Nowy projekt ustawy frankowej receptą na silne spowolnienie wzrostu

Zgodnie z projektem ustawy przewalutowanie będzie następowało po tzw. kursie „sprawiedliwym” (dalej KS). W celu obliczenia KS należy skorzystać z algorytmu opracowanego przez kancelarię. W uproszczeniu, różnica pomiędzy wartości? raty kapitałowo-odsetkowej dla kredytu walutowego (wyrażon? w złotych) porównywana jest z wartości? raty odsetkowej hipotetycznego kredytu złotowego. Przez hipotetyczny kredyt udzielony w walucie polskiej rozumie się kredyt, który byłby postawiony do dyspozycji konsumenta w dniu zaci?gnięcia kredytu walutowego przy założeniu podobnych warunków (taka sama pocz?tkowa wartość, marża i okres kredytu, odsetki liczone na podstawie stopy WIBOR zamiast LIBOR). Jeśli powyższa różnica jest korzystna dla konsumenta z kredytem walutowym, jest ona doliczana do wartości hipotetycznego kredytu złotowego. W przeciwnym razie jest ona odejmowana. Operacja porównywania wysokości rat powtarzana jest dla każdej raty od momentu zaci?gnięcia kredytu do chwili jego przewalutowania. KS CHFPLN obliczany jest poprzez podzielenie wartości hipotetycznego kredytu złotowego powiększonego/pomniejszonego o skumulowane powyższe różnice przez saldo kapitału kredytu walutowego pozostałego do spłaty. W rezultacie KS przyjmuje różn? wartość w zależności od tego, kiedy kredyt był udzielony. Dla dominuj?cej części kredytów znajduje się on pomiędzy kursem CHFPLN, po którym został zaci?gnięty kredyt walutowy i obecnym poziomem kursu.

Użycie KS (niższego od bież?cego kursu CHFPLN) do przewalutowania prowadzi do zmniejszenia kapitału kredytu wyrażonego w złotych pozostałego do spłaty, co oddziałuje w kierunku spadku wysokości miesięcznej raty. Jednocześnie po przewalutowaniu dalsza obsługa zadłużenia odbywa się po stopie WIBOR (wyższej niż dotychczas obowi?zuj?ca stopa LIBOR), co oddziałuje w kierunku wzrostu wysokości raty kredytu. Operacja przewalutowania kredytu ma charakter dobrowolny, tj. kredytobiorca sam podejmuje tak? decyzję. Zakładamy, że przeciętny czas trwania kredytu walutowego to 25 lat, z marż? równ? 2,0%, a przewalutowanie nast?piłoby przy kursie bież?cym CHFPLN równym 4,10. Zgodnie z naszymi obliczeniami kredyty, dla których opłacalne byłoby przewalutowanie (doprowadziłoby ono do uzyskania raty niższej lub równej tej płaconej obecnie) zostały zaci?gnięte w I kw. 2006 r., okresie od III kw. 2006 r. do IV kw. 2009 r. oraz w okresie od III kw.2009 r. do I kw. 2010 r.

Różnica pomiędzy bież?cym kursem CHFPLN i KS pomnożona przez wysokość kapitału w walucie obcej pozostałej do spłacenia stanowi koszt dla sektora bankowego. Dla kredytów zaci?gniętych w okresie wymienionym powyżej szacujemy wysokość tego obci?żenia na 47,0 mld zł. Nie można jednak wykluczyć, że niektórzy kredytobiorcy, dla których bież?ca wysokość raty wzrosłaby po przewalutowaniu i tak zdecydowali się na tak? operację. Takie działanie można uzasadnić obawami o dalsze osłabienie złotego względem franka szwajcarskiego, co podwyższyłoby przyszłe raty. Zakładaj?c, że na przewalutowanie kredytu zdecydowaliby się konsumenci, których rata wzrosłaby maksymalnie o 10%, koszty dla sektora bankowego zwiększyłyby się do 49,0 mld zł. Rozważyliśmy również warianty alternatywne, w których na przewalutowanie zdecyduj? się tylko ci konsumenci, których raty ulegn? wyraźnemu obniżeniu. Przewalutowanie tylko tych kredytów, dla których możliwe jest osi?gnięcie raty niższej o 10% generowałoby obci?żenie dla sektora bankowego w wysokości 39,2 mld zł, raty niższej o 20% – 28,6 mld zł, a raty niższej o 30% – 15,4 mld zł.

