Alert podatkowy - 26 listopada 2018

Jak wynika z informacji opublikowanej przez Radę Ministrów, w trakcie ponad roku funkcjonowania Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) zidentyfikowano obszary, które spowodowały konieczność zmiany przepisów. W opinii wnioskodawcy ustawy projektowane zmiany maj? wpłyn?ć pozytywnie na realizację zadań wykonywanych przez KAS, w  szczególności poprzez zwiększenie skuteczności zwalczania szarej strefy i wyłudzeń podatkowych. Nowe regulacje służ? usprawnieniu funkcjonowania KAS, w szczególności poprzez wprowadzenie zmian w zakresie zadań i organizacji, w tym możliwości pozyskiwania przez organy KAS informacji niezbędnych do prawidłowego wykonywania zadań, doprecyzowanie przepisów dotycz?cych przeprowadzania kontroli celno-skarbowej, jak również uzupełnienie oraz doprecyzowanie przepisów w zakresie pragmatyki służbowej.

Poniżej wskazujemy kluczowe zmiany spośród przedstawionych powyżej zagadnień, objętych treści? Projektu.

Poszerzenie katalogu zadań oraz nadzór Ministra Finansów

Projekt przewiduje wprowadzenie regulacji, które pozwol? na sprawowanie nadzoru przez Ministra Finansów w zakresie działalności KAS. Zadania te będ? realizowane przy pomocy wyodrębnionej w tym celu komórki organizacyjnej Ministerstwa Finansów, która w zakresie realizacji swoich zadań będzie współpracowała z Szefem KAS. Projekt wprowadza przepisy określaj?ce uprawnienia ministra w zakresie nadzoru nad jednostkami organizacyjnymi KAS, które pozwol? mu na ż?danie informacji, materiałów, wyjaśnień oraz dokumentów z realizacji zadań przez nadzorowane jednostki, jak również zlecanie przeprowadzenia analiz w określonym zakresie.

W tym celu Szef KAS będzie zobowi?zany do corocznego przedstawiania Ministrowi Finansów sprawozdania z działalności KAS, zawieraj?cego m. in. informacje dotycz?ce realizacji dochodów z należności celnych, realizacji polityki kadrowej i szkoleniowej w jednostkach organizacyjnych KAS, realizacji budżetu państwa w zakresie finansowania działalności KAS oraz realizacji zadań KAS w zakresie szczególnych uprawnień organów KAS oraz funkcjonariuszy.

W zakresie wyżej opisanych zmian, szczególne w?tpliwości budzi nieprecyzyjne sformułowanie o  materiałach, jakich może ż?dać Minister Finansów w zakresie sprawowanego nadzoru nad działalności? KAS. Projekt nie wyklucza, bowiem możliwości ż?dania materiałów dotycz?cych indywidualnych postępowań podatkowych i kontrolnych, co może prowadzić do ograniczenia niezależności organów podatkowych.

Katalog przestępstw ściganych przez KAS

Projekt poszerza katalog przestępstw, do których ścigania właściwa będzie KAS. Dotyczy to przestępstw z działu XXX Kodeksu karnego, tj. przestępstw przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, w tym tworzenia fałszywych dowodów, zatajenia dowodów niewinności, zawiadomienia o przestępstwie niepopełnionym, poplecznictwa oraz płatnej protekcji biernej - skierowanych przeciwko osobom zatrudnionym w jednostkach organizacyjnych KAS albo funkcjonariuszom podczas pełnienia obowi?zków służbowych lub w zwi?zku z ich pełnieniem. Dodanie ww. przepisów do katalogu przestępstw odnosi się do czynów, które mog? być ściśle powi?zane z pełnieniem przez osoby zatrudnione w KAS lub funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej obowi?zków służbowych, a ściganie tych przestępstw przez funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej w zamierzeniu Ustawodawcy, może skutkować efektywnym ujawnianiem wszelkich nieprawidłowości.

Dostęp do informacji

W Ustawie KAS znajduj? się m.in. regulacje dotycz?ce dostępu do informacji niezbędnych do realizacji ustawowych zadań przez KAS. Projekt rozszerza ich zakres m.in. przez dodanie do katalogu informacji, które mog? zbierać organy KAS, także informacji o zdarzeniach maj?cych wpływ na powstanie lub wysokość niepodatkowych należności budżetowych, co umożliwia zastosowanie tego przepisu do wymierzania kar pieniężnych na podstawie ustawy o grach hazardowych.

Ponadto, nowe regulacje wskazuj? na nowe podmioty oraz instytucje obowi?zanych do udostępniania organom KAS dokumentów oraz informacji (m.in. o Urz?d Lotnictwa Cywilnego, Polsk? Grupę Lotnicz?, Polskie Linie Kolejowe S.A., Żeglugę Śródl?dow?, Krajowy Rejestr Karny).

