Czy fala upałów ugotowała polską produkcję przemysłową?

Skrajne warunki atmosferyczne po raz pierwszy od 1989 r. doprowadziły do ograniczeń w dostawach energii elektrycznej na terenie kraju, a tym samym, do zmniejszenia możliwości produkcyjnych przedsiębiorstw w Polsce. Poniższa analiza ma na celu oszacowanie wpływu tych ograniczeń na krajow? produkcję przemysłow?.

Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) w dniu 10 sierpnia 2015 r. ogłosiły w komunikacie, że w zwi?zku z utrzymuj?c? się fal? upałów w Polsce wyst?piło obniżenie – poniżej poziomu wymaganego minimum – dostępnych rezerw zdolności wytwórczych. Wysokie temperatury i brak opadów utrzymuj?ce się od przełomu lipca i sierpnia doprowadziły z jednej strony do obniżenia poziomu wód w rzekach, a jednocześnie nagrzały powietrze i wodę, co obniżyło wydajność systemów chłodz?cych w niektórych elektrowniach. W wyniku nieplanowanych ubytków mocy, PSE odnotowało 10 sierpnia spadek produkcji energii o ok. 10%. Dodatkowo fala upałów zbiegła się z sezonem remontowym w elektrowniach, przez co część bloków była wył?czona z powodu modernizacji. W tym samym czasie miała miejsce również awaria bloku energetycznego w Bełchatowie.

W efekcie, w dniach 10-12 sierpnia, w godzinach 10:00-22:00 PSE wprowadzało ograniczenia w dostawach energii elektrycznej. W godzinach nocnych, od 22:00 do 10:00, nie obowi?zywały ograniczenia w poborze mocy. Zaburzenia w dostawach energii dotyczyły dużych odbiorców, którzy w umowach dystrybucyjnych maj? określony poziom mocy umownej powyżej 300kW. Nie dotyczyły natomiast tzw. odbiorców sensytywnych (czyli np. szpitali, obiektów wojskowych, czy lotnisk) oraz gospodarstw domowych. Zgodnie z danymi URE w Polsce funkcjonuje ok. 8 000 podmiotów o mocy umownej powyżej 300kW, a jak wynika z wypowiedzi E. Kopacz, ograniczenia mogły dotkn?ć ponad 1 600 przedsiębiorstw.

Ze względu na odrębn? charakterystykę procesu produkcyjnego w różnych branżach przetwórstwa przemysłowego, przedsiębiorstwa z poszczególnych działów reagowały w odmienny sposób na wprowadzenie ograniczeń w dostawach energii. Zgodnie z uzyskanymi przez nas informacjami od firm i nasz? ocen? eksperck?, część przedsiębiorstw miała problemy z natychmiastowym ograniczeniem zużycia energii i produkcji. W wielu przypadkach zatrzymanie produkcji zajmowało dłuższy okres czasu, jeżeli więc dane przedsiębiorstwo dostosowało się ostatecznie do ograniczeń w dostawach energii, odnotowało ono tylko częściowy spadek produkcji. W efekcie firmy te ograniczyły produkcję w niewystarczaj?cym stopniu i istnieje duże prawdopodobieństwo, że zapłac? kary nałożone przez URE, Ewentualne powstałe zaległości produkcyjne zostały natomiast najprawdopodobniej nadrobione do końca miesi?ca (I grupa przedsiębiorstw reprezentuj?ca ok. 37% produkcji przetwórstwa przemysłowego).

Niektóre firmy częściowo lub całkowicie zast?piły niedobory pr?du alternatywnymi źródłami energii lub przenosiły produkcję na nocne zmiany, kiedy nie obowi?zywały ograniczenia w dostawach energii. W ten sposób z ograniczeniami w dostawach energii poradził sobie np. KGHM, który uruchomił produkcję energii w blokach gazowo-parowych (firma zdecydowała się wybudować je po 4-godzinnym paraliżu w dostawach energii w 2009 r.), czy Amica, która przeniosła produkcję na godziny nocne. Firmom, które dostosowały się w ten sposób do ograniczeń w dostawach energii udało się ograniczyć częściowo lub całkowicie spadek produkcji. Ponadto istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, iż ewentualne przestoje produkcyjne firmy te rekompensowały do końca sierpnia wprowadzaj?c nocne zmiany i tym samym zwiększaj?c moce produkcyjne (II grupa – ok. 22% produkcji przetwórstwa).

Ograniczenia nie dotknęły również w ogóle części przedsiębiorstw, gdyż stopnie zasilania wypadły w terminie przerw urlopowych. W pierwszych tygodniach sierpnia remonty linii produkcyjnej odbywały się np. w fabrykach Opla, Fiata, czy Volkswagena. Firmy te nie odczuły zatem ograniczeń w dostawach energii (III grupa – ok. 16% produkcji przetwórstwa).

