Po kefir na stację benzynową – nawet w niedzielę

Kanał stacji benzynowych prowadz?cych sprzedaż produktów FMCG w 2017 roku w porównaniu do roku 2016 zwiększył swoj? wartość sprzedaży produktów spożywczych FMCG o 5,8%. Był to wzrost wyższy niż w rynku całej Polski o 1,4 p.p. Jeśli spojrzymy na pocz?tek 2018 roku to dynamika sprzedaży stacji benzynowych była również wyższa niż średnio pozostałych kanałów sprzedaży co pozwalało wysnuć hipotezę, że Polacy coraz więcej kupuj? produktów w tak zwanej „drodze”, a oferta stacji benzynowych jest dla nich bardziej atrakcyjna. Jeśli jednak spojrzymy na wzrost sprzedaży w okresie od marca do czerwca 2018 w porównaniu do roku poprzedniego, sprzedaż produktów spożywczych w kanale stacji benzynowych rośnie o blisko 30%, podczas gdy cały rynek rozwija się w tempie +5,1%.

Na tak dynamiczny wzrost sprzedaży na stacjach benzynowych z pewności? wpływ miało wiele czynników, jednym z nich jest zakaz handlu w niedziele. Dla stacji benzynowych nie jest to nowa sytuacja w momencie, kiedy inne placówki s? zamknięte, a sklepy na stacjach obsługuj? klientów – podobne tygodnie, w których wypadały święta wymuszaj?ce zamknięcie sklepów wielkoformatowych miały miejsce kilkanaście razy w ci?gu roku. Dzięki obowi?zuj?cej ustawie, stacje benzynowe zyskały takich tygodni blisko 26, w dalszej perspektywie jeszcze więcej (ustawa zakłada, że w kolejnym roku woln? od handlu niedziel? będzie tylko jedna w miesi?cu, a za dwa lata we wszystkie niedziele obowi?zywał będzie zakaz). Mimo gotowości operacyjnej i doświadczenia w radzeniu sobie w takich chwilach, sieci stacji benzynowych w okresie marzec-kwiecień 2018 zwiększyły wydatki na reklamę w telewizji o ponad 200% (z dość małej bazy w porównaniu z hipermarketami czy dyskontami, ale nadal wzrost jest ponad dwukrotny).

Zmianom uległa również często półka sklepowa na stacji benzynowej. W 2017 roku wiele sieci stacji benzynowych testowało rozwi?zania sprzedaży produktów świeżych – tj. warzyw, owoców, niekiedy nawet mięsa. W nowej sytuacji, w jakiej znalazła się branża handlowa po wejściu w życie ustawy o zakazie handlu w niedziele, misje zakupowe realizowane na stacjach benzynowych również nieznacznie zmieniły się. Dalecy jesteśmy od opinii, że stacje benzynowe w niedziele s? w stanie zast?pić hipermarkety czy inne wielkpowierzchniowe sklepy, jednak coraz częściej można zrobić w nich zakupy typu „nagła potrzeba” lub nawet „uzupełnienie zapasów”. W badaniu konsumenckim przygotowanym przez Nielsen na potrzeby raportu „Zakaz handlu – wolne niedziele” obserwujemy wzrost odestka konsumentów, którzy na stacji benzynowej jako cel wizyty deklaruj? tankowanie + zakupy oraz tankowanie + zakupy + gastronomia. Wzrasta dość znacznie również odsetek konsumentów deklaruj?cych, że zakupy robione na stacji benzynowej s? zakupami do domu, a nie bezpośredniej konsumpcji. Taka zmiana w zachowaniach i misjach realizowanych na stacjach może wynikać choćby z faktu, że w czerwcu 2018 roku około 40% stacji benzynowych sprzedawało produkty należ?ce do kategorii nabiałowych, przy czym odsetek ten w 2017 roku był bliski 17%.

Wzrost sprzedaży produktów FMCG na stacjach benzynowych stymulowany jest nie tylko poprzez działania podejmowane przez sieci oraz właścicieli sklepów na stacjach benzynowych w zwi?zku z zakazem handlu w niedzielę, ale również poprzez rosn?c? potrzebę wygody wśród konsumentów. Według Tomtom Trafic Index z 2017 duże miasta Polski – Warszawa i Łódź, s? jednymi z najbardziej zakorkowanych miast na świecie. Z kolei IBM’s Commuter Pain Index podaje, że średnio na dojazdy do pracy i z powrotem konsumenci na świecie poświęcaj? 2 godzinny dziennie. Przy zwiększaj?cej się migracji Polaków do miast i rosn?cej liczbie godzin poświęcanych na pracę i dojazdy, zakupy w drodze wydaj? się być idealnym rozwi?zaniem pozwalaj?cym oszczędzić czas. Stwarza to kolejne możliwości dla stacji paliw do zaspokajania nowych potrzeb klientów – odbioru zakupów w drodze na stacji, zakupu dania gotowego, które można spożyć szybko w domu, lub rozwoju części gastronomicznej, która ma szansę częściej nie tylko sycić Polaków „w trasie”, ale również zast?pić pełnoprawne śniadanie czy lunch.

Dalszemu rozwojowi sprzedaży na stacjach benzynowych sprzyja zatem zmieniaj?cy się konsument oczekuj?cy szybkich zakupów i wygody oraz sytuacja prawo-gospodarcza z zakazem handlu w niedziele dla sklepów wielkopowierzchniowych. Dodatkowym optymizmem może napawać właścicieli stacji benzynowych przykład id?cy z Węgier, gdzie zakaz handlu w niedziele spowodował podwojenie się asortymentu produktów spożywczych na stacjach benzynowych oraz znaczne wzrosty w sprzedaży. Mimo decyzji państwa węgierskiego na wyjście z ograniczeń handlu, kanał stacji benzynowych nadal cechuje się wzrostami sprzedaży wyższymi niż średnio inne kanały u naszych nieco dalszych s?siadów.

Podsumowuj?c - wpływ ustawy zakazu handlu w niedzielę w przypadku stacji benzynowych był pozytywny. Sklepy na stacjach poszerzaj? swoj? ofertę sklepow? i gastronomiczn?, zaspokajaj?c często inne niż dotychczas misje zakupowe. Konsumenci w Polsce nadal ucz? się obowi?zuj?cych przepisów i finalny efekt zmian w zwi?zku z ustaw? będziemy w stanie ocenić w dłuższej perspektywie czasu – dla stacji benzynowych jednak, sięgaj?c do przykładów zza granicy gdzie podobne ustawodawstwo działało lub działa od dawna, obecna sytuacja daje duże możliwości rozwoju i zwiększania istotności kanału w sprzedaży dóbr FMCG na polskim rynku.

Konrad Wacławik, Client Team Manager