Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych

Próba zwiększenia ochrony wspólników mniejszościowych

Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorcy z dnia 14 października 2016 r. przewiduje zmiany w art. 236  ? 1 i 2 Kodeksu spółek handlowych. Dotychczas przepis ten uprawniał radę nadzorcz? i komisję rewizyjn?, a także inne osoby uprawnione w umowie spółki do zwołania nadzwyczajnego i zwyczajnego zgromadzenia wspólników w przypadkach określonych w ustawie. Zgodnie z nowym brzmieniem powyższego przepisu prawo do ż?dania zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników i umieszczenia określonych spraw w porz?dku obrad tego zgromadzenia posiadać będ? wspólnik lub wspólnicy reprezentuj?cy co najmniej jedn? dziesi?t? kapitału zakładowego. Przepis określa również formę i termin złożenia takiego ż?dania. Regulacja przewiduje również obniżenie minimalnego ustawowego progu uprawniaj?cego do ż?dania umieszczenia określonych spraw w porz?dku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników z jednej dziesi?tej do jednej dwudziestej kapitału zakładowego.   Zgodnie z projektem, ż?danie takie wspólnicy powinni złożyć na piśmie zarz?dowi najpóźniej na trzy tygodnie przed terminem zgromadzeniem wspólników. Wprowadzenie tego przepisu ma na celu uaktywnienie wspólników mniejszościowych reprezentuj?cych co najmniej jedna dwudziest? kapitału zakładowego.

Zmiany w określeniu terminu wypłaty dywidendy dla publicznych spółek akcyjnych

Pocz?tkowo projekt ustawy zakładał znacz?ce zmiany w zakresie art. 348 Kodeksu spółek handlowych. Jednakże po przeprowadzeniu konsultacji społecznych, Ministerstwo Rozwoju uwzględniaj?c uwagi i propozycje zmiany przepisu art. 348 Kodeksu spółek handlowych, w szczególności uwzględniło propozycje Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie co do określenia w spółkach publicznych ustawowego terminu zarówno ustalenia dnia dywidendy, jak i terminu jej wypłaty. Argumentacja Giełdy Papierów Wartościowych oparta była na praktykach stosowanych na rynku regulowanym i dotyczyła postulatu, by dzień dywidendy w spółkach publicznych mógł być ustalony, na co najmniej 2 dni robocze przed dniem powzięcia uchwały, a także by termin wypłaty nie był dłuższy niż jeden miesi?c.  

Ostatecznie ustawodawca zdecydował się na pozostawienie w projekcie z dnia 14 października 2016 r. jedynie części z proponowanych zmian. Obecnie proponowane zmiany dotycz?:

• Obowi?zku wyznaczenia dnia dywidendy jedynie na zwyczajnym walnym zgromadzeniu,
• Wyznaczeniu dnia dywidendy w spółkach publicznych nie wcześniej niż 5 dni i nie później niż 3 miesi?ce od dnia powzięcia uchwały przez zwyczajne walne zgromadzenie,
• Ustalenia ustawowego terminu wypłaty dywidendy w spółkach publicznych w okresie kolejnych trzech miesięcy licz?c od dnia dywidendy.

Niekonsekwencja Ministerstwa Rozwoju w zakresie proponowanych zmian oraz częściowe uwzględnienie propozycji składanych w toku konsultacji społecznych, doprowadziła do uprzywilejowania akcjonariuszy spółek niepublicznych w zakresie ustalenia dnia dywidendy. Obecnie projekt zakłada bowiem, iż w spółkach publicznych dzień dywidendy może być ustalony nie później niż 3 miesi?ce od dnia powzięcia uchwały przez zwyczajne walne zgromadzenie. W spółkach niepublicznych dzień ten nie może być wyznaczony później niż w terminie dwóch miesięcy licz?c od dnia powzięcia uchwały przez zwyczajne walne zgromadzenie. Niestety w uzasadnieniu projektu z dnia 14 października 2016 r. brak jest jakichkolwiek argumentów uzasadniaj?cych przyjęcie takiego rozwi?zania.

Dobrym rozwi?zaniem wydaje się natomiast wprowadzone projektem nowe brzmienie art. 348  ? 2 Kodeksu spółek handlowych. Nowe brzmienie przepisu przewiduje korektę wcześniejszego lapsusu ustawodawcy w zdaniu ostatnim powołanego artykułu. Dotychczas przepis ten stanowił, że uchwałę o przesunięciu dnia dywidendy podejmuje się na zwyczajnym walnym zgromadzeniu. W istocie nie chodziło o przesunięcie dnia dywidendy, lecz o jego ustalenie. Dotychczasowe brzmienie mogłoby prowadzić do przyjęcia dość skrajnego pogl?du, że możliwe jest przesunięcie raz już ustalonego dnia dywidendy. Jednakże zgodnie z pełn? treści? art. 342  ? 2 Kodeksu spółek handlowych mogłoby się to wydarzyć dopiero po upływie roku, na kolejnym zwyczajnym walnym zgromadzeniu. Zmiana w tym zakresie wydaje się być zmian? kosmetyczn?, usuwaj?c? poprzednie nieprawidłowości.  

