Nowe zasady w zakresie opodatkowania VAT niektórych usług budowlanych w 2017 roku

Warunki stosowania

Zgodnie z przepisami art. 17 ust 1 pkt. 8 oraz art. 17 ust 1 h ustawy o VAT,  w celu skorzystania z  procedury odwrotnego obci?żenia,  w przypadku usług budowlanych  należy spełnić ł?cznie następuj?ce warunki:

W przypadku gdy ww. warunki nie zostan? spełnione, należy stosować dotychczasowe zasady przewidziane dla rozliczania usług budowlanych i budowlano-montażowych.

Nowe warunki na jakich następuje opodatkowanie usług budowlanych, o których mowa w zał?czniku nr 14 dotycz? wył?cznie usług wykonywanych od pocz?tku 2017 r. Oznacza to, że podatek VAT od usług budowlanych wykonanych przed 2017 r., powinien być rozliczany na zasadach ogólnych. W celu ustalenia momentu wykonania usług należy stosować art. 19a ust. 2 i 3 ustawy o VAT.

Problemy interpretacyjne

Z uwag na fakt, że ani organy podatkowe ani s?dy administracyjne nie zd?żyły jeszcze przedstawić swojej wykładni ww. przepisów, powstało szereg w?tpliwości dotycz?cych sposobu ich interpretacji. W zwi?zku z powyższym warto przyjrzeć się najistotniejszym z nich:

(i)            Definicja „podwykonawcy”

Usługi budowlane świadczone s? najczęściej przez trzy typy podmiotów: inwestora, głównego wykonawcę i podwykonawcę. W sytuacji, gdy usługi budowlane podlegaj?ce odwrotnemu obci?żeniu zlecane s? kilku kolejnym podwykonawcom, tworz? one swoisty łańcuch podwykonawców.

Ponieważ w ustawie o VAT nie ma definicji „podwykonawcy”, nowe przepisy prawne rodz? szereg w?tpliwości. W raporcie udostępnionym na stronie Ministerstwa Finansów można znaleźć wyjaśnienie, z  którego wynika, że dla prawidłowego rozumienia terminu  „podwykonawca”  wystarczaj?ca jest definicja zawarta w internetowym wydaniu słownika języka polskiego, zgodnie z któr?  podwykonawc? jest firma lub osoba wykonuj?ca pracę na zlecenie głównego wykonawcy.  Jednocześnie, w przypadku dalszych podzleceń należy przyj?ć podejście, że podwykonawca zlecaj?cy wykonanie robót swojemu podwykonawcy, w relacji z tym podwykonawc?, powinien być postrzegany jako główny zlecaj?cy (w  zakresie prac zleconych mu przez głównego wykonawcę).

(i)                        Refakturowanie

Obowi?zuj?ce przepisy ustawy o VAT nie odnosz? się do kwestii zwi?zanej z refakturowaniem usług budowlanych objętych mechanizmem odwrotnego obci?żenia, gdyż przepisy nie precyzuj? tej kwestii. W  praktyce, w przypadku refakturowania przyjmuje się fikcję prawn?, iż podatnik sam otrzymał i  wyświadczył usługi. W zwi?zku z powyższym, należy przyj?ć że do usług budowlanych objętych odwrotnym obci?żeniem ma zastosowanie refakturowanie analogiczne do refakturowania innych towarów objętych odwrotnym obci?żeniem.

(ii)          Usługi łańcuchowe

Wraz z wejściem w życie nowych przepisów dotycz?cych odwrotnego obci?żenia, pojawiły się również w?tpliwości dotycz?ce sposobu traktowania usług złożonych np. obejmuj?cych świadczenie usług budowlanych wraz z przygotowaniem projektu i/lub dostaw? towarów. Czy w takim przypadku tak? usługę należy podzielić na (1) roboty budowlane (podlegaj?ce odwrotnemu obci?żeniu) oraz (2) usługi projektowe/dostawę materiałów, które nie będ? podlegały odwrotnemu obci?żeniu?

W naszej ocenie, w celu wytypowania z poszczególnych transakcji łańcucha tych, które będ? podlegały mechanizmowi odwrotnego obci?żenia oraz tych, które powinny być rozliczane na zasadach ogólnych,  należy każdorazowo przeanalizować umowę pod k?tem statusu wykonawcy w relacji ze zlecaj?cym usługę i możliwość uznania go za podwykonawcę.  Nieprawidłowa kwalifikacja podatnika jako wykonawcy lub podwykonawcy skutkować będzie nie tylko obowi?zkiem zapłaty podatku i odsetek, ale również 30% sankcj? VAT.