COVID-19  •  Aktualności firm stowarzyszonych  •  Analizy i badania

Fundusz Odbudowy UE przyspieszy wzrost gospodarczy po pandemii

Ważnym czynnikiem determinującym tempo wzrostu gospodarczego w Polsce w najbliższych latach będzie uruchomienie unijnego Funduszu Odbudowy. W ramach tego programu zostaną wypłacone środki w wysokości 750 mld EUR wspierające odbudowę gospodarek UE po szoku związanym z COVID19. Polska jest czwartym największym pod względem kwoty dotacji beneficjentem tego programu – otrzyma 23,1 mld EUR w postaci bezzwrotnych dotacji oraz 34,2 mld EUR w formie ewentualnych pożyczek. W MAKROmapie z 15.06.2020, na podstawie wstępnych informacji nt. tego programu, wskazywaliśmy jak przyczyni się on do przyspieszenia konwergencji PKB per capita Polski do średniej unijnej. Poniżej, na podstawie napływających w ostatnich miesiącach informacji, analizujemy bardziej szczegółowo oddziaływanie tego programu na sytuację gospodarczą w Polsce.

Największym z zaproponowanych instrumentów wsparcia w ramach Funduszu Odbudowy jest Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Recovery and Resilience Facility) przewidujący wypłaty bezzwrotnych dotacji i kredytów. Wypłata tych środków poszczególnym państwom członkowskim będzie odbywała się w oparciu o tzw. Krajowe Plany Odbudowy (KPO), czyli kompleksowe programy reform i projektów strategicznych, przygotowane przez poszczególne kraje, przedstawione do akceptacji Komisji Europejskiej. Horyzont czasowy reform i inwestycji to koniec 2026 r. Mogą to być zarówno bezpośrednie inwestycje publiczne, ale także zachęty do inwestycji prywatnych poprzez systemy wsparcia, w tym instrumenty finansowe, dotacje lub inne instrumenty, pod warunkiem przestrzegania zasad dozwolonej pomocy publicznej. W ostatnich miesiącach odbywał się nabór wniosków dotyczących projektów, które miałyby wejść w skład KPO. Do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej (MFiPR) wpłynęło łącznie ponad 2500 projektów, Po wstępnej analizie do dalszego etapu selekcji zakwalifikowanych zostało 1198 przedsięwzięć.

Obecnie nie jest dostępny szczegółowy wykaz wybranych projektów do KPO, czy też struktura wydatków w rozbiciu na różne sektory gospodarki. Zgodnie z ogólnikowymi informacjami MFiPR projekty te dotyczą różnych dziedzin, w tym energetyki, ochrony środowiska, transportu, innowacji i przedsiębiorczości, zdrowia, cyfryzacji i spójności terytorialnej. Zgodnie z wytycznymi unijnymi, co najmniej 37% alokacji środków w ramach KPO musi zostać przeznaczone na zieloną transformację, a co najmniej 20% środków na cyfryzację. Niektóre regiony i ministerstwa opublikowały listę zgłoszonych przez siebie projektów do KPO. Analiza dostępnych dokumentów wskazuje, że są to głównie projekty budowlane (takiej jak np. przebudowa infrastruktury drogowej, kolejowej czy energetycznej) oraz przedsięwzięcia z zakresu transformacji cyfrowej (np. w administracji publicznej, szkolnictwie, kulturze). Należy jednak pamiętać, że wspomniana struktura opiera się o szczątkowe dane dotyczące tylko kilkudziesięciu projektów, a tym samym może nie być reprezentatywna dla całego KPO. Ponadto, obecnie nie wiadomo, które ze zgłoszonych projektów zostaną ostatecznie uwzględnione w KPO.

Zgodnie z obowiązującym harmonogramem Polska powinna przedłożyć Krajowy Plan Odbudowy do Komisji Europejskiej (KE) do końca kwietnia 2021 r., jednak MFiPR poinformowało, ze przygotowanie wstępnego projektu KPO i przekazanie go KE planowane jest do końca 2020 r. Następnie KE ma 2 miesiące na ocenę i podjęcie decyzji o wsparciu finansowym KPO. Ze środków unijnych Polska ma otrzymać 23,1 mld EUR w postaci bezzwrotnych dotacji oraz 34,2 mld EUR w formie ewentualnych pożyczek. Do końca 2022 r. Polsce zostanie udostępnione ok. 18,9 mld EUR dotacji (tj. ok. 70% całości) oraz dodatkowe 4,1 mld EUR w 2023 r. O przyznaniu dotacji w 2023 r. będzie decydował przegląd wskaźników gospodarczych – w szczególności skala spadku realnego PKB Polsce w 2020 r. i 2021 r. na tle innych krajów członkowskich.

W naszej analizie zakładamy, że Polska otrzyma dominującą większość lub całość środków przewidzianych w ramach drugiej transzy dotacji (4,1 mld EUR) z uwagi na oczekiwaną podobną skalę spadku PKB we wszystkich krajach członkowskich. Trudno z wyprzedzeniem przewidzieć jaka część KPO zostanie sfinansowana z użyciem kredytów oferowanych przez UE. Dlatego w poniższych szacunkach zakładamy, że na potrzeby realizacji KPO zostaną wykorzystane tylko bezzwrotne dotacje. O skali wpływu KPO na polską gospodarkę w poszczególnych latach będzie decydowało tempo wykorzystania wspomnianych środków. W dokumentach dotyczących Funduszu Odbudowy Komisja Europejska założyła, że w latach 2021-2022, w skali całej UE zostanie wykorzystane ok. 22% łącznej sumy dotacji. Zgodnie z zapowiedziami rządu, tempo wykorzystania dotacji w przypadku Polski będzie najprawdopodobniej szybsze. Oczekujemy, że do końca 2022 r. zostanie wydane 50% całkowitej kwoty dostępnych dotacji (tj. połowa z 23,1 mld EUR), z czego jedna trzecia przypadnie na 2021 r., a dwie trzecie na 2022 r. Pozostała połowa dotacji przewidziana w ramach KPO zostanie wykorzystana w 2023 r. i kolejnych latach. Realizacja inwestycji ze środków Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności będzie czynnikiem oddziałującym w kierunku szybszego wzrostu gospodarczego w najbliższych latach. Przy założonym przez nas profilu wykorzystania tych środków (por. wykres), fundusze unijne będą w największym stopniu dynamizowały wzrost gospodarczy w latach 2021 i 2022 a w kolejnych latach ich wpływ będzie mniejszy. Niemniej jednak oczekujemy, że w latach 2023-2024 dynamika PKB będzie kształtowała się na poziomie ok. 4%. Nasz zrewidowany scenariusz makroekonomiczny na lata 2020-2021, uwzględniający wpływ KPO, przedstawimy w kolejnej MAKROmapie.

***

Credit Agricole Bank Polska S.A. pl. Orląt Lwowskich 1, 53-605 Wrocław www.credit-agricole.pl

Niniejszy materiał został sporządzony na podstawie najlepszej wiedzy autorów, z wykorzystaniem informacji pochodzących ze sprawdzonych źródeł. Nie może on być wykorzystywany jako rekomendacja do zawierania transakcji. Stawki zawarte w materiale mają charakter informacyjny. Credit Agricole Bank Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych komentarzy i opinii.

Jakub BOROWSKI Główny Ekonomista Chief Economist ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 40 e-mail: jakub.borowski@credit-agricole.pl

Romain RVEL Dyrektor Pionu Klientów Korporacyjnych Head of Corporate Clients Division ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.:+48 22 434 30 82 e-mail: rrevel@credit-agricole.pl