Zgodnie z ustaw? dodatkowe obci?żenie dla sektora bankowego będzie generowane przez rozliczenie kosztów spreadu na kursie walutowym nakładanych na kredytobiorców (występuj?ce m.in. przy spłacie rat kredytu walutowego oraz przy wypłacie pocz?tkowej wartości kredytu walutowego w złotych). Kredytodawca będzie zobowi?zany do wyliczenia kosztu poniesionego przez kredytobiorcę ze względu na występowanie różnic między stosowanym przez bank kursem, a kursem NBP. Suma ta (z uwzględnieniem odsetek ustawowych) będzie odejmowana na wniosek konsumentów od kwoty kredytu przeznaczonej do spłaty. Operacja ta może zostać wykonana niezależnie od przewalutowania kredytu, a tym samym jej koszt jest stały w każdym wariancie. Zakładaj?c, że różnica pomiędzy kursem stosowanym przez banki i fixingiem NBP wynosiła przeciętnie 3,0%, a na operację zdecyduj? się wszyscy kredytobiorcy (zawsze przynosi ona korzyść dla klienta) szacujemy koszt tej operacji na 10 mld zł.

W rezultacie, w najmniej korzystnym dla banków wariancie (przewalutowanie kredytów, dla których nowa rata byłaby wyższa maksymalnie o 10% w porównaniu do obecnej raty) ł?czny koszt przewalutowania i zwrotu kosztów poniesionych przez kredytobiorców zwi?zanych ze spreadem wyniesie 59 mld zł. Kancelaria Prezydenta przewiduje możliwość odliczenia części kosztów przewalutowania od wysokości podatku bankowego (maksymalnie 20% podatku), jednak wielkość tego odliczenia w kolejnych latach nie jest znana ex ante w przeciwieństwie do utraty wartości aktywów z tytułu zastosowania KS. W zwi?zku z tym można oczekiwać, że rezerwy zawi?zane przez banki w zwi?zku z wejściem w życie ustawy frankowej nie będ? pomniejszane o wartość przyszłych odliczeń od podatku bankowego, kształtuj?c się tym samym na poziomie zbliżonym do naszego szacunku.

W naszej ocenie uchwalenie ustawy frankowej w postaci zaproponowanej przez Kancelarię Prezydenta prowadziłoby do straty sektora bankowego wielokrotnie przekraczaj?cej jego roczny wynik finansowy netto. Konsekwencj? tej straty byłoby naszym załamanie akcji kredytowej, osłabienie kursu złotego, wzrost rentowności obligacji i głębokie spowolnienie wzrostu gospodarczego oddziałuj?ce kierunku długotrwałego i znacznego pogorszenia sytuacji fiskalnej. Dlatego uważamy, że przyjęcie ustawy o przewalutowaniu kredytów walutowych zgodnie z propozycj? Kancelarii Prezydenta jest mało prawdopodobne. Nasz? ocenę wspiera ubiegłotygodniowy, czwartkowy komunikat agencji ratingowej Fitch, zgodnie z którym uchwalenie ustawy „osłabiłoby sektor bankowy do takiego stopnia, w którym nie byłby on w stanie zapewniać polskiej gospodarce finansowania” i mogłoby skutkować obniżeniem ratingu Polski.

***

Credit Agricole Bank Polska S.A. pl.  Orl?t Lwowskich 1, 53-605 Wrocław  www.credit-agricole.pl

Niniejszy materiał został sporz?dzony na podstawie najlepszej wiedzy autorów, z wykorzystaniem informacji pochodz?cych ze sprawdzonych źródeł. Nie może on być wykorzystywany jako rekomendacja do zawierania transakcji. Stawki zawarte w materiale maj? charakter informacyjny. Credit Agricole Bank Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych komentarzy i opinii.

Jakub BOROWSKI Główny Ekonomista Chief Economist ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 40 e-mail:  jakub.borowski(@)credit-agricole.pl

Jean-Baptiste GIRAUD Dyrektor Pionu Dużych Klientów Korporacyjnych Head of Large Corporate Client Division ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 02 e-mail:jeanbaptiste.giraud(@)credit-agricole.pl

David JULLIARD Dyrektor Pionu Klientów Korporacyjnych Head of Mid Corporate Client Division ul.Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.:+48 22 573 80 82 e-mail:  djulliard(@)credit-agricole.pl