Projekt ustawy doprecyzowuje również przepisy odnosz?ce się do możliwości korzystania przez KAS z danych zgromadzonych w bazach, rejestrach, ewidencjach, zbiorach i systemach informatycznych, jak również wprowadza możliwość zbierania i wykorzystywania informacji oraz przetwarzania danych osobowych, bez wiedzy i zgody osoby, której te dane dotycz? w zwi?zku z  ujawnieniem i odzyskiwaniem mienia zagrożonego przepadkiem, zwi?zanego z przestępstwami karno – skarbowymi.

Kontrola Celno - Skarbowa

Znowelizowane przepisy przyznaj? dodatkowe kompetencje Szefowi KAS, w toku postępowania podatkowego, a także naczelnikowi urzędu skarbowego, w zwi?zku z wszczęt? kontrol? podatkow? lub prowadzonym postępowaniem podatkowym. Sporo kontrowersji wzbudza możliwość wyst?pienia KAS do instytucji finansowej o zidentyfikowanie posiadacza (pełnomocnika) rachunku bankowego, wykorzystywanego do prowadzenia niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej, jak również uzyskiwania przychodów nieznajduj?cych pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodz?cych ze źródeł nieujawnionych oraz uzyskiwania przychodów niezadeklarowanych albo przychodów nieujawnionych w złożonych deklaracjach. Jak wynika z uzasadnienia Projektu przyznanie Szefowi KAS powyższych uprawnień zapewni skuteczne narzędzie w przeciwdziałaniu unikaniu opodatkowania.

Również naczelnicy urzędów skarbowych będ? mogli występować o ujawnianie rachunków bankowych podmiotu kontrolowanego lub strony postępowania. Należy zaznaczyć, że naczelnicy posiadaj? podobne kompetencje w obecnym stanie prawnym, na podstawie przepisów Ordynacji Podatkowej. Dotychczasowy tryb zobowi?zywał naczelników do wysłania podatnikowi formalnego wezwania do udzielenia informacji, w praktyce więc, po wejściu w życie nowelizacji naczelnik US będzie mógł od razu zasięgn?ć informacji o kontach bankowych, bez uprzedzania o tym podatnika.

W ramach ułatwienia organom skarbowym dostępu do informacji o podatnikach, Projekt wprowadza również uprawnienie dla naczelników urzędów skarbowych do wyst?pienia z  ż?daniem o sporz?dzenie i przekazanie informacji dotycz?cej podmiotu kontrolowanego lub strony postępowania. Wile w?tpliwości wzbudzaj? również przepisy doprecyzowuj?ce zasady wszczęcia kontroli celno-skarbowej w przypadku nieobecności kontrolowanego albo nieobecności osób go reprezentuj?cych. Zgodnie z treści? Projektu, w takim wypadku kontrola celno-skarbowa może być wszczęta po okazaniu legitymacji służbowej pracownikowi kontrolowanego, który może być uznany za osobę umocowan? do dokonywania czynności prawnych lub w obecności przywołanego świadka, którym powinien być funkcjonariusz publiczny, niebęd?cy jednak pracownikiem organu przeprowadzaj?cego kontrolę. Jednocześnie wprowadzono regulację, w  myśl której, w przypadku wszczęcia kontroli po okazaniu legitymacji, organ bez zbędnej zwłoki powinien doręczyć kontrolowanemu upoważnienie do jej przeprowadzenia. W przeciwnym razie dokumenty pozyskane z czynności kontrolnych dokonanych z naruszeniem tego obowi?zku, nie będ? stanowiły dowodu w kontroli celno-skarbowej.

Kolejn? zmian?, która niew?tpliwie ogranicza prawa podatników jest wprowadzenie zakazu korekty deklaracji podatkowych w określonych sytuacjach. W myśl nowych przepisów w  przypadku, gdy podatnik po przeprowadzeniu kontroli zgodzi się z wynikiem kontroli i skoryguje deklarację, utraci możliwość złożenia kolejnej skutecznej korekty w zakresie, w jakim taka korekta przewiduje cofnięcie ustaleń kontroli. Na organie będzie spoczywał obowi?zek zawiadomienia o  bezskuteczności takiej korekty.

Przewidziano także, jak wynika z uzasadnienia, "poszerzenie definicji kontrahenta kontrolowanego m.in. o przewoźnika oraz wszystkie podmioty prowadz?ce działalność gospodarcz? w okresie objętym kontrol? celno-skarbow? uczestnicz?ce w magazynowaniu, przepakowywaniu, przeładunku, przesyłaniu tego samego towaru, działaj?ce w imieniu dostawców i nabywców bior?cych udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie towaru". Rozszerzenie kręgu podmiotów uznawanych za kontrahenta kontrolowanego, jak wynika z  uzasadnienia, ma umożliwić organom KAS prowadzanie tzw. kontroli krzyżowej w szerszym niż dotychczas zakresie.

Analizuj?c proponowane zmiany należy uznać, że w istotny sposób poszerzaj? kompetencje KAS, a także ograniczaj? prawa podatników. W naszym przekonaniu nie zawsze dzieje się to z  poszanowaniem zasady prawidłowej legislacji i uwzględniania słusznych interesów przedsiębiorców.