Ograniczenia w dostawach energii miały przede wszystkim negatywny wpływ na przedsiębiorstwa, które pracuj? w ruchu ci?głym, czyli 24 godziny na dobę. Ze względu na trzyzmianowy tryb pracy nie będ? one w stanie nadrobić wynikłych przestojów w produkcji w godzinach nocnych (IV grupa – 20% produkcji przetwórstwa). Niektóre przedsiębiorstwa pracuj?ce w ruchu ci?głym nawet w wypadku niewielkich ograniczeń w dostawach energii były zmuszone całkowicie zawiesić produkcję. W takiej sytuacji znalazła się np. branża hutnicza, która ze względu na charakterystykę procesu produkcyjnego nie jest w stanie jedynie częściowo ograniczyć produkcji (V grupa– ok. 5% produkcji przetwórstwa).

W naszej ocenie udział produkcji w przedsiębiorstwach przetwórstwa przemysłowego, które nie zmniejszyły produkcji w wyniku ograniczeń w dostawach energii lub j? nadrobiły do końca sierpnia wyniósł ok. 75% (s? to przedsiębiorstwa zakwalifikowane do I, II i III grupy), z kolei udział przedsiębiorstw, które były zmuszone ograniczyć produkcję w wyniku ograniczeń dostaw energii wyniósł 25% (IV i V grupa). Wpływ ograniczeń w dostawach energii na produkcję przemysłow? w sierpniu br. oszacowaliśmy odrębnie dla pięciu powyższych grup przedsiębiorstw. Bior?c pod uwagę sposób radzenia sobie z ograniczeniem w dostawie pr?du, możliwość nadrobienia produkcji w późniejszym czasie oraz długość trwania przestojów, szacujemy, że ograniczenia w dostawie energii obniżyły roczn? dynamikę produkcji w sierpniu br. o ok. 1,8 pkt. proc.

Wpływ nadzwyczaj wysokich temperatur w sierpniu nie ograniczał się jedynie do zaburzeń w dostawach energii, a tym samym, do ograniczenia możliwości produkcyjnych przedsiębiorstw w Polsce. Paradoksalnie miał on również pozytywny wpływ, na produkcję i dystrybucję powietrza oraz schłodzonej wody wykorzystywanych np. do użytkowania klimatyzacji, chłodzenia sprzętu IT, czy przechowywania żywności w niskich temperaturach. Produkcja ta uwzględniona jest w danych o produkcji przemysłowej GUS w kategorii „wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczn?, gaz, parę wodn? i gor?c? wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych”.

Na podstawie przeprowadzonej przez nas analizy ekonometrycznej, szacujemy, że każdy dzień z dobow? temperatur? powyżej 25oC oddziałuje w kierunku wzrostu produkcji w kategorii „wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczn?, gaz, parę wodn? i gor?c? wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych” o 3,3% wolumenu produkcji w tej kategorii z sierpnia 2014 r. W sierpniu br. było 5 takich dni, co podwyższyło produkcję w tej kategorii o 16,7% wolumenu produkcji z sierpnia 2014 r. Waga tej kategorii w produkcji przemysłowej ogółem jest niska (7,4%) a tym samym szacujemy, że efekt ten będzie oddziaływał w kierunku wzrostu rocznej dynamiki produkcji przemysłu ogółem w sierpniu br. o ok. 1,2 pkt. proc.

Wyższa produkcja przemysłowa w kategorii „wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczn?, gaz, parę wodn? i gor?c? wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych” częściowo skompensowała spadek produkcji zwi?zany z przestojami produkcyjnymi w przetwórstwie przemysłowym. W sumie oczekujemy, że na skutek upałów roczna dynamika produkcji przemysłowej została ograniczona o ok. 0,6 pkt. proc. w sierpniu br. Negatywny wpływ na roczn? dynamikę PKB w III kw. będzie naszym zdaniem ograniczony i wyniesie poniżej 0,1 pkt. proc.

***

Credit Agricole Bank Polska S.A. pl.  Orl?t Lwowskich 1, 53-605 Wrocław  www.credit-agricole.pl

Niniejszy materiał został sporz?dzony na podstawie najlepszej wiedzy autorów, z wykorzystaniem informacji pochodz?cych ze sprawdzonych źródeł. Nie może on być wykorzystywany jako rekomendacja do zawierania transakcji. Stawki zawarte w materiale maj? charakter informacyjny. Credit Agricole Bank Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych komentarzy i opinii.

Jakub BOROWSKI Główny Ekonomista Chief Economist ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 40 e-mail:  jakub.borowski(@)credit-agricole.pl

Jean-Baptiste GIRAUD Dyrektor Pionu Dużych Klientów Korporacyjnych Head of Large Corporate Client Division ul. Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.: +48 22 573 18 02 e-mail:jeanbaptiste.giraud(@)credit-agricole.pl

David JULLIARD Dyrektor Pionu Klientów Korporacyjnych Head of Mid Corporate Client Division ul.Żwirki i Wigury 18a, 02-092 Warszawa tel.:+48 22 573 80 82 e-mail:  djulliard(@)credit-agricole.pl