Od 1 czerwca w Polsce łatwiej mediować spory przedsiębiorców z sektorem publicznym

Spory z sektorem publicznym

Praktyka pokazuje, że jednymi z najbardziej narażonych na spory s?dowe z sektorem publicznym branż w Polsce s? branża nieruchomości oraz branża budowlana, szczególnie w obszarze infrastrukturalnym. Przedsiębiorcy skarż? się przy tym na wielomiesięczne (często wieloletnie) procesy, a tym samym na niezwykle długi czas odzyskiwania należności. S? to bowiem zazwyczaj złożone procesy, o bardzo wysokiej wartości przedmiotu sporu, wymagaj?ce przeprowadzenia nie tylko dość obszernego postępowania dowodowego, ale i tzw. wiedzy specjalnej, wymagaj?cej zaangażowania biegłych przeróżnych specjalności.

Nie o wszystkim musi rozstrzygać s?d

Według raportu Banku Światowego „Doing Business in Poland" za 2016 rok dochodzenie roszczeń w Polsce trwa średnio ok. 685 dni, czyli prawie dwa lata. Po stronie sektora prywatnego, dla przedsiębiorcy, oznacza to często „zamrożone” aktywa i uwikłanie się w kosztowne pod względem czasowym i finansowym procesy. Dla sektora publicznego, tego rodzaju kosztowne spory, to także jeden z czynników negatywnie wpływaj?cych na gospodarkę.

Remedium na t? sytuację miały być między innymi przepisy ustawy o wspieraniu polubownych metod rozwi?zywania sporów, które weszły w życie 1 stycznia 2016 roku. Przepisy tej ustawy istotnie wzmocniły mediację jako alternatywny dla postępowania s?dowego sposób zakończenia sporu. I o ile mediacja gospodarcza w obszarze sektora prywatnego została dobrze przyjęta przez rynek, o tyle ilość zawartych ugód, zwłaszcza tych z sektorem publicznym, nadal nie jest imponuj?ca. O zaletach mediacji nie trzeba już nikogo przekonywać: to zarówno czas rozwi?zania sporu (zazwyczaj ok. kilka tygodni) jak i pieni?dze (mediacja kosztuje kilkakrotnie mniej niż prowadzenie sporu s?dowego).

Niestety, mediacja z sektorem publicznym to wci?ż marzenie przedsiębiorców. Barier? jest tu przede wszystkim mentalność urzędników, którzy po prostu boj? się zawierania ugód z przedsiębiorcami, aby nie być pos?dzonym o niegospodarność w wydatkowaniu finansów publicznych. Częściowo ich strach był uzasadniony rygorem polskich przepisów ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Reprezentuj?c więc jednostkę sektora finansów publicznych, niejednokrotnie wol?, aby spór rozstrzygn?ł s?d, na który spada niejako odpowiedzialność za rozwi?zanie konfliktu i ustalenie kwot poszczególnych roszczeń w końcowym wyroku.

Urzędnicy podnosili do tej pory jako argument także brak odpowiedniej regulacji prawnej określaj?cej przesłanki zawarcia ugody, gdy ma ona dotyczyć wydatkowania środków publicznych.

Ze sprawozdań́ z działalności Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa wynika, że w roku 2013 r. Prokuratoria zakończyła w drodze ugody jedynie 22 z 3982 spraw ogółem, a w 2014 r. 18 z 3698 spraw ogółem.

Nowe „narzędzia mediacyjne” dla sektora publicznego

Kolejna inicjatywa ustawodawcza w tym obszarze zaowocowała opracowaniem tzw. „pakietu wierzycielskiego”, tj. ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności. W ramach tych regulacji, 1 czerwca weszły w życie przepisy, które maj? być odpowiedzi? na problem mediacji z sektorem publicznym. Chodzi tu o znowelizowane przepisy ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Wprowadzone w tych ustawach zmiany wprost reguluj? kwestie zawierania ugód z sektorem publicznym mówi?c, że jednostka sektora finansów publicznych może zawrzeć ugodę w sprawie spornej należności cywilnoprawnej w przypadku dokonania oceny, że skutki ugody s? dla tej jednostki lub odpowiednio dla Skarbu Państwa albo budżetu jednostki samorz?du terytorialnego korzystniejsze niż prawdopodobny wynik postępowania s?dowego albo arbitrażowego (art. 54 a znowelizowanej ustawy o finansach publicznych).

Kolejny przepis tego artykułu zaś daje wytyczne co do wspomnianej oceny skutków takiej ugody. Otóż ocena tych skutków ma nast?pić w formie pisemnej z uwzględnieniem okoliczności sprawy, w szczególności zasadności spornych ż?dań, możliwości ich zaspokojenia i przewidywanego czasu trwania oraz kosztów postępowania s?dowego albo arbitrażowego.

