia o zasoby własne startupu przestaje wystarczać na efektywne rozwijanie działalności. Dzieje się tak w momencie, gdy pomysł rozwijany w ramach startupu przeszedł pierwszą weryfikację rynkową i wskazuje na wysoki potencjał generowania przychodów. Jednocześnie startup nie posiada odpowiednich środków finansowych aby wprowadzić pomysł na rynek na szerszą skalę i zwiększyć sprzedaż. Ten etap w działalności startupu, zwany potocznie „doliną śmierci” charakteryzuje się znaczną nadwyżką wydatków nad wpływami.</p>

>

Najbardziej popularnym sposobem na opuszczenie „doliny śmierci” jest skorzystanie z finansowania zewnętrznego. Obok kredytów inwestycyjnych, często wybieranym przez startupy rodzajem finansowania jest współpraca z jednym z funduszy venture capital („fundusz VC”). Niew?tpliwymi zaletami tego rodzaju finansowania jest przede wszystkim uzyskanie środków na rozwój startupu bez zaci?gania długu a także możliwość korzystania z wiedzy i doświadczenia biznesowego przedstawicieli funduszu VC. Do najpoważniejszych wad należy natomiast częściowa utrata kontroli nad startupem.

W celu zachowania jak największej kontroli nad startupem finansowanym przez fundusz VC zarówno w toku współpracy z tym funduszem jak i w momencie wyjścia funduszu z inwestycji, założyciele startupu powinni zadbać o odpowiednie zapisy w umowie inwestycyjnej.

Zanim jednak dojdzie do podpisania umowy inwestycyjnej, zazwyczaj startup i fundusz VC negocjuj? wstępny dokument dotycz?cy kluczowych aspektów inwestycji („term sheet”). Term sheet najczęściej nie stanowi wi?ż?cej umowy pod względem prawnym jednakże określa warunki brzegowe potencjalnej umowy inwestycyjnej takie jak dotychczasowa wycena startupu czy najważniejsze warunki udzielenia finansowania.

Aby nie negocjować dwukrotnie tych samych kwestii należy zadbać o spójność umowy inwestycyjnej z warunkami określonymi w term sheet. Oprócz samych warunków finansowania, umowa inwestycyjna powinna określać kwestię praw korporacyjnych przysługuj?cych funduszowi VC. Założyciele startupów maj? tendencje do zbytniego skupiania się na samych warunkach finansowania zapominaj?c o uregulowaniu kwestii z zakresu prowadzenia spraw startupu oraz wybierania jego organów. Przy negocjowaniu umowy inwestycyjnej należy dokładnie przeanalizować jakie uprawnienia będ? przysługiwać funduszowi VC w zakresie powoływania i odwoływania członków zarz?du, rady nadzorczej a także jakie inne uprawnienia będ? zwi?zane z udziałem funduszu VC (np. możliwość zmuszenia pozostałych wspólników do zbycia posiadanych udziałów). Warto również ustalić jakie wynagrodzenie będzie przysługiwać założycielom startupu aktywnie zaangażowanym w pracę przy jego rozwoju. Może się zdarzyć, że fundusz VC będzie d?żył do odsunięcia części lub wszystkich założycieli od świadczenia pracy w startupie, zamiast tego wprowadzaj?c własnych menadżerów. St?d kwestie pracownicze powinny zostać szczególnie dokładnie przeanalizowane. Ponadto, po ustaleniu i zaakceptowaniu przez obie strony treści umowy inwestycyjnej należy zapewnić jej spójność z umow? spółki.

Standardowa umowa inwestycyjna oprócz kwestii opisanych powyżej określa również warunki wyjścia funduszu VC z inwestycji. O ile interesy założycieli startupu i funduszu VC w fazie uczestnictwa funduszu w inwestycji s? na ogół zbieżne i wyrażaj? się w d?żeniu do maksymalnego zwiększenia wartości rynkowej startupu, o tyle te interesy mog? się rozchodzić w fazie wychodzenia funduszu VC z inwestycji. Fundusz VC standardowo wychodzi z inwestycji po 5-7 latach i d?ży do osi?gnięcia jak najkorzystniejszej ceny tak aby uzyskać jak najwyższy zwrot z inwestycji. Natomiast założyciele mog? d?żyć do zachowania kontroli nad startupem i pozostania w inwestycji.

W praktyce w większości umów inwestycyjnych znajduje się klauzula drag along zastrzeżona na rzecz funduszu VC. W uproszczeniu, w świetle tej klauzuli, funduszowi VC przysługuje prawo ż?dania od pozostałych udziałowców startupu przył?czenia się do transakcji wyjścia z inwestycji tak aby zapewnić nabywcy danego startupu całość udziałów (względnie pakiet kontrolny). Zazwyczaj wył?czenie klauzuli drag along z umowy inwestycyjnej jest niemożliwe ze względu na znaczn? przewagę negocjacyjn? funduszu VC. Można natomiast skupić się na wynegocjowaniu jak najkorzystniejszych warunków tej klauzuli z punktu widzenia założycieli startupu. W szczególności, warto wynegocjować zastrzeżenie na rzecz założycieli klauzuli tag along, która uchroni ich przed pozostaniem w startupie z mniejszościowym udziałem, który byłby bardzo trudny do zbycia.

Obok klauzuli drag along, bardzo często w umowie inwestycyjnej pojawia się klauzula liquidation preference, czyli klauzula odnosz?c? się do preferowanych warunków "wyjścia kapitałowego" ze spółki dla funduszu VC. Oznacza ona, iż w przypadku sprzedaży spółki inwestor uprzywilejowany (fundusz VC) ma zagwarantowan? kwotę odpowiadaj?c? sumie środków pierwotnie zainwestowanych w startup powiększon? o uprzednio uzgodnion? roczn? stopę zwrotu, niezależnie od ceny uzyskanej za cały startup oraz jego struktury właścicielskiej. Po spełnieniu tego warunku, reszta środków jest dzielona dalej zgodnie z uzgodnionymi warunkami szczegółowymi.

Podobnie jak w przypadku klauzuli drag along, także klauzula liquidation preference jest w praktyce niemożliwa do wył?czenia z umowy inwestycyjnej dla założycieli startupu będ?cych „słabsz?” stron? w negocjacjach z funduszem VC. Niemniej warto wynegocjować jak najkorzystniejsz? wersję takiej klauzuli.

Zazwyczaj proces nawi?zywania współpracy z funduszem VC trwa kilka miesięcy i charakteryzuje się duż? złożoności? zagadnień prawnych, finansowych i biznesowych będ?cych przedmiotem negocjacji. Jeżeli prowadz? Państwo startup i s? Państwo na etapie poszukiwania inwestora zapraszamy do kontaktu. Specjaliści z naszej Kancelarii przeprowadz? Państwa przez proces inwestycyjny tak aby zagwarantować ochronę Państwa praw zarówno na etapie współpracy z funduszem VC jak i wyjścia z inwestycji.

Patrycja Goździowska
Partner, Doradca Podatkowy
Patrycja.Gozdziowska@ssw.pl

Jędrzej Figurski
Junior Associate
Jedrzej.Figurski@ssw.pl

Pobierz publikację >>>

Do pobrania

Download ssw-ulotka-startup-PL.pdf  (PDF • 473 KB)
Share this page Share on FacebookShare on TwitterShare on Linkedin
Close

Zaloguj się do Strefy Członkowskiej!