Obowi?zek wskazania sprzeczności interesów spółki z interesami jej członka zarz?du

Zmiany objęte dyspozycj? normy z art. 209 Kodeksu spółek handlowych oraz odpowiadaj?cej mu normy z art. 377 Kodeksu spółek handlowych, polegaj? na uzupełnieniu istniej?cego zapisu o konieczność ujawnienia przez członka zarz?du sprzeczności interesów w przypadku ich zaistnienia w stosunku do tego członka zarz?du lub osób wymienionych w przepisie oraz nadanie uprawnienia członkowi zarz?du do zaznaczenia tego w protokole. Zgodnie z uzasadnieniem projektu, celem wprowadzenia zmiany w art. 209 i odpowiednio w art. 377 Kodeksu spółek handlowych jest zwiększenie transparentności zarz?dzania spółkami publicznymi oraz zapewnienie lepszej ochrony interesów akcjonariuszy.

Podkreślenia wymaga fakt, że w obecnym stanie prawnym prezes zarz?du ma możliwość zaznaczenia w protokole wstrzymania się od rozstrzygania sprawy bez zgłoszenia ż?dania członka zarz?du dotkniętego konfliktem interesów.

Zmiana w zakresie wymagań formalnych dokumentu akcji

Projekt zakłada także zmianę dotychczasowej treści art. 328  ? 2 Kodeksu spółek handlowych poprzez usunięcie obowi?zku opatrywania dokumentów akcji pieczęci? spółki, jako obligatoryjnego elementu treści tego dokumentu powoduj?cego jego nieważność z mocy prawa. Zgodnie z uzasadnieniem projektu, opatrzenie dokumentu określon? pieczęci? nie powoduje współcześnie podniesienia jego wiarygodności.

Zniesienie obowi?zku informowania przez s?d rejestrowy organu ewidencyjnego o przekształceniu jednoosobowej działalności przedsiębiorcy w spółkę kapitałow?

Projekt Ministerstwa zakłada wprowadzenie zmiany w art. 584 ? Kodeksu spółek handlowych, który w obecnym brzmieniu przewiduje, iż właściwy organ ewidencyjny z urzędu wykreśla przedsiębiorcę przekształcanego z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (art. 584 ?  ?1, zdanie drugie Kodeksu spółek handlowych), a s?d rejestrowy przesyła niezwłocznie właściwemu organowi ewidencyjnemu odpis postanowienia o wpisie do rejestru przedsiębiorców jednoosobowej spółki kapitałowej powstałej wskutek przekształcenia (art. 584 ?  ? 2 Kodeksu spółek handlowych). Zapis ten jest dość niefortunny, z uwagi na treść  art. 23 ust. 2  Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zgodnie z którym, Centraln? Ewidencję Informacji o Działalności Gospodarczej prowadzi w systemie teleinformatycznym minister właściwy do spraw gospodarki, a więc Minister Gospodarki i to jemu postanowienie o wpisie spółki przekształconej do rejestru powinno być przekazane. Proponuj?c zmianę w tym zakresie Ministerstwo Rozwoju powołuje się na fakt, iż w zwi?zku ze zmian? art. 34 ust. 2 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przesyłanie przez S?d postanowienia w formie papierowej jest niecelowe ponieważ właściwy organ prowadzi ewidencję w systemie teleinformatycznym. Ponadto, z uwagi na wykreślenie z ust. 2 art. 34 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej obowi?zku informowania przez s?d o przekształceniu działalności gospodarczej przedsiębiorcy w spółkę kapitałow?, Ministerstwo uznało, iż analogiczny przepis w kodeksie spółek handlowych jest niepotrzebny. W zwi?zku z powyższym, proponowane zmiany znosz? obowi?zek s?du w zakresie informowania właściwego organu o takim przekształceniu.

Obecnie zasady wykreślenia przedsiębiorcy z Centralnej Ewidencji Informacji o Działalności Gospodarczej po przekształceniu działalności gospodarczej w spółkę kapitałow? reguluje art. 25 ust. 1 pkt 15a Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Proponowana zamiana przepisu art. 5841  Kodeksu spółek handlowych co prawda uchyla obowi?zek s?du w zakresie informacji jednakże, pomimo zmiany, ustawodawca pozostawił zapis zgodnie z którym przedsiębiorca przekształcany staje się spółk? przekształcon? z chwil? wpisu do rejestru.