W uzasadnieniu wprowadzanych zmian czytamy, że warunkiem zawarcia ugody s? wzajemne ustępstwa obu stron, a ten właśnie wymóg wzajemnych ustępstw – w powi?zaniu z przepisami o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów – był dot?d jedn? z barier w korzystaniu z mediacji i innych polubownych metod rozwi?zywania sporów z udziałem sektora publicznego.

Wprowadzone zmiany wymusiły także dalsze zmiany w ustawie o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, która niejednokrotnie stanowiła „blokadę” dla sektora publicznego w podjęciu mediacji z przedsiębiorcami. W zmienionych art. 5. art. 11 i art. 15 tej ustawy zaznaczono, że: wykonanie ugody, dokonywanie wydatku ze środków publicznych oraz zaci?gnięcie lub zmiana zobowi?zania nie stanowi? naruszenia dyscypliny finansów publicznych, jeśli s? wynikiem ugody w sprawie spornej należności cywilnoprawnej, zawartej zgodnie z przepisami prawa (w szczególności na podstawie cytowanego powyżej art. 54a ustawy o finansach publicznych).

Oczywiście, jak zadziałaj? nowe przepisy pokaże praktyka, tym nie mniej z perspektywy przedsiębiorcy wprowadzone rozwi?zania należy oceniać niezwykle pozytywnie, gdyż daj? one konkretn? podstawę prawn? do mediowania z sektorem publicznym, a samemu sektorowi publicznemu dodatkowo wytyczne co do warunków samej ugody z sektorem prywatnym.

O ekspercie

Dr Ewelina Stobiecka, radca prawny, partner zarz?dzaj?cy w Kancelarii Taylor Wessing w Warszawie, inicjator i koordynator Międzynarodowego Centrum Mediacji, członek Zespołu ds. Prawa Gospodarczego przy Ministrze Rozwoju.

Dr Ewelina Stobiecka jest partnerem zarz?dzaj?cym kancelarii TaylorWessing w Warszawie, inicjatorem i koordynatorem Międzynarodowego Centrum Mediacji działaj?cego przy międzynarodowych Izbach Gospodarczych w Polsce oraz Członkiem Zespołu ds. Prawa Gospodarczego powołanego przy Ministrze Rozwoju.

Posiada wieloletnie doświadczenie w doradztwie prawnym na rzecz przedsiębiorców w różnych aspektach ich działalności i rozwoju oraz na rzecz międzynarodowych podmiotów gospodarczych inwestuj?cych w Polsce.

Zakres jej praktyki obejmuje zarówno doradztwo w ramach dużych projektów interdyscyplinarnych jak i bież?ce doradztwo prawne. Szczególnie ważny obszar jej aktywności zawodowej dotyczy rozwi?zywania wszelkiego rodzaju sporów gospodarczych pomiędzy przedsiębiorcami.

Występuje zarówno w roli negocjatora jak i mediatora, propaguj?c przy tym i szeroko stosuj?c mediacje gospodarcz?, pozwalaj?c? na pozas?dowe, bardziej efektywne kosztowo i czasowo rozstrzyganie sporów pomiędzy przedsiębiorcami.

Ewelina Stobiecka jest uważnym obserwatorem życia gospodarczego w Polsce i na świecie. Współpracowała przy kolejnych edycjach Raportu Banku Światowego „Doing Business” (Polska). Jest także autorem licznych publikacji o tematyce gospodarczo – prawnej w prasie branżowej i mediach ogólnopolskich a także częstym gościem programów telewizyjnych i komentatorem zagadnień z zakresu prawa.

***

O Taylor Wessing:

Taylor Wessing jest międzynarodow? kancelari? oferuj?c? pełen zakres usług prawnych. Nasz zespół licz?cy ponad 1200 prawników pomaga klientom z najbardziej dynamicznych branż. W doradztwie świadczonym na rzecz klientów, kierujemy się innowacyjnym podejściem do ich spraw biznesowych, które pomaga im osi?gn?ć sukces . Wspieramy klientów wszędzie tam, gdzie chc? rozwijać swój biznes. Nasze 33* biura w Europie, na Bliskim Wschodzie i w Azji oraz nasze dwie filie w USA ł?cz? ugruntowan? wiedzę o lokalnych uwarunkowaniach w zakresie handlu, przemysłu i kultury z międzynarodowym doświadczeniem w zakresie prawnej obsługi organizacji biznesowych, w celu zapewnienia proaktywnych, zintegrowanych rozwi?zań dla naszych klientów.
* w tym nasze stowarzyszone biura w Indonezji, Arabii Saudyjskiej i Korei Południowej

Kontakt dla mediów

Aleksandra G?sowska, Agencja INFINITY
Tel.: +48 793 41 00 08,
E-Mail: ola@agencja-infinity.pl
www.taylorwessing.com